در مورد “سنسور آب موتور لودر چینی ZL30” به یکی از حیاتی‌ترین و در عین حال ساده‌ترین سنسورهای موتور اشاره دارد. خرابی این قطعه کوچک می‌تواند اطلاعات غلط به اپراتور بدهد و منجر به آسیب‌های بسیار جدی و پرهزینه به موتور شود.

در ادامه، به طور کامل و با جزئیات فنی، عملکرد، انواع، علائم خرابی، روش تست و نکات تعویض این سنسور برای لودر ZL30 را تشریح می‌کنم.

۱. سنسور دمای آب (فشنگی آب) چیست و چه می‌کند؟

این قطعه که در بازار با نام‌های “فشنگی آب”، “سنسور دمای مایع خنک‌کننده” یا “مهره آب” نیز شناخته می‌شود، یک مقاومت حرارتی است که وظیفه اصلی آن، اندازه‌گیری دمای مایع خنک‌کننده (آب و ضدیخ) در موتور و ارسال این اطلاعات به آمپر آب (گیج دما) در داشبورد اپراتور است.

• نام فنی: Engine Coolant Temperature (ECT) Sender یا Water Temperature Sensor
• محل نصب: معمولاً روی محفظه ترموستات (Housing) یا مستقیماً روی سرسیلندر یا بلوک سیلندر نصب می‌شود، جایی که بتواند دقیق‌ترین دمای آب خروجی از موتور را اندازه‌گیری کند.

<p style=“text-align: center;”>

<img src=“https://i.imgur.com/vHq4V9G.png” alt=“محل قرارگیری سنسور دمای آب در موتور لودر ZL30” width=“700”>

<br>

<em>تصویر ۱: محل‌های احتمالی نصب سنسور دمای آب (فشنگی) بر روی موتور دیزل لودر ZL30.</em>

</p>

۲. مکانیزم عملکرد: یک مقاومت حرارتی ساده

سنسور دمای آب در لودرهای سری ZL30 (که عموماً سیستم‌های الکتریکی ساده‌ای دارند) یک نوع مقاومت متغیر به نام ترمیستور (Thermistor) با ضریب دمایی منفی (NTC) است.

این یعنی:

• وقتی موتور سرد است: مقاومت داخلی سنسور بالا است.
• وقتی موتور گرم می‌شود: مقاومت داخلی سنسور کاهش می‌یابد.

فرایند کار به این صورت است:

1. گیج (آمپر) آب در داشبورد، یک ولتاژ ثابت و ضعیف (معمولاً ۱۲ یا ۲۴ ولت بسته به سیستم برق دستگاه) را به سنسور ارسال می‌کند.
2. این ولتاژ از مقاومت داخلی سنسور عبور کرده و به بدنه موتور (اتصال منفی) می‌رسد.
3. با تغییر مقاومت سنسور (بر اثر تغییر دما)، شدت جریان عبوری از مدار نیز تغییر می‌کند.
4. گیج آب در داشبورد، این تغییر جریان را تفسیر کرده و عقربه را متناسب با آن حرکت می‌دهد تا دمای موتور را به اپراتور نشان دهد.

نکته مهم: در لودرهای ZL30، معمولاً یک سنسور تک‌فیش (تک‌سیم) برای گیج داشبورد استفاده می‌شود. بدنه خود سنسور نقش اتصال منفی (بدنه) را ایفا می‌کند.

۳. انواع سنسور آب در لودرهای ZL30

لودرهای ZL30 ممکن است بسته به مدل موتور (مانند Yuchai, Weichai, Luotuo) و سال ساخت، از دو نوع سنسور استفاده کنند:

برای لودر شما، به احتمال ۹۹٪ منظور همان سنسور تک‌فیش است.

۴. علائم خرابی سنسور دمای آب

خرابی این قطعه می‌تواند بسیار گمراه‌کننده باشد. نشانه‌های اصلی عبارتند از:

1. عقربه آمپر آب همیشه روی صفر (سرد) باقی می‌ماند:

• علت احتمالی: قطع شدن سیم از سنسور تا گیج، سوختن خود سنسور (مدار باز)، یا سوختن گیج.

