یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین بیل‌های مکانیکی در ایران و جهان، یعنی کوماتسو PC200، مربوط می‌شود. “سایز 50” نیز یک اصطلاح تخصصی و بسیار مهم در تعمیرات موتور است.

بیایید به طور کامل موضوع “پیستون موتور بیل مکانیکی کوماتسو PC200-6 و PC200-7 سایز 50” را بررسی کنیم.

1. شناسایی موتور و قطعات مرتبط

اولین قدم، شناسایی دقیق موتورهایی است که در این دو نسل از بیل مکانیکی استفاده شده‌اند.

• بیل مکانیکی کوماتسو PC200-6:

• مدل موتور: عمدتاً از موتور کوماتسو S6D102E-1 یا کامینز 6BT5.9 استفاده شده است. مدل موتور کوماتسو رایج‌تر است.

• مشخصات موتور (کوماتسو S6D102E): 6 سیلندر خطی، دیزلی، تنفس طبیعی یا توربوشارژ (بسته به مدل دقیق). قطر پیستون استاندارد این موتور 102 میلی‌متر است.

• بیل مکانیکی کوماتسو PC200-7:

• مدل موتور: عمدتاً از موتور کوماتسو SAA6D102E-2 استفاده شده است.

• مشخصات موتور (کوماتسو SAA6D102E-2): 6 سیلندر خطی، دیزلی، مجهز به توربوشارژ و افترکولر (Aftercooler). این موتور نیز دارای قطر پیستون استاندارد 102 میلی‌متر است.

نکته کلیدی: خوشبختانه، هر دو مدل PC200-6 و PC200-7 (در نسخه‌های با موتور کوماتسو) از موتورهای سری 102 کوماتسو استفاده می‌کنند. این به این معنی است که قطعات اصلی موتور مانند پیستون، رینگ، بوش و یاتاقان بین این دو مدل عمدتاً مشترک و قابل تعویض هستند.

2. مفهوم “سایز 50” (Oversize 0.50 mm)

این بخش مهم‌ترین قسمت درخواست شماست.

• سایز استاندارد (STD): زمانی که موتور نو است یا هنوز تراش نخورده، از پیستون با سایز استاندارد استفاده می‌شود. برای این موتورها، قطر پیستون استاندارد $$102.00\text{mm}$$ است.
• تراشکاری سیلندر: به مرور زمان و پس از کارکرد طولانی، دیواره داخلی سیلندر (داخل بوش سیلندر) دچار سایش و خط و خش می‌شود. برای از بین بردن این آسیب‌ها و بازگرداندن سطح داخلی سیلندر به حالت صاف و یکنواخت، بلوک سیلندر به کارگاه تراشکاری فرستاده می‌شود. تراشکار لایه نازکی از دیواره داخلی سیلندر را برمی‌دارد.
• پیستون اورسایز (Oversize Piston): با تراش خوردن سیلندر، قطر داخلی آن افزایش می‌یابد. در نتیجه، دیگر نمی‌توان از پیستون استاندارد استفاده کرد، زیرا لقی بین پیستون و سیلندر بیش از حد مجاز خواهد بود. برای جبران این افزایش قطر، از پیستون بزرگتر یا “اورسایز” استفاده می‌شود.
• سایز 50: این اصطلاح رایج در بازار به معنای 0.50 میلی‌متر (نیم میلی‌متر) بزرگتر از سایز استاندارد است.
• قطر پیستون استاندارد (STD): $$102.00\text{mm}$$
• قطر پیستون سایز 50 (Oversize 0.50): $$102.00\text{mm}+0.50\text{mm}=102.50\text{mm}$$

بنابراین، وقتی شما درخواست “پیستون سایز 50” می‌کنید، به دنبال پیستونی با قطر 102.50 میلی‌متر هستید که برای موتوری که یک بار تراش خورده، مناسب است.

