یکی از حیاتی‌ترین و پرکارترین قطعات در سیستم هیدرولیک لودر ZL50 اشاره کرده‌اید: پمپ هیدرولیک بالابر (جک اصلی) از نوع شش خار.

این پمپ که اغلب به آن “پمپ اصلی” یا “پمپ حرکت” (Motion Pump) نیز گفته می‌شود، قلب تپنده سیستم هیدرولیک کاری دستگاه است و وظیفه تولید جریان روغن پرفشار برای به حرکت درآوردن جک‌های بالابر (دکل) و جک پاکت را بر عهده دارد. مشخصه “شش خار” (6 Spline) به نوع شفت ورودی پمپ اشاره دارد که نحوه اتصال آن به گیربکس را مشخص می‌کند.پمپ هیدرولیک بالابر لودر چینی ZL50 – شش خار

در ادامه به صورت کامل، مشخصات فنی، نحوه عملکرد، علائم خرابی و نکات کلیدی در مورد این پمپ را بررسی می‌کنیم.

۱. مشخصات و هویت پمپ هیدرولیک شش خار ZL50

• نوع پمپ: این پمپ‌ها تقریباً همیشه از نوع دنده‌ای (Gear Pump) هستند. پمپ‌های دنده‌ای به دلیل ساختار ساده، قابلیت اطمینان بالا، هزینه تعمیر و نگهداری پایین و تحمل خوب در برابر آلودگی‌های جزئی روغن، بهترین گزینه برای سیستم‌های هیدرولیک ماشین‌آلات راه‌سازی مانند لودر هستند.
• مدل رایج: یکی از متداول‌ترین مدل‌های پمپ که بر روی لودرهای چینی ZL50 نصب می‌شود، پمپ سری CBGj یا CBG است. برای مثال، مدل CBGj2100 یک پمپ بسیار رایج برای این کاربرد است.
• CB: کد پمپ دنده‌ای
• Gj: کد برای فشار بالا
• 2: نشان‌دهنده اتصال شفت خاردار (Spline Shaft)
• 100: نشان‌دهنده دبی یا حجم جابجایی پمپ. این عدد معمولاً به معنی دبی ۱۰۰ میلی‌لیتر بر دور (100 ml/rev) است. یعنی با هر یک دور چرخش کامل شفت، پمپ ۱۰۰ سی‌سی روغن را جابجا می‌کند.
• فشار کاری: این پمپ‌ها برای کار در فشارهای بالا طراحی شده‌اند. فشار کاری نرمال در سیستم هیدرولیک لودر ZL50 معمولاً در محدوده $160$ تا $180$ بار (Bar) یا تقریباً $2300$ تا $2600$ PSI تنظیم می‌شود. فشار بیشینه (Peak Pressure) قابل تحمل آن‌ها می‌تواند تا $200$ یا $220$ بار نیز برسد.
• محل نصب و نحوه اتصال: این پمپ مستقیماً روی گیربکس لودر (Torque Converter Housing) نصب می‌شود. شفت شش خار پمپ وارد شفت خروجی یا بوش مربوطه در گیربکس شده و نیروی چرخشی خود را مستقیماً از موتور (از طریق تورک کانورتر و گیربکس) دریافت می‌کند.پمپ هیدرولیک بالابر لودر چینی ZL50 – شش خار

<p style=“text-align: center;”>

<img src=“https://i.imgur.com/G555zM6.png” alt=“پمپ هیدرولیک شش خار لودر ZL50” width=“700”>

<br>

<em>تصویر ۱: نمونه‌ای از یک پمپ هیدرولیک دنده‌ای با شفت ورودی شش خار، مشابه پمپ مورد استفاده در لودر ZL50.</em>

</p>

۲. نحوه عملکرد پمپ

عملکرد یک پمپ دنده‌ای بسیار ساده و موثر است:

