کیت بوش پیستون رینگ لودر کاترپیلار 966

بسیار خب، به سراغ یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین مجموعه‌های قطعات برای تعمیرات اساسی (Overhaul) موتور لودرهای کاترپیلار 966 می‌رویم: **کیت بوش، پیستون و رینگ (Cylinder Kit)**.

این کیت قلب تپنده محفظه احتراق موتور است و کیفیت آن مستقیماً بر قدرت، مصرف سوخت، دود خروجی و طول عمر موتور پس از تعمیر تأثیر می‌گذارد. از آنجا که لودر CAT 966 در طول دهه‌ها با نسل‌های مختلف موتور عرضه شده است، مشخصات این کیت نیز متفاوت خواهد بود.

—کیت بوش پیستون رینگ لودر کاترپیلار 966

### **تحلیل جامع کیت بوش، پیستون، رینگ لودر کاترپیلار 966**

این کیت که به آن **”کیت سیلندر”** یا **”پاور پک (Power Pack)”** نیز گفته می‌شود، معمولاً برای هر سیلندر شامل اجزای زیر است:

1. **بوش سیلندر (Cylinder Liner / Sleeve):**
2. **پیستون (Piston):**
3. **گژن پین (Piston Pin / Wrist Pin):**
4. **خارهای گژن پین (Piston Pin Retainers / Snap Rings):**
5. **مجموعه رینگ‌های پیستون (Piston Ring Set):**

بیایید هر جزء را به تفصیل بررسی کنیم.

#### **۱. بوش سیلندر (Cylinder Liner)**

* **وظیفه:** بوش یک استوانه قابل تعویض است که سطح داخلی سیلندر را تشکیل می‌دهد و پیستون در داخل آن حرکت می‌کند. استفاده از بوش به جای تراشیدن بلوک سیلندر، تعمیرات را بسیار ساده‌تر و اقتصادی‌تر می‌کند.
* **انواع بوش در موتورهای 966:**
* **بوش تر (Wet Liner):** این نوع بوش مستقیماً با مایع خنک‌کننده موتور در تماس است. در قسمت بالا و پایین خود دارای اورینگ‌های آب‌بندی است تا از نفوذ آب به کارتل یا محفظه احتراق جلوگیری کند. موتورهای قدرتمندتر و جدیدتر کاترپیلار معمولاً از این نوع بوش برای انتقال حرارت بهتر استفاده می‌کنند.
* **بوش خشک (Dry Liner):** این بوش با بلوک سیلندر در تماس است و هیچ تماسی با مایع خنک‌کننده ندارد. نصب آن ساده‌تر است اما انتقال حرارت آن به خوبی بوش تر نیست.کیت بوش پیستون رینگ لودر کاترپیلار 966
* **مشخصات کلیدی:**
* **سطح داخلی هونینگ شده (Honed Surface):** سطح داخلی بوش دارای شیارهای بسیار ریز و متقاطع است که به آن **”Honing”** می‌گویند. این شیارها روغن را در خود نگه می‌دارند تا رینگ‌ها به خوبی روانکاری شوند و در عین حال آب‌بندی کاملی ایجاد کنند.
* **لبه (Flange):** قسمت بالایی بوش دارای یک لبه است که روی نشیمنگاه خود در بلوک سیلندر می‌نشیند و ارتفاع آن (Liner Projection) باید با دقت بسیار بالایی تنظیم شود.

#### **۲. پیستون (Piston)**

* **وظیفه:** پیستون نیروی حاصل از احتراق را به شاتون و سپس به میل‌لنگ منتقل می‌کند. پیستون‌های موتورهای دیزلی توربوشارژ مانند موتورهای کاترپیلار، قطعاتی بسیار پیشرفته و پیچیده هستند.
* **انواع پیستون در موتورهای 966:**
* **پیستون یک تکه آلومینیومی (Monobloc Aluminum):** در مدل‌های قدیمی‌تر و با فشار کمتر استفاده می‌شد.
* **پیستون دو تکه (Two-Piece / Articulated Piston):** این نوع در موتورهای مدرن‌تر و قدرتمندتر (مانند 3306, C9, C11) رایج است. از یک **کفشک فولادی (Steel Crown)** برای تحمل حرارت و فشار بالای احتراق و یک **دامنه آلومینیومی (Aluminum Skirt)** برای هدایت و کاهش وزن تشکیل شده است. این طراحی عمر و دوام پیستون را به شدت افزایش می‌دهد.
* **مشخصات کلیدی:**
* **محفظه احتراق در تاج پیستون:** شکل محفظه احتراق (کاسه پیستون) با دقت بالایی طراحی شده تا سوخت پاشیده شده به بهترین شکل با هوا مخلوط و محترق شود.
* **گالری خنک‌کننده روغن (Oil Cooling Gallery):** در داخل تاج پیستون‌های پیشرفته، یک کانال داخلی وجود دارد که روغن از طریق یک نازل از پایین به داخل آن پاشیده می‌شود تا تاج پیستون را خنک کند.
* **پوشش گرافیت (Graphite Coating):** دامنه بسیاری از پیستون‌های مدرن دارای یک پوشش خاکستری یا سیاه رنگ از جنس گرافیت است که اصطکاک را در هنگام راه‌اندازی سرد کاهش می‌دهد.