نکته: برخی موتورها تا سایز 100 (یعنی 1.00 میلی‌متر بزرگتر از استاندارد) نیز تراش می‌خورند. سایز 50 اولین مرحله تراشکاری است.

3. کیت پیستون (Piston Kit) و اجزای آن

معمولاً پیستون به تنهایی فروخته نمی‌شود، بلکه به صورت یک “کیت پیستون” عرضه می‌گردد که شامل موارد زیر است:

1. پیستون (Piston): قطعه اصلی با سایز مشخص (در مورد شما 102.50 میلی‌متر).
2. گژن پین (Piston Pin / Gudgeon Pin): میله‌ای فولادی که پیستون را به شاتون متصل می‌کند.
3. خار گژن پین (Pin Retainers / Circlips): دو عدد خار که در دو طرف گژن پین قرار گرفته و آن را در داخل پیستون ثابت نگه می‌دارند.

تصویر نمونه کیت پیستون برای موتور کوماتسو 102

هنگام خرید، شما باید 6 عدد از این کیت را برای تعویض کامل پیستون‌های موتور 6 سیلندر خود تهیه کنید. همچنین باید رینگ‌های پیستون (Piston Rings) را نیز متناسب با سایز جدید (50) خریداری نمایید. رینگ‌ها معمولاً به صورت ست کامل برای یک پیستون فروخته می‌شوند.

4. برندهای معتبر برای پیستون کوماتسو

برای این قطعه حساس، انتخاب برند بسیار مهم است. در بازار ایران می‌توانید برندهای زیر را پیدا کنید:

• کوماتسو اصلی (Genuine Komatsu): بهترین کیفیت و بالاترین قیمت. بسته‌بندی با لوگوی کوماتسو دارد.
• برندهای ژاپنی معتبر (OEM/Aftermarket):
• IZUMI: یکی از بهترین و معروف‌ترین تولیدکنندگان پیستون در ژاپن که تأمین‌کننده اصلی بسیاری از کارخانه‌های ژاپنی است (کیفیت بسیار نزدیک به اصلی).
• NPR: بیشتر به خاطر رینگ‌های باکیفیتش معروف است اما پیستون نیز تولید می‌کند.
• برندهای افترمارکت با کیفیت بالا:
• ITR (ایتالیا/ترکیه): همانطور که در سوال قبلی اشاره شد، ITR قطعات موتوری با کیفیتی تولید می‌کند.
• FP Diesel (آمریکا): برندی بسیار معتبر در زمینه قطعات موتوری.
• Mahle (آلمان): یکی از برترین تولیدکنندگان پیستون در جهان، اگر برای این مدل موجود باشد، انتخابی عالی است.
• برندهای ترکیه‌ای و چینی: برندهای متعددی در بازار وجود دارند که کیفیت‌های متفاوتی ارائه می‌دهند. در صورت انتخاب این برندها، حتماً از فروشنده معتبر خرید کنید.

خلاصه و توصیه نهایی

برای موتور بیل مکانیکی کوماتسو PC200-6 یا PC200-7، شما به 6 عدد کیت پیستون سایز 50 (قطر 102.50 میلی‌متر) به همراه 6 ست رینگ پیستون متناسب با سایز 50 نیاز دارید.

توصیه مهم:

1. هماهنگی با تراشکار: قبل از خرید قطعه، حتماً با تراشکار خود مشورت کنید تا او سایز دقیق مورد نیاز را تأیید کند.
2. خرید از فروشنده معتبر: به دلیل اهمیت حیاتی پیستون در عملکرد و طول عمر موتور، حتماً از یک فروشنده معتبر و شناخته‌شده خرید کنید و در مورد برند و کشور سازنده سوال بپرسید.
3. تعویض همزمان یاتاقان‌ها: هنگام تعمیر اساسی موتور و تعویض پیستون‌ها، قویاً توصیه می‌شود که یاتاقان‌های ثابت و متحرک (Main & Rod Bearings) نیز به صورت کامل تعویض شوند.