پمپ گازوئیل آسیابی کامیونت بادسان.

کامیونت بادسان (Budsun)، محصولی از شرکت سایپا دیزل، یکی از خودروهای کار بسیار رایج در ایران است و سیستم سوخت‌رسانی آن برای تعمیرکاران کاملاً شناخته شده است.

1. شناسایی دقیق موتور و نوع پمپ بادسان

• موتور اصلی: کامیونت بادسان (هم در مدل 6 تن و هم 8 تن) به موتور کامینز سری B (Cummins B Series) مجهز است. مدل دقیق آن Cummins B140 یا B125 می‌باشد. این موتور یک موتور 6 سیلندر خطی با حجم 5.9 لیتر است که یکی از پراستفاده‌ترین و بادوام‌ترین موتورهای دیزل در جهان محسوب می‌شود.
• نوع پمپ: این موتورها به صورت فابریک از پمپ انژکتور دورانی یا آسیابی (Rotary/Distributor Fuel Injection Pump) استفاده می‌کنند. این نوع پمپ به دلیل ساختار جمع‌وجور و هزینه تولید پایین‌تر نسبت به پمپ‌های ردیفی، در موتورهای دیزل سبک و متوسط بسیار رایج است.
• سازنده پمپ: سازنده اصلی این پمپ‌ها شرکت بوش (Bosch) است.
• مدل پمپ: مدل دقیق این پمپ، Bosch VE است. نام کامل آن Verteilerpumpe (کلمه‌ای آلمانی به معنای پمپ توزیع‌کننده) می‌باشد. این پمپ یکی از معروف‌ترین و موفق‌ترین پمپ‌های آسیابی در تاریخ صنعت دیزل است.

2. عکس و مشخصات فنی پمپ آسیابی بادسان (Bosch VE)

در زیر تصاویر نمونه از پمپ Bosch VE که روی موتور Cummins B140 بادسان نصب می‌شود، به همراه اجزای کلیدی آن آمده است.

تصویر 1: نمای کلی پمپ آسیابی Bosch VE

اجزای کلیدی قابل مشاهده:

1. بدنه اصلی (Pump Housing): بدنه آلومینیومی که تمام اجزای داخلی را در خود جای داده است.
2. خروجی‌های فشار قوی (High-Pressure Outlets): 6 عدد خروجی که به صورت دایره‌ای روی “هِد پمپ” قرار گرفته‌اند و لوله‌های فشار قوی از آن‌ها به سمت انژکتورهای 6 سیلندر موتور می‌روند.
3. گاورنر (Governor): این پمپ از گاورنر مکانیکی-سانتریفیوژی استفاده می‌کند که در داخل بدنه پمپ قرار دارد. اهرم گاز و اهرم خاموش‌کن در بالای پمپ، مستقیماً به این گاورنر متصل هستند.
4. خاموش‌کن برقی (Shut-off Solenoid): یک شیر برقی کوچک که معمولاً در قسمت بالای هِد پمپ نصب می‌شود. با باز کردن سوئیچ، این شیر برق‌دار شده و مسیر سوخت را باز می‌کند. با بستن سوئیچ، مسیر سوخت را قطع کرده و باعث خاموش شدن موتور می‌شود. خرابی این قطعه یکی از دلایل شایع روشن نشدن خودرو است.
5. پمپ اولیه (Feed Pump): یک پمپ تیغه‌ای کوچک که در داخل بدنه پمپ اصلی قرار دارد و وظیفه کشیدن سوخت از باک را بر عهده دارد.
6. تایمر یا آوانس اتوماتیک (Timing Device): این مکانیزم در قسمت پایین پمپ قرار دارد و با استفاده از فشار داخلی خود پمپ، زمان پاشش سوخت را متناسب با دور موتور تنظیم (آوانس و ریتارد) می‌کند.

3. پلاک شماره فنی (Part Number Plate)

برای شناسایی دقیق، باید به پلاک فلزی روی بدنه پمپ مراجعه کنید.

تصویر 2: محل پلاک شماره فنی روی پمپ Bosch VE

اطلاعات کلیدی روی پلاک:

1. شماره فنی 10 رقمی بوش (Bosch Part Number): مهم‌ترین کد برای سفارش پمپ یا لوازم یدکی آن. این کد همیشه با $$0460\dots$$ شروع می‌شود.

• مثال (برای پمپ بادسان): 0 460 426 210 یا 0 460 426 330 (این شماره‌ها بسته به سال تولید و کالیبراسیون ممکن است کمی متفاوت باشند).

2. کد VE: این کد مشخصات دقیق پمپ را نشان می‌دهد.

• مثال: VE 6/12 F... که 6 نشان‌دهنده 6 سیلندر بودن و 12 قطر پلانجر اصلی (به میلی‌متر) است.

نکته: همیشه برای تعمیر یا خرید، شماره‌های روی پلاک پمپ خودتان را مبنا قرار دهید.

4. مشکلات رایج و نکات تعمیراتی

• کاهش قدرت و کشش، مخصوصاً در سربالایی: شایع‌ترین علامت فرسودگی پمپ. معمولاً به دلیل ضعیف شدن “هِد و پلانجر” (Head & Rotor) است که قلب پمپ محسوب می‌شود.
• بد روشن شدن، خصوصاً وقتی موتور گرم است: از علائم کلاسیک ضعیف شدن هِد پمپ است.
• نشت گازوئیل: به دلیل فرسودگی اورینگ‌ها و واشرهای آب‌بندی.
• دود سیاه یا سفید بیش از حد: می‌تواند از تنظیم نبودن پمپ، خرابی تایمر یا گاورنر باشد.
• روشن نشدن کامل: اولین مظنون، خاموش‌کن برقی است.

راهکارها:

1. تعمیر و تعویض لوازم: پمپ‌های VE کاملاً قابل تعمیر هستند. یک پمپ‌ساز ماهر می‌تواند با تعویض کیت لوازم (شامل تمام اورینگ‌ها و واشرها) و در صورت لزوم تعویض هِد و پلانجر، پمپ را به حالت ایده‌آل بازگرداند.
2. استفاده از لوازم اصلی: در تعمیر این پمپ، کیفیت هِد و پلانجر و لوازم داخلی (کیت) حرف اول را می‌زند. اصرار کنید که از قطعات اصلی بوش (Bosch) یا برندهای معتبر اروپایی استفاده شود. لوازم چینی درجه دو، دوام و کارایی لازم را ندارند.
3. کالیبراسیون روی دستگاه تست: پس از تعمیر، پمپ باید روی دستگاه تست مخصوص پمپ‌های آسیابی تنظیم (کالیبره) شود تا میزان پاشش سوخت در دورهای مختلف و عملکرد تایمر و گاورنر به دقت تنظیم گردد. این مرحله برای کارکرد صحیح موتور حیاتی است.
4. فیلتر سوخت: این پمپ‌ها به سوخت کثیف و آب حساس هستند. همیشه از فیلتر گازوئیل باکیفیت استفاده کنید و آن را به موقع تعویض نمایید.

خلاصه برای اقدام:

1. پمپ کامیونت بادسان شما از نوع آسیابی مدل Bosch VE است.
2. برای تعمیر، به یک مرکز تخصصی و معتبر تعمیر پمپ انژکتور دیزل مراجعه کنید.
3. شماره فنی ۱۰ رقمی بوش (0 460 ...) را از روی پلاک پمپ خود برای سفارش قطعات یادداشت کنید.
4. اولویت با تعمیر کامل و کالیبراسیون است، نه تعویض پمپ. این کار بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود.