سنسور گاز لودر هیوندای HL730

بسیار عالی. اکنون به سراغ یکی از پرکاربردترین ماشین‌آلات در رده لودرها، یعنی **لودر هیوندای HL730** می‌رویم. تحلیل سنسور گاز در این ماشین به خصوص در سری 7 (مانند HL730-7 یا HL730-7A) اهمیت دارد، زیرا این مدل‌ها نیز از سیستم‌های کنترل الکترونیکی مشابه بیل‌های مکانیکی هیوندای بهره می‌برند.

—

### **تحلیل جامع و دقیق سنسور گاز در لودر هیوندای HL730 (تمرکز بر سری 7)**

در لودرهای مدرن مانند HL730، کنترل دور موتور و قدرت انتقالی به گیربکس کاملاً الکترونیکی است. اپراتور از طریق پدال گاز و یا یک ولوم دستی به کنترلرهای دستگاه فرمان می‌دهد. سنسور موقعیت پدال گاز (APS) نقش اصلی را در این زنجیره فرمان ایفا می‌کند.

#### **۱. ساختار، نوع و محل نصب**

* **نوع سنسور:** برخلاف بیل‌های مکانیکی که معمولاً از ولوم دستی استفاده می‌کنند، در لودرها سنسور اصلی به پدال گاز متصل است. این قطعه یک **سنسور موقعیت پدال شتاب‌دهنده (Accelerator Pedal Sensor – APS)** نامیده می‌شود.
* **ساختار داخلی:** معمولاً این سنسورها برای افزایش ایمنی و دقت، به صورت **دوبل (Dual Sensor)** طراحی می‌شوند. یعنی دو پتانسیومتر مجزا در یک مجموعه قرار دارند. این کار به کنترلر اجازه می‌دهد تا سیگنال‌ها را با هم مقایسه کند و در صورت بروز خطا در یکی از سنسورها، از سیگنال دوم استفاده کرده یا به حالت اضطراری (Limp Mode) برود.

* **محل نصب:**
1. **سنسور پدال گاز (APS):** این سنسور مستقیماً به **مجموعه پدال گاز** در کف کابین اپراتور متصل است. با فشردن پدال، شفت سنسور می‌چرخد و سیگنال ولتاژ تولید می‌کند.
2. **اکچویتور موتور (Engine Governor Actuator):** سیگنال تولید شده توسط APS به **کنترلر موتور (ECM – Engine Control Module)** و **کنترلر ماشین (MCU – Machine Control Unit)** ارسال می‌شود. ECM بر اساس این سیگنال (و پارامترهای دیگر) فرمان لازم را به **اکچویتور سوخت (Fuel Actuator)** روی پمپ انژکتور می‌دهد تا دور موتور تنظیم شود.

* **ساختار الکتریکی (پایه‌ها):** به دلیل ساختار دوبل، سنسورهای APS معمولاً دارای **۵ یا ۶ پین** هستند:
* **تغذیه ۱ (VCC1):** ولتاژ $5$ ولت برای سنسور اول.
* **سیگنال ۱ (Signal 1):** خروجی ولتاژ از سنسور اول.
* **زمین ۱ (GND1):** اتصال به بدنه برای سنسور اول.
* **تغذیه ۲ (VCC2):** ولتاژ $5$ ولت برای سنسور دوم.
* **سیگنال ۲ (Signal 2):** خروجی ولتاژ از سنسور دوم.
* **زمین ۲ (GND2):** اتصال به بدنه برای سنسور دوم (گاهی زمین‌ها مشترک هستند و سنسور ۵ پین خواهد بود).

* **ولوم دستی (Hand Throttle):** بسیاری از لودرها علاوه بر پدال، یک ولوم دستی (مشابه بیل مکانیکی) برای تنظیم دور موتور در کارهای ثابت (مانند کار با دکل) دارند. این ولوم نیز یک پتانسیومتر مجزا دارد که سیگنال خود را به کنترلرها می‌فرستد.

#### **۲. وظیفه و فرآیند عملکرد**

سیستم کنترل در لودر HL730 وظیفه مدیریت همزمان موتور و گیربکس را دارد:

1. **فرمان اپراتور:** اپراتور پدال گاز را فشار می‌دهد.
2. **تولید سیگنال:** دو سنسور داخل مجموعه APS، دو سیگنال ولتاژ مجزا تولید می‌کنند. این دو سیگنال معمولاً با هم رابطه خطی دارند (مثلاً ولتاژ سنسور دوم، نصف ولتاژ سنسور اول است).
* **پدال رها (Idle):** ولتاژ سنسور اصلی حدود $0.6V – 0.8V$ است.
* **پدال تا انتها فشرده (Full Throttle):** ولتاژ سنسور اصلی به حدود $4.2V – 4.5V$ می‌رسد.
3. **ارسال به کنترلرها:** سیگنال‌ها به ECM و MCU ارسال می‌شوند.
4. **پردازش هوشمند:**
* **ECM (کنترلر موتور):** سیگنال APS را به عنوان “درخواست قدرت” از اپراتور دریافت می‌کند. سپس با توجه به بار روی موتور، دمای آب و فشار بوست، میزان پاشش سوخت را برای رسیدن به دور مطلوب تنظیم می‌کند.
* **MCU (کنترلر ماشین/گیربکس):** سیگنال APS را برای مدیریت عملکرد گیربکس استفاده می‌کند. مثلاً در دورهای بالا و فشار کامل پدال، فرمان تعویض دنده به دورهای بالاتر را صادر می‌کند و یا برعکس، با رها کردن پدال، فرمان معکوس کشیدن (Kick-down) را برای ترمزگیری موتوری (Engine Braking) مدیریت می‌کند.
5. **اجرا:** ECM به اکچویتور موتور و MCU به شیرهای برقی گیربکس فرمان می‌دهند.

#### **۳. علائم خرابی سنسور گاز (APS)**

خرابی سنسور APS در لودر HL730 می‌تواند مشکلات جدی در عملکرد دستگاه ایجاد کند:

* **گاز نخوردن یا واکنش با تأخیر:** شایع‌ترین علامت. موتور روشن است اما با فشردن پدال، دور موتور بالا نمی‌رود یا با تأخیر زیاد واکنش نشان می‌دهد.
* **دور موتور محدود شده (حالت اضطراری – Limp Mode):** اگر کنترلرها یک سیگنال نامعتبر یا عدم تطابق بین دو سیگنال APS را تشخیص دهند، برای ایمنی، دور موتور را روی یک مقدار ثابت و پایین (مثلاً 1200 RPM) محدود می‌کنند تا از حرکات ناخواسته و خطرناک جلوگیری شود.
* **نوسان دور موتور:** مانند بیل‌ها، اگر سنسور در نقاطی از مسیر خود ایراد داشته باشد، سیگنال نویزدار ارسال کرده و باعث نوسان دور موتور می‌شود.
* **مشکل در عملکرد گیربکس:** از آنجایی که کنترلر گیربکس نیز از این سیگنال استفاده می‌کند، خرابی آن می‌تواند باعث تعویض دنده نامناسب، ضربه زدن گیربکس یا عدم تعویض دنده شود.
* **روشن شدن چراغ چک موتور و نمایش کد خطا:** سیستم عیب‌یابی لودر خطای مربوط به سنسور پدال را روی مانیتور نمایش می‌دهد. کدهای خطا می‌توانند به عدم تطابق سیگنال ۱ و ۲ (Signal Mismatch) یا ولتاژ بالا/پایین در مدار هر یک از سنسورها اشاره کنند.

#### **۴. عیب‌یابی و تست**

1. **استفاده از مانیتور دستگاه:**
* وارد منوی عیب‌یابی (Service Menu) شوید.
* پارامترهای مربوط به `APS 1 Voltage` و `APS 2 Voltage` را پیدا کنید.
* به آرامی پدال گاز را از حالت رها تا انتها فشار دهید.
* **عملکرد صحیح:** هر دو ولتاژ باید به نرمی و بدون پرش تغییر کنند و رابطه خطی بین آن‌ها حفظ شود. مثلاً اگر ولتاژ اول از $0.7V$ به $4.3V$ می‌رسد، ولتاژ دوم باید به صورت هماهنگ از $0.35V$ به $2.15V$ برسد.
* **عملکرد ناصحیح:** هرگونه پرش، ثابت ماندن یا عدم تطابق بین دو سیگنال، نشانه قطعی خرابی سنسور است.

2. **تست با مولتی‌متر:**
* سوئیچ را باز کنید.
* به پین‌های کانکتور سنسور APS (که معمولاً ۵ یا ۶ پین است) دسترسی پیدا کنید.
* **تست تغذیه و زمین:** ولتاژ بین پین‌های تغذیه و زمین هر دو سنسور را چک کنید. باید $5$ ولت باشد.
* **تست سیگنال:** ولتاژ خروجی هر دو سیگنال را نسبت به زمین چک کنید. با فشردن آرام پدال، هر دو ولتاژ باید به صورت پیوسته و مطابق الگوی خود (یکی دو برابر دیگری) تغییر کنند. این تست بهترین راه برای پیدا کردن نقاط کور یا قطعی لحظه‌ای در سنسور است.

**جمع‌بندی نهایی:**
سنسور موقعیت پدال گاز (APS) در لودر هیوندای HL730 یک قطعه حیاتی با تکنولوژی ایمنی دوگانه است. خرابی آن نه تنها روی عملکرد موتور، بلکه به طور مستقیم روی عملکرد گیربکس و ایمنی کلی دستگاه تأثیر می‌گذارد. به دلیل حساسیت بالای سیستم و نقش دوگانه آن، در صورت مشاهده هرگونه خطا، تعویض کامل مجموعه سنسور پدال اکیداً توصیه می‌شود.