سیل گروپ چرخ دامتراک کوماتسو (بزرگ) HD325-5

بسیار عالی! اکنون به سراغ یکی از رقبای اصلی کاترپilar در عرصه ماشین‌آلات سنگین، یعنی **کوماتسو (Komatsu)** و دامپتراک محبوب و پراستفاده آن‌ها در معادن ایران و جهان، مدل **HD325-5** می‌رویم.

تحلیل فنی ما روی “سیل گروپ چرخ” این دستگاه متمرکز خواهد بود، قطعه‌ای که کوماتسو آن را **”Floating Seal”** می‌نامد. هرچند نام متفاوت است، اما مفهوم و عملکرد آن بسیار شبیه به Duo-Cone Seal کاترپilar است.

—سیل گروپ چرخ دامتراک کوماتسو (بزرگ) HD325-5

### **تحلیل جامع و فنی سیل گروپ چرخ (Floating Seal) دامپتراک کوماتسو HD325-5**

دامپتراک کوماتسو HD325-5، یک کامیون معدنی با ظرفیت حدود 32 متریک تن است. مانند رقیب خود، این دستگاه نیز از سیستم انتقال قدرت نهایی (Final Drive) مبتنی بر گیربکس سیاره‌ای برای تبدیل سرعت به گشتاور در چرخ‌های عقب استفاده می‌کند. قطعه “Floating Seal” نقش محافظ اصلی این سیستم گران‌قیمت را ایفا می‌کند.

#### **۱. ساختار، عملکرد و ترمینولوژی کوماتسو**

کوماتسو از طراحی بسیار مشابهی برای آب‌بندی دینامیکی در شرایط سخت استفاده می‌کند که شامل اجزای زیر است:

1. **دو عدد رینگ فلزی (Seal Rings):** این رینگ‌ها از چدن آلیاژی خاص با سختی بسیار بالا (High Hardness Alloy Cast Iron) ساخته شده‌اند. سطوح تماس آن‌ها (Mating Faces) با دقتی فوق‌العاده بالا سنگ‌زنی و پولیش (Lapping) می‌شوند تا سطحی آینه‌ای و کاملاً صاف برای آب‌بندی ایجاد کنند.
2. **دو عدد اورینگ لاستیکی (O-rings):** این اورینگ‌ها که در شیارهای مخصوص در پشت رینگ‌های فلزی قرار می‌گیرند، از ترکیبات لاستیکی مقاوم به حرارت و روغن (مانند NBR یا HNBR) ساخته شده‌اند. وظایف این اورینگ‌ها عبارتند از:
* **اعمال فشار یکنواخت (Uniform Face Pressure):** خاصیت ارتجاعی اورینگ‌ها، دو رینگ فلزی را محکم به یکدیگر می‌فشارد و نیروی لازم برای آب‌بندی را تأمین می‌کند.
* **آب‌بندی استاتیک (Static Sealing):** آب‌بندی فضای بین رینگ فلزی و پوسته نگهدارنده آن (یکی در بخش ثابت محور و دیگری در بخش دوار چرخ).سیل گروپ چرخ دامتراک کوماتسو (بزرگ) HD325-5
* **انتقال گشتاور (Torque Transmission):** اورینگ‌ها از چرخش رینگ فلزی در نشیمنگاه خود جلوگیری کرده و اطمینان می‌دهند که لغزش فقط بین دو سطح صیقلی فلزی رخ دهد.

**عملکرد سیستم:** با مونتاژ مجموعه، اورینگ‌ها فشرده شده و رینگ‌های فلزی را به هم می‌چسبانند. یک لایه نازک و پایدار از روغن (Oil Film) بین دو سطح فلزی قرار گرفته و همزمان روانکاری و آب‌بندی را انجام می‌دهد. این طراحی می‌تواند لرزش‌ها، بارهای ضربه‌ای و ناهمراستایی‌های جزئی محور را تحمل کند.

#### **۲. علائم خرابی: چگونه یک فاجعه مالی را پیش‌بینی کنیم؟**

خرابی Floating Seal در دامپتراک HD325-5 عواقب بسیار جدی و پرهزینه‌ای دارد. توجه به این علائم حیاتی است:

1. **نشتی روغن از داخل چرخ عقب:** این اصلی‌ترین و واضح‌ترین علامت است. مشاهده روغن غلیظ (روغن اکسل و فاینال درایو، معمولاً با گرید $TO30$ یا $TO50$) که از پشت رینگ چرخ به بیرون نشت کرده و روی لاستیک و زمین می‌ریزد.
2. **بالا رفتن دمای هاب چرخ:** اگر دمای مجموعه چرخ یکی از طرفین به طور محسوسی بالاتر از طرف دیگر باشد (که با دماسنج‌های لیزری به راحتی قابل اندازه‌گیری است)، نشان‌دهنده اصطکاک بالا به دلیل کارکرد با روغن کم یا بدون روغن است.
3. **کاهش سطح روغن اکسل عقب:** دامپتراک‌های کوماتسو دارای یک گیج یا سایت گلس (Sight Glass) برای مشاهده سطح روغن اکسل عقب هستند. اگر سطح روغن به طور مداوم کاهش یابد، اولین مظنون، خرابی یکی از سیل‌های چرخ است.
4. **آلودگی در نمونه روغن (KOWA – Komatsu Oil & Wear Analysis):** برنامه آنالیز روغن کوماتسو (مشابه SOS کاترپیلار) یک ابزار تشخیصی قدرتمند است. اگر نتایج آنالیز وجود آب، گرد و خاک (سیلیکون) یا سطح بالایی از ذرات فلزی (آهن، مس) را نشان دهد، به معنی نفوذ آلودگی به داخل سیستم و شکست آب‌بندی است.
5. **صدای غیرعادی (زوزه یا خرد شدن):** شنیدن هرگونه صدای غیرعادی از مجموعه فاینال درایو، یک وضعیت اضطراری است و نشان می‌دهد که آسیب به بلبرینگ‌ها و دنده‌های سیاره‌ای از قبل آغاز شده است.سیل گروپ چرخ دامتراک کوماتسو (بزرگ) HD325-5

