یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیستم انتقال قدرت لودر کوماتسو WA470-3، یعنی شیر برقی‌ها یا سلونوییدهای گیربکس (Transmission Solenoids) می‌رویم. این قطعات نقشی حیاتی در تعویض دنده‌ها، درگیر شدن کلاچ‌ها و عملکرد کلی گیربکس اتوماتیک این لودر دارند.

گیربکس و سلونوییدها در لودر کوماتسو WA470-3: یک نگاه کلی

لودر کوماتسو WA470-3 از یک گیربکس پیشرفته تمام اتوماتیک پاورشیفت (Full Automatic Powershift Transmission) بهره می‌برد. برخلاف گیربکس‌های دستی، در این سیستم تعویض دنده‌ها توسط فشار روغن هیدرولیک انجام می‌شود. وظیفه‌ی هدایت این فشار روغن به کلاچ‌پک‌های (Clutch Packs) مربوط به هر دنده، بر عهده‌ی شیرهای برقی (Solenoid Valves) است.

این سلونوییدها سیگنال‌های الکتریکی را از کنترلر گیربکس (Transmission Controller) دریافت کرده و بر اساس آن، مسیر روغن را باز یا بسته می‌کنند. هر سلونویید مسئول فعال کردن یک کلاچ خاص است.سنولوید گیربکس لودر کوماتسو WA470-3

محل قرارگیری و تعداد سلونوییدها

سلونوییدهای گیربکس WA470-3 بر روی بلوک کنترل اصلی گیربکس (Transmission Control Valve Block) نصب شده‌اند. این بلوک معمولاً در قسمت بالایی یا کناری پوسته گیربکس قرار دارد و دسترسی به آن از زیر یا کنار دستگاه امکان‌پذیر است.

گیربکس این لودر دارای ۶ عدد شیر برقی (سلونویید) اصلی برای کنترل کلاچ‌ها است:

1. سلونویید کلاچ سرعت اول (1st Speed Clutch Solenoid)
2. سلونویید کلاچ سرعت دوم (2nd Speed Clutch Solenoid)
3. سلونویید کلاچ سرعت سوم (3rd Speed Clutch Solenoid)
4. سلونویید کلاچ سرعت چهارم (4th Speed Clutch Solenoid)
5. سلونویید کلاچ جهت جلو (Forward Clutch Solenoid – F)
6. سلونویید کلاچ جهت عقب (Reverse Clutch Solenoid – R)

علاوه بر این‌ها، ممکن است یک سلونویید دیگر برای قفل شدن توربین (Lock-up Clutch Solenoid) نیز وجود داشته باشد که وظیفه آن درگیر کردن مستقیم موتور و گیربکس در سرعت‌های بالا برای کاهش اتلاف انرژی و افزایش بهره‌وری است.

نحوه عملکرد و ترکیب سلونوییدها

کنترلر گیربکس برای انتخاب هر دنده، ترکیبی از این سلونوییدها را فعال (برق‌دار) می‌کند. برق‌دار شدن هر سلونویید باعث باز شدن مسیر روغن به سمت کلاچ مربوطه شده و آن را درگیر می‌کند.سنولوید گیربکس لودر کوماتسو WA470-3

جدول ترکیب سلونوییدها برای هر دنده:

• نکته: کنترلر به طور همزمان فقط یکی از سلونوییدهای جهت (F یا R) و یکی از سلونوییدهای سرعت (1 تا 4) را فعال می‌کند.

مشکلات و خرابی‌های رایج سلونوییدهای گیربکس WA470-3

خرابی این شیرهای برقی یکی از دلایل اصلی مشکلات گیربکس است.

