یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین اجزای ساختاری چکش هیدرولیک سوسان SB70، یعنی پیچ‌های بلند (Through Bolts / Tie Rods) می‌پردازیم. این پیچ‌ها اسکلت و ستون فقرات چکش هستند و درک اهمیت آن‌ها برای هر دارنده یا اپراتور این دستگاه ضروری است.

تحلیل جامع پیچ بلند (تای راد) چکش هیدرولیک سوسان SB70

این قطعات صرفاً پیچ‌های معمولی نیستند؛ آن‌ها اجزای مهندسی شده‌ای هستند که برای تحمل نیروهای دینامیکی و ارتعاشات شدید طراحی شده‌اند.

1. مشخصات و وظیفه اصلی پیچ‌های بلند SB70

• تعداد: چکش سوسان SB70 دارای ۴ عدد پیچ بلند است.
• وظیفه اصلی: وظیفه این پیچ‌ها، اتصال و یکپارچه‌سازی سه قسمت اصلی بدنه چکش به یکدیگر است:

1. سرسیلندر (Back Head): قسمت بالایی که محفظه گاز در آن قرار دارد.
2. سیلندر (Cylinder): بدنه اصلی و مرکزی که پیستون در داخل آن حرکت می‌کند.
3. پایین‌پیکور (Front Head): قسمت پایینی که قلم و بوش‌ها را در خود جای می‌دهد.

این پیچ‌ها با تحت فشار قرار دادن این سه قطعه، یک ساختار یکپارچه و مستحکم ایجاد می‌کنند که قادر به تحمل نیروی انفجاری داخل چکش و همچنین شوک‌های بازگشتی از سمت سنگ است.

2. جنس و ویژگی‌های مهندسی

پیچ‌های بلند از فولاد آلیاژی با مقاومت کششی بسیار بالا (High-Tensile Alloy Steel) ساخته می‌شوند. فرآیند تولید آن‌ها شامل مراحل زیر است تا به ویژگی‌های مورد نیاز دست یابند:

• عملیات حرارتی (Heat Treatment): برای دستیابی به تعادل دقیق بین استحکام کششی (Tensile Strength) و چقرمگی (Toughness). پیچ باید به قدری محکم باشد که زیر فشار کشیده نشود، اما به قدری هم چقرمه باشد که در برابر ارتعاشات و ضربات ناگهانی، شکننده نباشد و ترک نخورد.
• رزوه‌کاری دقیق (Precision Threading): رزوه‌های این پیچ‌ها معمولاً به روش رولینگ (Rolling) به جای تراشکاری (Cutting) ایجاد می‌شوند. رزوه‌های رول شده دارای ساختار مولکولی فشرده‌تر و مقاومت بیشتری در برابر خستگی و شکست هستند.

3. چرا پیچ‌های بلند می‌شکنند؟ (دلایل اصلی خرابی)

شکستن پیچ بلند یکی از جدی‌ترین و پرهزینه‌ترین خرابی‌هاست، زیرا می‌تواند منجر به آسیب دیدن سایر اجزای اصلی مانند سیلندر و پیستون شود. دلایل اصلی شکستگی عبارتند از:

1. شل بودن پیچ‌ها (Incorrect Torque): این شایع‌ترین دلیل است. اگر پیچ‌ها به اندازه کافی و طبق گشتاور مشخص شده توسط کارخانه سفت نشده باشند، بین اجزای اصلی بدنه (سرسیلندر، سیلندر، پایین‌پیکور) یک لقی میکروسکوپی ایجاد می‌شود. با هر ضربه چکش، این قطعات به یکدیگر کوبیده شده و یک نیروی برشی و ضربه‌ای شدید به پیچ‌ها وارد می‌کنند که نهایتاً منجر به شکستگی ناشی از خستگی (Fatigue Failure) می‌شود.