1. دریافت نیرو: موتور لودر از طریق گیربکس، شفت شش خار پمپ را به چرخش در می‌آورد.
2. ایجاد خلاء در ورودی: با چرخش دو چرخ‌دنده درگیر با هم، در قسمت ورودی پمپ (لوله مکش که از تانک هیدرولیک می‌آید)، دندانه‌ها از هم فاصله می‌گیرند. این کار باعث ایجاد یک ناحیه کم‌فشار یا خلاء نسبی (Vacuum) می‌شود.
3. مکش روغن: فشار هوای داخل تانک هیدرولیک، روغن را به داخل این ناحیه کم‌فشار هل می‌دهد و فضای بین دندانه‌های چرخ‌دنده‌ها را پر می‌کند.
4. انتقال روغن: روغن گیر افتاده بین دندانه‌ها و پوسته پمپ، به سمت خروجی پمپ منتقل می‌شود.
5. ایجاد فشار در خروجی: در قسمت خروجی، دندانه‌های دو چرخ‌دنده دوباره در هم قفل می‌شوند. این کار فضای بین دندانه‌ها را به صفر رسانده و روغن را با فشار از پمپ به بیرون (به سمت شیر کنترل یا همان لیورها) می‌راند.

نکته مهم: پمپ هیدرولیک فشار تولید نمی‌کند، بلکه فقط جریان (Flow) روغن را ایجاد می‌کند. فشار ($Pressure$) زمانی به وجود می‌آید که این جریان روغن در مسیر خود با یک مقاومت روبرو شود (مانند وزن بار در پاکت، یا رسیدن جک به انتهای کورس).پمپ هیدرولیک بالابر لودر چینی ZL50 – شش خار

۳. علائم و دلایل خرابی پمپ هیدرولیک بالابر

خرابی این پمپ به طور مستقیم بر عملکرد و قدرت کاری دستگاه تأثیر می‌گذارد.

۴. عیب‌یابی و نکات مهم

1. اول فیلتر و سطح روغن را چک کنید: قبل از محکوم کردن پمپ، مطمئن شوید سطح روغن هیدرولیک کافی است و فیلتر مکش (Suction Strainer) داخل تانک هیدرولیک تمیز و بدون گرفتگی است.
2. تست فشار: بهترین و قطعی‌ترین راه برای تشخیص سلامت پمپ، تست فشار با فشارسنج (گیج) است. یک گیج فشار قوی (حداقل ۲۵۰ بار) را به خروجی پمپ وصل کرده و با نگه داشتن لیور در حالتی که جک به انتها رسیده، فشار تولیدی را بخوانید. اگر فشار از حد استاندارد (مثلاً زیر ۱۴۰ بار) کمتر باشد، پمپ به احتمال زیاد خراب است.
3. بررسی شفت شش خار: هنگام تعویض پمپ، حتماً وضعیت بوش یا هزارخاری داخل گیربکس را نیز بررسی کنید. اگر بوش نیز دچار خوردگی یا لقی شده باشد، شفت پمپ جدید را به سرعت خراب خواهد کرد.
4. اهمیت روغن تمیز: بزرگترین دشمن پمپ هیدرولیک، روغن کثیف است. تعویض به موقع روغن و فیلترهای هیدرولیک، عمر پمپ را به شدت افزایش می‌دهد.
5. هواگیری: پس از تعویض پمپ، سیستم ممکن است هوا داشته باشد. برای هواگیری، معمولاً کافی است دستگاه را روشن کرده و بدون بار، چند بار تمام جک‌ها را تا انتها باز و بسته کنید تا هوای محبوس در سیستم به تانک برگردد.

در نهایت، پمپ هیدرولیک دنده‌ای معمولاً تعمیرپذیر نیست یا تعمیر آن صرفه اقتصادی ندارد. در صورت خرابی، بهترین و مطمئن‌ترین راه، تعویض کامل پمپ با یک نمونه نو و باکیفیت است.پمپ هیدرولیک بالابر لودر چینی ZL50 – شش خار