این موتور که در بسیاری از ماشین‌آلات سنگین کوماتسو استفاده می‌شود، یک موتور ۶ سیلندر خطی دیزلی با توربوشارژر و اینترکولر (Aftercooler) است.گاید سوپاپ موتور کامینز SAA6D102

در ادامه، یک راهنمای جامع و بسیار دقیق در مورد گاید سوپاپ این موتور ارائه می‌شود.

۱. گاید سوپاپ (Valve Guide) چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

گاید سوپاپ یک بوش (Bushing) استوانه‌ای توخالی است که در سرسیلندر موتور پرس می‌شود. وظایف اصلی آن عبارتند از:

• هدایت دقیق سوپاپ: گاید، ساق سوپاپ (Valve Stem) را در حین حرکت رفت و برگشتی خود (باز و بسته شدن) دقیقاً در یک مسیر مستقیم نگه می‌دارد. این امر برای آب‌بندی کامل سوپاپ روی سیت (Valve Seat) حیاتی است.
• انتقال حرارت: گاید سوپاپ نقش مهمی در انتقال حرارت از سوپاپ داغ (مخصوصاً سوپاپ دود) به سرسیلندر و سیستم خنک‌کاری موتور دارد. حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد از حرارت سوپاپ از طریق گاید آن دفع می‌شود.
• کنترل روغن‌کاری: لقی (Clearance) دقیق بین ساق سوپاپ و گاید، میزان روغن‌کاری مورد نیاز برای جلوگیری از سایش را کنترل می‌کند و از نشت بیش از حد روغن به داخل محفظه احتراق یا منیفولد دود جلوگیری می‌کند.گاید سوپاپ موتور کامینز SAA6D102

۲. مشخصات فنی گاید سوپاپ موتور SAA6D102

برای این موتور، معمولاً دو نوع گاید سوپاپ برای سوپاپ‌های هوا (Intake) و دود (Exhaust) وجود دارد. در برخی مدل‌ها ممکن است یکسان باشند، اما اغلب به دلیل دمای بالاتر سوپاپ دود، جنس گاید آن متفاوت است.

مشخصات ابعادی استاندارد (Standard Dimensions):

این ابعاد بر اساس دفترچه تعمیرات رسمی کوماتسو برای موتور سری 102 است. مقادیر ممکن است بسته به پارت نامبر دقیق قطعه کمی متفاوت باشند.

• قطر داخلی گاید (Inner Diameter – I.D.):

• مقدار استاندارد: $7.000\text{ – }7.015\text{ mm}$

• حد مجاز سایش (Service Limit): $7.06\text{ mm}$ (در صورت رسیدن به این عدد، گاید باید تعویض شود)

• قطر خارجی گاید (Outer Diameter – O.D.):

• مقدار استاندارد: $12.034\text{ – }12.045\text{ mm}$

• طول کل گاید (Overall Length):

• معمولاً در حدود $51\text{ mm}$ است.گاید سوپاپ موتور کامینز SAA6D102

• ارتفاع نصب گاید در سرسیلندر (Installation Height):

• این یک پارامتر بسیار حیاتی است. گاید باید به اندازه‌ای مشخص بالاتر از سطح نشیمنگاه فنر سوپاپ در سرسیلندر قرار گیرد.

• ارتفاع استاندارد: $14.8\text{ – }15.2\text{ mm}$

نمودار ابعادی:

$$\text{Installation Height (ارتفاع نصب)}=H\text{Inner Diameter (قطر داخلی)}=ID\text{Outer Diameter (قطر خارجی)}=OD$$

۳. لقی (خلاصی) بین ساق سوپاپ و گاید سوپاپ (Valve Stem-to-Guide Clearance)

این یکی از مهم‌ترین اندازه‌گیری‌ها در هنگام تعمیر سرسیلندر است. لقی کم باعث گیرپاژ کردن سوپاپ و لقی زیاد باعث روغن‌سوزی، سایش سیت و کاهش کمپرس می‌شود.

• لقی استاندارد برای سوپاپ هوا (Intake):

• مقدار: $0.025\text{ – }0.055\text{ mm}$

• حد مجاز (Service Limit): $0.10\text{ mm}$

• لقی استاندارد برای سوپاپ دود (Exhaust):

• مقدار: $0.050\text{ – }0.080\text{ mm}$

• حد مجاز (Service Limit): $0.15\text{ mm}$

نحوه اندازه‌گیری لقی:

لقی از تفریق قطر ساق سوپاپ از قطر داخلی گاید سوپاپ به دست می‌آید:

$$\text{Clearance}=\text{Guide Inner Diameter}-\text{Valve Stem Diameter}$$

برای اندازه‌گیری دقیق، از ابزارهایی مانند ساعت اندیکاتور (Dial Indicator) یا گیج‌های تلسکوپی (Telescoping Gauges) به همراه میکرومتر (Micrometer) استفاده می‌شود.