2. عقربه آمپر آب بلافاصله پس از باز کردن سوئیچ به انتها (داغ) می‌چسبد:

• علت احتمالی: سیم سیگنال به بدنه اتصال کوتاه کرده است (شایع‌ترین علت)، یا سنسور دچار اتصال کوتاه داخلی شده است.

3. نمایش دمای نادرست و نوسان عقربه:

• علت احتمالی: خود سنسور خراب شده و مقاومت آن به درستی تغییر نمی‌کند، یا اتصال فیش به سنسور شل یا سولفاته شده است.

4. روشن شدن چراغ هشدار دما بدون دلیل (در صورت وجود): اگر آمپر عدد پایینی را نشان می‌دهد اما چراغ هشدار روشن است، ممکن است دستگاه یک سنسور یا سوئیچ دمای جداگانه برای چراغ هشدار داشته باشد که خراب شده است.

خطر خرابی سنسور: اگر سنسور دمای واقعی را نشان ندهد، اپراتور از جوش آوردن موتور مطلع نخواهد شد و این بی‌اطلاعی می‌تواند منجر به سوختن واشر سرسیلندر، تاب برداشتن سرسیلندر و هزینه‌های تعمیر میلیونی شود.

۵. نحوه تست و عیب‌یابی (راهنمای گام به گام)

قبل از تعویض سنسور، این تست‌های ساده را انجام دهید:

تست ۱: تست سیم‌کشی و گیج (ساده‌ترین روش)

1. دستگاه را خاموش کرده و سوئیچ را ببندید.
2. فیش سیم را از بالای سنسور آب جدا کنید.
3. سوئیچ را باز کنید (موتور خاموش). عقربه آمپر آب باید روی صفر بماند.
4. حالا، انتهای فیش سیم را با احتیاط به یک قسمت تمیز از بدنه فلزی موتور تماس دهید.
5. نتیجه:

• اگر عقربه آمپر به آرامی به سمت انتها (H) حرکت کرد: به این معناست که سیم‌کشی و خود گیج سالم هستند و مشکل قطعاً از سنسور (فشنگی) است.
• اگر عقربه هیچ حرکتی نکرد: مشکل از سیم‌کشی (قطعی) یا خود گیج آب است و سنسور احتمالاً سالم است.

تست ۲: تست خود سنسور با مولتی‌متر (دقیق‌ترین روش)

1. سنسور را از روی موتور باز کنید (مقداری آب از محل آن خارج می‌شود، آماده باشید).
2. مولتی‌متر را روی حالت مقاومت‌سنج (اهم‌متر – $\Omega$) قرار دهید.
3. یک پراب مولتی‌متر را به فیش بالای سنسور و پراب دیگر را به بدنه رزوه‌دار آن وصل کنید.
4. مقاومت را در دمای اتاق بخوانید (باید چند صد تا چند هزار اهم باشد).
5. حالا نوک سنسور را با فندک یا سشوار صنعتی به آرامی گرم کنید.
6. نتیجه:

• اگر با گرم شدن، عدد مقاومت به نرمی کاهش یافت: سنسور سالم است.
• اگر مقاومت هیچ تغییری نکرد یا عدد بی‌نهایت (OL) نشان داد: سنسور سوخته و باید تعویض شود.

۶. نکات مهم هنگام خرید و تعویض

• تطابق رزوه: مهم‌ترین نکته هنگام خرید، یکسان بودن اندازه و گام رزوه سنسور جدید با سنسور قدیمی است. سنسور را باز کرده و همراه خود برای خرید ببرید.
• نوار تفلون: هنگام بستن سنسور جدید، حتماً چند دور نوار تفلون روی رزوه‌ها بپیچید تا از آب‌بندی کامل آن مطمئن شوید.
• سفت کردن با احتیاط: سنسورها معمولاً از برنج ساخته شده و شکننده هستند. آن‌ها را بیش از حد سفت نکنید.
• هواگیری: پس از تعویض، سطح مایع خنک‌کننده را چک کرده و در صورت نیاز، سیستم را هواگیری کنید.

امیدوارم این راهنمای کامل، تمام سوالات شما را در مورد سنسور آب لودر ZL30 پوشش داده باشد. این قطعه ارزان‌قیمت، نگهبان سلامت موتور شماست.