یکی از پمپ‌های پیستونی بسیار معروف، کلاسیک و فوق‌العاده بادوام از برند بوش رکسروث (Bosch Rexroth) رفته‌اید. پمپ A2F12 یک انتخاب شناخته‌شده در بسیاری از کاربردهای صنعتی و موبایل است که نیاز به یک پمپ هیدرولیک دبی ثابت (Fixed Displacement) و فشار متوسط دارند.

در ادامه، یک تحلیل فنی کامل و جامع از پمپ هیدرولیک Rexroth A2F12 راست-گرد (Right-hand rotation) ارائه می‌شود.

تحلیل فنی جامع پمپ هیدرولیک Rexroth A2F12

این پمپ متعلق به خانواده A2F است که از نوع پمپ‌های پیستونی محوری با محور خمیده (Bent Axis Axial Piston Pump) و با دبی ثابت هستند. این طراحی یکی از قوی‌ترین و کارآمدترین طراحی‌ها برای تولید فشار و جریان هیدرولیک است.

۱. مشخصات فنی کلیدی A2F12

• نوع پمپ: پمپ پیستونی محوری، با طراحی محور خمیده (Bent Axis Design).
• دبی: دبی ثابت (Fixed Displacement). این یعنی با هر دور چرخش شفت، حجم ثابتی از روغن را پمپاژ می‌کند.
• حجم جابجایی (Displacement): عدد 12 در مدل A2F12 به حجم جابجایی اسمی پمپ اشاره دارد.
• Vg=12 cm3/revV_g = 12 \text{ cm}^3/\text{rev}Vg​=12 cm3/rev (۱۲ سانتی‌متر مکعب بر هر دور چرخش).
• فشار کاری (Pressure):
• فشار نامی (Nominal Pressure): $350\text{ bar}$ (حدود $5075\text{ psi}$)
• حداکثر فشار (Peak Pressure): $400\text{ bar}$ (حدود $5800\text{ psi}$)
• این فشار بالا، آن را برای کاربردهایی که نیاز به نیروی زیادی دارند، ایده‌آل می‌سازد.
• سرعت چرخش (Speed):
• حداکثر سرعت مجاز (بسته به فشار ورودی): می‌تواند تا $5300\text{ rpm}$ (دور بر دقیقه) برسد که سرعت بسیار بالایی برای یک پمپ پیستونی محسوب می‌شود.
• جهت چرخش (Direction of Rotation): راست-گرد (Right Hand / Clockwise). این مشخصه بسیار حیاتی است.
• مفهوم: وقتی از روبرو به شفت پمپ نگاه می‌کنید، شفت باید در جهت عقربه‌های ساعت بچرخد.
• اهمیت: پورت‌های ورودی (Suction) و خروجی (Pressure) در پمپ‌های راست-گرد و چپ-گرد معکوس یکدیگر هستند. نصب پمپ با جهت چرخش اشتباه، نه تنها باعث عدم کارکرد سیستم می‌شود، بلکه می‌تواند در چند ثانیه به پمپ آسیب جدی وارد کند (به دلیل عدم روغن‌رسانی صحیح).

<p align=“center”>

<img src=“https://i.imgur.com/uR1dOJG.png” alt=“ساختار داخلی پمپ پیستونی محور خمیده رکسروث A2F” width=“600”>

<br>

<em>تصویر ۱: نمای شماتیک از ساختار داخلی پمپ پیستونی با طراحی محور خمیده (Bent Axis) مانند سری A2F. زاویه بین بلوک سیلندر و شفت محرک، ثابت است.</em>

</p>

۲. اصول کارکرد طراحی محور خمیده (Bent Axis)

طراحی محور خمیده دلیل اصلی کارایی و دوام بالای این پمپ است:

1. ورود نیرو: شفت اصلی (Drive Shaft) توسط موتور (الکتریکی یا دیزل) می‌چرخد.
2. انتقال چرخش: این چرخش از طریق یک مفصل یونیورسال (Universal Joint) به بلوک سیلندر (Cylinder Block) که پیستون‌ها در آن قرار دارند، منتقل می‌شود.
3. زاویه ثابت: بلوک سیلندر نسبت به شفت اصلی یک زاویه ثابت (مثلاً ۲۵ درجه) دارد. این همان “محور خمیده” است.
4. حرکت رفت و برگشتی پیستون‌ها: به دلیل همین زاویه، وقتی بلوک سیلندر می‌چرخد، پیستون‌ها مجبور به انجام یک حرکت رفت و برگشتی کامل در داخل سیلندرها می‌شوند.
5. مکش و دهش:

• در نیم دور اول چرخش، پیستون‌ها به سمت بیرون حرکت کرده و حجم داخل سیلندر افزایش می‌یابد. این کار باعث ایجاد مکش شده و روغن از پورت ورودی (Suction Port) به داخل سیلندر کشیده می‌شود.
• در نیم دور دوم، پیستون‌ها به سمت داخل فشرده شده، حجم کاهش می‌یابد و روغن با فشار بالا از پورت خروجی (Pressure Port) به سمت سیستم رانده می‌شود.