#### **۳. شناسایی شماره فنی (Part Number) و انتخاب قطعه**

* **اهمیت قطعه اصلی کوماتسو (Komatsu Genuine Part):** با توجه به سرمایه‌گذاری سنگین روی دستگاهی مانند HD325-5، استفاده از قطعه اصلی کوماتسو برای این جزء حیاتی، تنها انتخاب منطقی است. کیفیت متالورژی و دقت ابعادی قطعات اصلی، تضمین‌کننده عملکرد صحیح و طول عمر بالا است.
* **استفاده از کاتالوگ قطعات کوماتسو:** برای یافتن شماره فنی دقیق، باید از **شماره سریال دستگاه (Machine Serial Number)** استفاده کرد. کوماتسو نیز مدل‌های مختلفی از HD325-5 با شماره سریال‌های متفاوت تولید کرده و ممکن است پارت نامبر بین آن‌ها تغییر کند.
* **چگونگی یافتن پارت نامبر:** شماره فنی صحیح از طریق **کاتالوگ قطعات یدکی کوماتسو (Komatsu Parts Book)** یا نرم‌افزارهای الکترونیکی مرتبط با شماره سریال دستگاه، قابل استخراج است.
* **نمونه شماره فنی:** به عنوان یک مثال، شماره فنی برای Floating Seal این دامپتراک می‌تواند `14X-27-11311` یا مشابه آن باشد. **تأکید می‌شود که این شماره فقط یک مثال است و باید حتماً با شماره سریال دستگاه مطابقت داده شود.**

#### **۴. پروتکل نصب: دقتی فراتر از انتظار**

تعویض این قطعه یک عملیات تعمیراتی تخصصی است و نیازمند تجهیزات و دانش فنی بالاست.

1. **پاکیزگی مطلق:** محل نصب در هاب چرخ و روی محور باید کاملاً تمیز، خشک و عاری از هرگونه روغن، گریس، زنگ‌زدگی یا خراش باشد. کوچکترین ذره آلودگی می‌تواند باعث خرابی زودهنگام سیل شود.
2. **ابزار نصب مخصوص (Installation Tool):** کوماتسو ابزارهای ویژه‌ای برای نصب این سیل‌ها ارائه می‌دهد. این ابزارها تضمین می‌کنند که رینگ‌های فلزی شکننده، بدون هیچ‌گونه فشار نقطه‌ای یا نامتوازن، به صورت کاملاً صاف در جای خود قرار گیرند.
3. **محافظت از سطوح آینه‌ای:** سطوح آب‌بندی (Lapped Faces) نباید هرگز با دست یا ابزار آلوده لمس شوند. قبل از مونتاژ نهایی، این سطوح باید با یک پارچه تمیز و بدون پرز آغشته به حلال مناسب (مانند الکل) پاک شوند.
4. **نصب کاملاً خشک اورینگ‌ها:** اورینگ‌های لاستیکی باید بدون هیچ‌گونه روان‌کننده‌ای نصب شوند تا از چرخیدن و پیچ‌خوردگی آن‌ها در شیارشان جلوگیری شود. این امر برای اعمال فشار یکنواخت به رینگ فلزی حیاتی است.
5. **روغن‌کاری اولیه سطوح:** درست قبل از جفت کردن دو نیمه سیل، یک لایه نازک از روغن تمیز سیستم (همان روغنی که قرار است در اکسل استفاده شود) باید روی سطوح فلزی صیقلی مالیده شود تا از سایش خشک در لحظه راه‌اندازی جلوگیری گردد.
6. **تنظیم لقی (End Play) بلبرینگ‌های چرخ:** قبل از نصب نهایی، لقی محوری بلبرینگ‌های چرخ باید طبق مشخصات دقیق ارائه شده در دفترچه تعمیرات کوماتسو (Shop Manual) تنظیم شود. لقی بیش از حد یا کم‌تر از حد مجاز، فشار مخربی به Floating Seal وارد می‌کند.

**جمع‌بندی نهایی:**سیل گروپ چرخ دامتراک کوماتسو (بزرگ) HD325-5
سیل گروپ چرخ (Floating Seal) در دامپتراک کوماتسو HD325-5، یک قطعه مهندسی دقیق و حیاتی است که وظیفه حفاظت از سیستم فاینال درایو را در برابر نشتی روغن و ورود آلودگی‌های خارجی بر عهده دارد. خرابی آن با نشتی روغن از داخل چرخ مشخص می‌شود. برای یک تعمیر موفق و پایدار، استفاده انحصاری از قطعه اصلی کوماتسو، شناسایی دقیق پارت نامبر بر اساس شماره سریال دستگاه، و پیروی سخت‌گیرانه از دستورالعمل‌های نصب (شامل تمیزی، استفاده از ابزار مخصوص و تنظیمات دقیق مکانیکی) یک الزام مطلق است.