2. سفت کردن بیش از حد (Over-Torquing): سفت کردن پیچ با گشتاوری فراتر از حد مجاز، آن را از ناحیه الاستیک (که قابلیت کشسانی دارد) خارج کرده و به ناحیه پلاستیک (تغییر شکل دائمی) وارد می‌کند. این کار استحکام پیچ را به شدت کاهش داده و آن را در برابر اولین شوک‌ها آسیب‌پذیر می‌سازد.

3. ضربه در حالت خالی (Blank Firing): ضربه زدن بدون اینکه نوک قلم با سطح کار در تماس باشد، باعث ایجاد یک موج شوک معکوس و بسیار قدرتمند در داخل چکش می‌شود. این شوک‌ها مستقیماً به پیچ‌های بلند منتقل شده و تنش لحظه‌ای بسیار بالایی به آن‌ها وارد می‌کنند.

4. استفاده از پیچ‌های غیر استاندارد: پیچ‌های بلند قطعاتی با تکنولوژی بالا هستند. استفاده از پیچ‌های ساخته شده در کارگاه‌های متفرقه که عملیات حرارتی مناسب روی آن‌ها انجام نشده، تقریباً شکستن سریع آن‌ها را تضمین می‌کند.

5. خوردگی: نفوذ آب و رطوبت به ناحیه رزوه‌ها می‌تواند باعث زنگ‌زدگی و خوردگی شود که به عنوان نقطه تمرکز تنش عمل کرده و شروع ترک را تسریع می‌کند.

4. نحوه صحیح نصب و نگهداری

• استفاده از تُرک‌متر (Torque Wrench): سفت کردن پیچ‌های بلند حتماً و مطلقاً باید با استفاده از آچار ترک‌متر دقیق و کالیبره شده انجام شود. سفت کردن با آچار بادی یا لوله کمکی یک اشتباه مرگبار است.
• مقدار گشتاور (Torque Value): مقدار گشتاور مورد نیاز برای پیچ‌های SB70 در کتابچه راهنمای تعمیرات آن ذکر شده است. این مقدار معمولاً یک عدد بسیار بالاست (مثلاً $1500-1700$ نیوتن‌متر یا بیشتر) که نیاز به ترک‌مترهای هیدرولیک یا مولتی‌پلایر دارد.
• الگوی سفت کردن: پیچ‌ها باید به صورت ضربدری (Cross Pattern) و در چند مرحله سفت شوند تا نیرو به صورت یکنواخت توزیع شود. (مثلاً ابتدا همه را تا $50\%$ گشتاور، سپس تا $80\%$ و در نهایت تا $100\%$).
• آچارکشی دوره‌ای (Periodic Re-torquing): بسیار مهم است. پس از اولین ساعات کار با چکش نو یا تعمیر شده (مثلاً ۸ ساعت اول) و سپس در بازه‌های زمانی منظم (مثلاً هر ۵۰ یا ۱۰۰ ساعت کار)، باید گشتاور پیچ‌ها بررسی و در صورت نیاز مجدداً آچارکشی شوند. ارتعاشات مداوم می‌تواند به مرور باعث شل شدن پیچ‌ها گردد.
• روانکاری رزوه‌ها: قبل از بستن، باید رزوه‌های پیچ و مهره را تمیز کرده و با مقدار کمی گریس مولیبدن (Moly Grease) یا روان‌کننده مخصوص (طبق توصیه سازنده) آغشته کرد. این کار باعث می‌شود گشتاور اعمال شده به درستی به نیروی کششی در پیچ تبدیل شود و از گریپاژ کردن جلوگیری می‌کند.

نتیجه‌گیری:

پیچ‌های بلند سوسان SB70، نگهدارنده‌های حیاتی ساختار چکش هستند. طول عمر آن‌ها بیش از آنکه به کیفیت خودشان بستگی داشته باشد، به نصب صحیح و بازرسی‌های دوره‌ای وابسته است. نادیده گرفتن اهمیت آچارکشی منظم با گشتاور دقیق، دیر یا زود منجر به شکستگی ناگهانی، توقف پرهزینه کار و آسیب‌های جدی به سایر قطعات خواهد شد.