۴. پارت نامبرهای مرتبط (Part Numbers)

پارت نامبرها برای یافتن قطعه دقیق ضروری هستند. این شماره‌ها ممکن است بسته به شماره سریال موتور (ESN) و شرکت سازنده قطعه (کوماتسو، کامینز، یا افترمارکت) متفاوت باشند.

• پارت نامبر احتمالی برای گاید سوپاپ:
• 6732-41-4120
• 6736-41-4120
• 3940122 (پارت نامبر کامینز)
• 3943447 (پارت نامبر کامینز)

نکته مهم: همیشه قبل از خرید، پارت نامبر را با شماره سریال موتور خود چک کنید تا از تطابق کامل قطعه اطمینان حاصل نمایید.

۵. علائم خرابی گاید سوپاپ

خرابی گاید سوپاپ خود را با نشانه‌های زیر بروز می‌دهد:گاید سوپاپ موتور کامینز SAA6D102

1. روغن‌سوزی و دود آبی: به خصوص در هنگام استارت اولیه موتور یا زمانی که پدال گاز را پس از یک دوره حرکت درجا، فشار می‌دهید. روغن از طریق لقی بیش از حد گاید به محفظه احتراق نشت می‌کند.
2. صدای غیرعادی از سرسیلندر: صدای “چیک چیک” یا تق تق خفیف که ناشی از حرکت جانبی سوپاپ در داخل گاید گشاد شده است.
3. کاهش کمپرس و قدرت موتور: اگر سوپاپ به درستی روی سیت خود ننشیند، آب‌بندی محفظه احتراق ناقص بوده و فشار کمپرس افت می‌کند.
4. سایش نامتقارن سیت و وجه سوپاپ: خرابی گاید باعث می‌شود سوپاپ به صورت کج روی سیت بنشیند و هر دو را به سرعت فرسوده کند.
5. شکستگی سوپاپ: در موارد حاد، لرزش و خستگی ناشی از لقی زیاد می‌تواند منجر به شکستن سر سوپاپ و آسیب فاجعه‌بار به موتور شود.

۶. فرآیند تعویض گاید سوپاپ (مراحل کلی برای تعمیرکار)

تعویض گاید سوپاپ یک کار تخصصی است و نیاز به ابزار دقیق دارد.

1. دیمونتاژ سرسیلندر: سرسیلندر باید از روی موتور باز شود.
2. خارج کردن گایدهای قدیمی: با استفاده از پرس هیدرولیک و سنبه (Mandrel) مناسب، گایدهای قدیمی از سرسیلندر خارج می‌شوند. گاهی برای سهولت کار، سرسیلندر را کمی گرم می‌کنند (حدود 80−100∘C80-100^\circ C80−100∘C).
3. بررسی و تمیزکاری محل نصب: سوراخ‌های گاید در سرسیلندر باید از نظر ترک و آسیب بررسی و کاملاً تمیز شوند. قطر داخلی آن‌ها نیز باید اندازه‌گیری شود تا از انطباق پرسی (Press-fit) صحیح اطمینان حاصل گردد.
4. نصب گایدهای جدید: گایدهای جدید (که اغلب قبل از نصب سرد می‌شوند) با استفاده از پرس و ابزار مخصوص نصب (Installer Tool) در جای خود پرس می‌شوند. رعایت ارتفاع نصب استاندارد ($14.8\text{ – }15.2\text{ mm}$) در این مرحله بسیار حیاتی است.
5. برقو زدن (Reaming): پس از نصب، قطر داخلی گاید به دلیل فشرده شدن در هنگام پرس، کمی تنگ می‌شود. باید با استفاده از برقوی دستی یا ماشینی (Reamer) با سایز دقیق ($7.000\text{ mm}$)، داخل گاید را برقو زد تا به لقی استاندارد با سوپاپ برسد.
6. سنگ زدن سیت سوپاپ (Valve Seat Grinding): بعد از تعویض گاید، زاویه تماس سوپاپ با سیت تغییر می‌کند. بنابراین، همیشه باید سیت‌های سوپاپ نیز سنگ زده شوند تا با مرکز گاید جدید هم‌راستا شده و آب‌بندی کامل را فراهم کنند.
7. آب‌بندی نهایی (Lapping): در نهایت، سوپاپ با استفاده از خمیر آب‌بندی (Lapping Compound) روی سیت خود آب‌بندی می‌شود تا از تماس کامل و یکنواخت اطمینان حاصل شود.

امیدوارم این اطلاعات جامع و دقیق برای شما مفید واقع شده باشد. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر در مورد هر یک از این بخش‌ها، لطفاً سؤال خود را مطرح کنید.