1. دستگاه در یک دنده حرکت نمی‌کند یا تقه می‌زند:

• مثال: لودر در تمام دنده‌ها حرکت می‌کند اما در دنده ۲ خلاص می‌کند یا ضربه شدیدی می‌زند.
• علت احتمالی: خرابی سلونویید دنده ۲. این خرابی می‌تواند شامل سوختن سیم‌پیچ داخلی، گیر کردن مکانیکی اسپول (Spool) داخلی شیر یا مشکل در کانکتور برق آن باشد.

2. دستگاه فقط به جلو یا فقط به عقب حرکت می‌کند:

• مثال: لودر به جلو حرکت می‌کند ولی در حالت دنده عقب هیچ حرکتی ندارد.
• علت احتمالی: خرابی سلونویید جهت عقب ®.

3. گیربکس در حالت اضطراری (Limp Mode) قرار می‌گیرد:

• علت: کنترلر گیربکس، قطعی یا اتصال کوتاه در مدار یکی از سلونوییدها را تشخیص می‌دهد. برای محافظت از گیربکس، معمولاً آن را در یک دنده خاص (مثلاً دنده ۲) قفل می‌کند و اجازه تعویض دنده را نمی‌دهد. در این حالت چراغ هشدار گیربکس روی مانیتور روشن می‌شود.

4. تعویض دنده‌های خشن و با ضربه:

• علت: عملکرد کند یا ناقص سلونویید. شیر به جای باز شدن سریع و کامل، به آرامی باز می‌شود که باعث لغزش کلاچ و ایجاد ضربه می‌شود. این مشکل می‌تواند ناشی از کثیفی روغن و گرفتگی فیلترهای داخلی شیر نیز باشد.

عیب‌یابی و تست سلونوییدها

1. بررسی کدهای خطا: اولین قدم همیشه اتصال دستگاه دیاگ یا بررسی کدهای خطا از طریق مانیتور داخل کابین است. کنترلر کدهای خطای مشخصی را برای هر سلونویید ثبت می‌کند (مثلاً خطای اتصال باز یا اتصال کوتاه سلونویید دنده ۳).

2. تست مقاومت الکتریکی:

• سوکت سلونویید مشکوک را جدا کنید.
• با استفاده از یک مولتی‌متر، مقاومت دو پایه سلونویید را اندازه‌گیری کنید.
• مقاومت باید در یک محدوده مشخص طبق کتابچه راهنمای تعمیرات باشد (معمولاً بین $20$ تا $40$ اهم).
• مقاومت بی‌نهایت (OL) به معنی قطعی سیم‌پیچ و مقاومت صفر به معنی اتصال کوتاه است. هر دو حالت به معنی خرابی سلونویید است.

3. تست عملکرد (تست تقه):

• در حالی که سوئیچ باز است (موتور خاموش)، با اتصال لحظه‌ای ولتاژ $24$ ولت به پایه‌های سلونویید، باید صدای “تَق” یا “کلیک” از داخل آن شنیده شود که نشان‌دهنده حرکت اسپول داخلی است. (این کار باید با احتیاط فراوان انجام شود).

4. جابجایی سلونوییدها:

• از آنجایی که سلونوییدهای سرعت (1 تا 4) معمولاً مشابه یکدیگر هستند، یک روش عیب‌یابی عملی، جابجا کردن سلونویید مشکوک با یک سلونویید سالم است.سنولوید گیربکس لودر کوماتسو WA470-3
• مثلاً اگر مشکل در دنده ۲ است، سلونویید دنده ۲ را با سلونویید دنده ۱ جابجا کنید. اگر مشکل به دنده ۱ منتقل شد، پس قطعاً سلونویید معیوب است.

نکته بسیار مهم:

هنگام تعویض سلونویید، حتماً از تمیز بودن محل نصب اطمینان حاصل کنید و اورینگ‌های (O-rings) آن را نیز تعویض نمایید تا از نشتی روغن جلوگیری شود. همچنین، استفاده از قطعه اصلی یا برندهای معتبر جایگزین برای تضمین عملکرد صحیح و طول عمر گیربکس ضروری است.