یکی از قطعات حیاتی موتور لیفتراک محبوب و قدرتمند کوماتسو، مدل FD50 است. رینگ موتور (Piston Rings) نقش بسیار مهمی در عملکرد، قدرت و طول عمر موتور دارد. در ادامه به صورت کامل و جامع به بررسی این قطعه برای لیفتراک شما می‌پردازیم.

1. شناسایی موتور لیفتراک کوماتسو FD50

اولین و مهم‌ترین قدم، شناسایی دقیق مدل موتور نصب شده روی لیفتراک شماست. کوماتسو در طول سالیان تولید مدل FD50، از موتورهای مختلفی استفاده کرده است. حرف “F” در FD50 نشان‌دهنده لیفتراک (Forklift) و حرف “D” نشان‌دهنده سوخت دیزل (Diesel) است.

موتورهای دیزلی که به طور رایج روی لیفتراک‌های کوماتسو سری 50 (5 تن) نصب شده‌اند، عبارتند از:

1. موتور کوماتسو 6D102E (یا S6D102E):

• این موتور یکی از متداول‌ترین و محبوب‌ترین موتورهای نصب شده روی مدل‌های قدیمی‌تر و جدیدتر FD50 است.
• 6D یعنی 6 سیلندر دیزل.
• 102 یعنی قطر سیلندر $$102\text{ mm}$$ است.
• S در ابتدای نام (S6D102E) به معنی توربوشارژ (Supercharged/Turbocharged) است.

2. موتور ایسوزو 6BG1:

• کوماتسو در برخی از مدل‌های خود، به خصوص در همکاری‌های تولیدی یا برای بازارهای خاص، از موتورهای بسیار با کیفیت ایسوزو (Isuzu) نیز استفاده کرده است. موتور 6BG1 یکی از معروف‌ترین گزینه‌هاست.
• این موتور نیز 6 سیلندر و بسیار بادوام است.

چگونه موتور دستگاه خود را تشخیص دهید؟

• پلاک موتور: بهترین و مطمئن‌ترین راه، پیدا کردن پلاک فلزی روی بلوک سیلندر موتور است. مدل دقیق و شماره سریال موتور روی آن حک شده است.
• کاتالوگ قطعات: اگر به کاتالوگ یا دفترچه راهنمای لیفتراک دسترسی دارید، مدل موتور در آن ذکر شده است.
• مشورت با تعمیرکار: یک تعمیرکار باتجربه با یک نگاه به موتور می‌تواند مدل آن را تشخیص دهد.

در ادامه، ما مشخصات رینگ را برای هر دو موتور احتمالی بررسی می‌کنیم.

2. مشخصات و پارت نامبر رینگ موتور کوماتسو 6D102

این موتور رایج‌ترین گزینه است. ست کامل رینگ پیستون برای هر پیستون این موتور معمولاً شامل 3 رینگ است:

1. رینگ کمپرس بالا (Top Ring / Compression Ring): اولین رینگ از بالا که وظیفه اصلی آن جلوگیری از فرار کمپرس احتراق به سمت پایین (کارتل) است. این رینگ بیشترین فشار و حرارت را تحمل می‌کند و معمولاً دارای پوشش کروم یا آلیاژهای سخت است.
2. رینگ کمپرس دوم (Second Ring / Wiper Ring): رینگ میانی که هم به آب‌بندی کمپرس کمک می‌کند و هم روغن اضافی را از دیواره سیلندر به سمت پایین “پاک” می‌کند.
3. رینگ روغن (Oil Control Ring): پایین‌ترین رینگ که معمولاً از سه قطعه (دو ریل نازک و یک فنر انبساطی) تشکیل شده است. وظیفه اصلی آن کنترل لایه نازک روغن روی دیواره سیلندر برای روانکاری و جمع‌آوری روغن اضافی به داخل کارتل است.

پارت نامبر (شماره فنی) رینگ موتور 6D102:

پارت نامبر برای “ست کامل رینگ برای یک پیستون” (SET, PISTON RING) ارائه می‌شود.

• پارت نامبر اصلی و رایج: $$6735-31-2032$$

• این شماره فنی معمولاً برای یک ست کامل رینگ برای یک سیلندر است. برای تعمیر کامل موتور، شما به 6 ست از این قطعه نیاز دارید.