مزیت این طراحی: به دلیل زاویه زیاد و حرکت مستقیم پیستون‌ها، راندمان حجمی (Volumetric Efficiency) و راندمان کلی (Overall Efficiency) این پمپ‌ها بسیار بالاست و می‌توانند فشارهای بسیار بالایی را تحمل کنند.

۳. کاربردهای متداول پمپ A2F12

این پمپ به دلیل ابعاد کوچک، وزن کم، فشار بالا و دوام فوق‌العاده، در طیف وسیعی از ماشین‌آلات صنعتی و راه‌سازی استفاده می‌شود:

• سیستم‌های هیدرولیک کمکی: به عنوان پمپ فرمان، پمپ فن هیدرولیکی یا پمپ پایلوت در ماشین‌آلات سنگین مانند لودر، بیل مکانیکی و جرثقیل.
• یونیت‌های هیدرولیک صنعتی (پاورپک): در پرس‌های کوچک، ماشین‌های ابزار، سیستم‌های کلمپینگ و خطوط تولید.
• ماشین‌آلات کشاورزی: در سیستم هیدرولیک تراکتورها و کمباین‌ها.
• تجهیزات دریایی: در وینچ‌ها و سیستم‌های فرمان کشتی.
• درایوهای حلقه باز (Open Circuit Drives): این پمپ برای سیستم‌های هیدرولیک حلقه باز طراحی شده است.

۴. نکات مهم در هنگام خرید و نصب

1. تأیید جهت چرخش: اولین و مهم‌ترین نکته، اطمینان از راست-گرد ® بودن پمپ است. این مشخصه معمولاً روی پلاک پمپ با حرف “R” یا یک فلش در جهت عقربه‌های ساعت مشخص شده است.
2. نوع شفت (Shaft Type): شفت این پمپ‌ها می‌تواند در مدل‌های مختلفی عرضه شود:

• هزارخاری (Splined Shaft): رایج‌ترین نوع برای اتصال مستقیم به PTO موتورها.
• تک‌خار (Keyed Shaft): برای اتصال با پولی یا کوپلینگ.
• حتماً نوع شفت را با قطعه قدیمی یا نیاز سیستم خود تطبیق دهید.

3. نوع فلنج نصب (Mounting Flange): فلنج این پمپ‌ها معمولاً از استاندارد SAE دو پیچ یا چهار پیچ پیروی می‌کند. ابعاد و فاصله سوراخ‌های فلنج را بررسی کنید.
4. پورت‌های ورودی و خروجی: مطمئن شوید که سایز و نوع رزوه‌های پورت‌ها (معمولاً SAE یا متریک) با اتصالات سیستم شما سازگار است.
5. اصالت کالا:

• Rexroth اصلی: بهترین کیفیت و بالاترین قیمت را دارد. به پلاک حکاکی شده، کیفیت ماشین‌کاری و بسته‌بندی آن دقت کنید.
• جایگزین‌های معتبر اروپایی: برندهایی مانند Parker یا Danfoss نیز پمپ‌هایی با کیفیت مشابه تولید می‌کنند.
• کپی‌های چینی: در بازار کپی‌های زیادی از این پمپ وجود دارد. اگرچه قیمت بسیار پایین‌تری دارند، اما از آلیاژهای ضعیف‌تری ساخته شده‌اند، تلرانس‌های دقیقی ندارند و تحت فشار بالا به سرعت مستهلک شده و می‌توانند با پخش براده در سیستم، به سایر قطعات گران‌قیمت آسیب بزنند. استفاده از آن‌ها برای کاربردهای حساس و فشار بالا توصیه نمی‌شود.

۵. راه‌اندازی و نگهداری

• هواگیری (Priming): قبل از اولین استارت، حتماً پوسته پمپ (Case) را از طریق پورت مخصوص (معمولاً پورت درین یا بالاترین پورت) با روغن هیدرولیک تمیز پر کنید تا از کار کردن خشک در لحظات اولیه جلوگیری شود.
• فیلتراسیون: این پمپ‌ها به تمیزی روغن بسیار حساس هستند. همیشه از فیلترهای باکیفیت در خط مکش و برگشت سیستم هیدرولیک خود استفاده کنید.
• دمای روغن: دمای کاری روغن را در محدوده توصیه شده توسط سازنده (معمولاً زیر 80∘C80^\circ \text{C}80∘C) نگه دارید.

نتیجه‌گیری:

پمپ Rexroth A2F12 راست-گرد یک قطعه مهندسی دقیق، قدرتمند و قابل اعتماد برای سیستم‌های هیدرولیک دبی ثابت است. انتخاب صحیح مدل (از نظر جهت چرخش، شفت و فلنج) و اطمینان از اصالت کالا، تضمین‌کننده عملکرد طولانی‌مدت و بدون دردسر سیستم هیدرولیک شما خواهد بود.