#### **۳. رینگ‌های پیستون (Piston Rings)**

* **وظیفه:** رینگ‌ها سه وظیفه اصلی دارند:
1. **آب‌بندی فشار احتراق (Compression Sealing):** جلوگیری از فرار گازهای پرفشار از بالای پیستون به داخل کارتل (پدیده Blow-by).
2. **کنترل روغن (Oil Control):** پاک کردن روغن اضافی از دیواره سیلندر و برگرداندن آن به کارتل.
3. **انتقال حرارت (Heat Transfer):** انتقال حرارت از پیستون داغ به دیواره بوش و سپس به سیستم خنک‌کننده.
* **مجموعه رینگ‌ها در موتور 966 (معمولاً سه رینگ):**
* **رینگ اول (Top Ring / Compression Ring):** این رینگ بیشترین فشار و حرارت را تحمل می‌کند. معمولاً دارای سطح مقطع **بشکه‌ای (Barrel Face)** یا **ذوزنقه‌ای (Keystone)** و پوشش‌های بسیار مقاوم مانند **کروم** یا **پلاسما** است.
* **رینگ دوم (Intermediate Ring / Wiper Ring):** به آب‌بندی فشار کمک کرده و روغن باقی‌مانده از رینگ روغن را پاک می‌کند. اغلب دارای سطح مقطع **تِیپِر (Taper Face)** است.
* **رینگ سوم (Oil Control Ring):** این رینگ وظیفه اصلی کنترل روغن را بر عهده دارد. معمولاً از نوع **دو تکه یا سه تکه با فنر انبساطی (Expander Spring)** است تا فشار یکنواختی به دیواره سیلندر وارد کرده و روغن را به طور مؤثر پاک کند.

#### **۴. گژن پین و خارهای آن (Piston Pin & Retainers)**

* **گژن پین:** یک پین فولادی توخالی و بسیار مستحکم است که پیستون را به شاتون متصل می‌کند.
* **خارها:** دو خار فنری که در دو طرف سوراخ گژن پین در داخل پیستون قرار می‌گیرند و از حرکت عرضی و خروج گژن پین جلوگیری می‌کنند.

—کیت بوش پیستون رینگ لودر کاترپیلار 966

### **تفاوت کیت‌ها بر اساس مدل موتور لودر 966**

| مدل لودر | موتور احتمالی | ویژگی‌های کلیدی کیت پیستون |
| :— | :— | :— |
| **CAT 966D/E/F** | **3306** | – پیستون دو تکه (فولاد/آلومینیوم)<br>- بوش از نوع تَر (Wet Liner)<br>- کیت بسیار رایج و شناخته شده در بازار |
| **CAT 966G** | **3306, C9** | – مشابه مدل F، اما ممکن است برای موتور C9 طراحی پیستون و رینگ‌ها کمی بهینه‌تر شده باشد. |
| **CAT 966H** | **C11 ACERT** | – پیستون دو تکه با تکنولوژی پیشرفته‌تر<br>- رینگ‌های با طراحی خاص برای کاهش آلایندگی (ACERT Technology)<br>- بوش و پیستون با تلرانس‌های بسیار دقیق |
| **CAT 966K/M** | **C9.3 ACERT** | – قطعات کاملاً مهندسی شده برای استانداردهای آلایندگی Tier 3/Tier 4<br>- استفاده گسترده از پوشش‌های کاهنده اصطکاک<br>- طراحی کاسه پیستون بسیار بهینه برای احتراق کامل‌تر |

### **نکات بسیار مهم در هنگام خرید و نصب**

1. **اهمیت برند و کیفیت:**
* **اصلی (Genuine CAT):** بهترین کیفیت، بالاترین قیمت، تضمین عملکرد و دوام.
* **OEM (Original Equipment Manufacturer):** برندهایی که برای خود کاترپilar قطعه تولید می‌کنند (مانند Mahle, Kolbenschmidt). کیفیت بسیار نزدیک به اصلی با قیمت مناسب‌تر.
* **افترمارکت (Aftermarket):** برندهای معتبر جهانی (مانند CTP, FP Diesel, ITR) کیفیت قابل قبولی ارائه می‌دهند. **از خرید برندهای متفرقه و بی‌نام و نشان جداً خودداری کنید**، زیرا باعث خرابی زودهنگام موتور، روغن‌سوزی و هزینه‌های چند برابری می‌شوند.

2. **تطابق شماره سریال موتور:** **حتماً** کیت را بر اساس **شماره سریال کامل موتور (Engine Serial Number)** تهیه کنید. حتی در یک مدل موتور یکسان (مثلاً 3306)، ممکن است به دلیل تغییرات جزئی در طراحی (Arrangement Number)، کیت‌ها متفاوت باشند.

3. **نکات نصب:**
* **اندازه‌گیری دقیق (Measurement):** قبل از نصب، قطعاتی مانند قطر داخلی بوش، گپ رینگ‌ها (Ring Gap) و ارتفاع بوش (Liner Projection) باید با ابزارهای دقیق اندازه‌گیری و با مقادیر استاندارد کاتالوگ تعمیراتی مقایسه شوند.
* **تمیزی:** تمیزی مطلق در هنگام مونتاژ، حیاتی است.
* **استفاده از ابزار مخصوص:** برای جا زدن رینگ‌ها و نصب پیستون در بوش باید از ابزارهای مخصوص (رینگ جمع‌کن) استفاده کرد.

**نتیجه‌گیری:**
کیت بوش، پیستون و رینگ لودر کاترپیلار 966، مجموعه‌ای از قطعات با تکنولوژی بالا و حیاتی است. سرمایه‌گذاری روی یک کیت باکیفیت (ترجیحاً اصلی یا OEM) و نصب آن توسط یک مکانیک ماهر و دقیق، تضمین‌کننده بازگشت موتور به قدرت و راندمان کارخانه‌ای و جلوگیری از بروز مشکلات پرهزینه در آینده است.کیت بوش پیستون رینگ لودر کاترپیلار 966