• شماره‌های جایگزین یا قدیمی‌تر:

• $$6735-31-2030$$

• $$6735-31-2031$$

• $$6738-31-2030$$

نکته مهم: این پارت نامبرها برای موتور با اندازه استاندارد (Standard Size) است. اگر سیلندر موتور شما به دلیل ساییدگی، تراشکاری شده باشد (مثلاً 0.25 یا 0.50 میلی‌متر بزرگتر)، باید رینگ اُورسایز (Oversize) متناسب با آن را تهیه کنید.

3. مشخصات و پارت نامبر رینگ موتور ایسوزو 6BG1

اگر موتور لیفتراک شما ایسوزو 6BG1 باشد، مشخصات و پارت نامبر آن کاملاً متفاوت خواهد بود.

• قطر سیلندر استاندارد: $$105\text{ mm}$$
• ساختار رینگ‌ها: مشابه موتور کوماتسو، معمولاً شامل یک رینگ کمپرس بالا، یک رینگ میانی و یک رینگ روغن است.

پارت نامبر (شماره فنی) رینگ موتور 6BG1:

ایسوزو نیز ست رینگ را برای هر پیستون عرضه می‌کند.

• پارت نامبر رایج ایسوزو: $$1-12121-061-0$$ یا $$5-12121-032-0$$ (بسته به سال ساخت و مدل دقیق موتور).
• برای اطمینان کامل، همیشه باید شماره سریال موتور ایسوزو را به فروشنده ارائه دهید.

علائم نیاز به تعویض رینگ موتور

• روغن‌سوزی و دود آبی از اگزوز: اصلی‌ترین نشانه. ضعیف شدن رینگ‌ها باعث عبور روغن به محفظه احتراق و سوختن آن می‌شود.
• کاهش کمپرس و افت قدرت موتور: رینگ‌های فرسوده نمی‌توانند فشار احتراق را به خوبی آب‌بندی کنند و موتور بی‌جان می‌شود.
• افزایش مصرف روغن: اگر مجبورید به طور مداوم به موتور روغن اضافه کنید، احتمالاً رینگ‌ها خراب شده‌اند.
• کمپرس رد کردن به کارتل: باز کردن درِ ورودی روغن موتور در حالت روشن، باعث پاشش روغن و خروج بخار زیاد می‌شود که نشانه فرار کمپرس به پایین است.

خلاصه و توصیه نهایی برای خرید

1. تشخیص قطعی مدل موتور: قبل از هر اقدامی، مدل دقیق موتور (کوماتسو 6D102 یا ایسوزو 6BG1) را از روی پلاک آن مشخص کنید. این قدم حیاتی‌ترین مرحله است.
2. ارائه شماره سریال: بهترین راه برای خرید قطعه دقیق، ارائه شماره سریال کامل موتور به فروشنده معتبر است.
3. انتخاب برند:

• اصلی (Genuine): بهترین کیفیت و بالاترین قیمت (Komatsu یا Isuzu).
• برندهای معتبر Aftermarket: گزینه‌های بسیار خوبی با قیمت مناسب‌تر وجود دارند. برندهایی مانند NPR (ژاپن)، RIK (ژاپن)، TP (ژاپن) به عنوان تولیدکنندگان اصلی رینگ برای بسیاری از شرکت‌های ژاپنی شناخته می‌شوند و کیفیت فوق‌العاده‌ای دارند.

4. بررسی سایز: مشخص کنید که آیا موتور استاندارد است یا نیاز به رینگ اورسایز دارد. این موضوع را تعمیرکار شما پس از اندازه‌گیری سیلندر مشخص می‌کند.
5. خرید ست کامل: رینگ‌ها همیشه باید به صورت ست کامل برای تمام پیستون‌ها تعویض شوند. تعویض ناقص رینگ‌ها کار اصولی نیست.

با دنبال کردن این مراحل، می‌توانید رینگ موتور مناسب و باکیفیتی برای لیفتراک کوماتسو FD50 خود تهیه کنید و سلامت و قدرت موتور آن را بازیابی نمایید.