پمپ اولیه گازوئیل یا پمپ دستی (Hand Primer Pump) است که به دلیل شکل محل نصبش که معمولاً دارای سه سوراخ پیچ است، در بازار ایران به “پمپ سه گوش” معروف شده است. این قطعه یکی از اجزای ساده اما حیاتی در سیستم سوخت‌رسانی بیل مکانیکی هیوندای R210-7H است.پمپ سه گوش گازوییل بیل مکانیکی هیوندای R210-7H

در ادامه، یک راهنمای کامل و فنی در مورد این پمپ ارائه می‌شود.

۱. پمپ سه گوش گازوئیل (Fuel Lift Pump) چیست و کجاست؟

این پمپ یک پمپ مکانیکی دیافراگمی یا پیستونی کوچک است که وظیفه آن کشیدن سوخت (گازوئیل) از باک و رساندن آن با یک فشار پایین و ثابت به ورودی پمپ انژکتور (پمپ فشار بالا) است.

• محل قرارگیری: در بیل مکانیکی هیوندای R210-7H که از موتور کامینز B5.9-C (Cummins B5.9-C) استفاده می‌کند، این پمپ مستقیماً روی بدنه پمپ انژکتور (Injection Pump) نصب می‌شود. شما می‌توانید آن را به راحتی از روی دکمه یا تلمبه دستی مشکی رنگی که روی آن قرار دارد، شناسایی کنید.
• نام‌های رایج:
• پمپ سه گوش
• پمپ دستی گازوئیل
• پمپ اولیه سوخت
• Fuel Lift Pump / Fuel Transfer Pumpپمپ سه گوش گازوییل بیل مکانیکی هیوندای R210-7H

۲. وظایف اصلی پمپ سه گوش

1. تغذیه پمپ انژکتور: وظیفه اصلی آن، تأمین مداوم سوخت با فشار مثبت برای پمپ انژکتور است. پمپ‌های انژکتور برای مکش سوخت از فاصله دور (باک) طراحی نشده‌اند و اگر ورودی آن‌ها با حباب هوا یا فشار منفی مواجه شود، به درستی کار نکرده و ممکن است آسیب ببینند.
2. هواگیری سیستم سوخت (Priming): مهم‌ترین کاربرد بخش دستی (تلمبه) این پمپ، برای هواگیری است. پس از تعویض فیلتر گازوئیل یا زمانی که سوخت دستگاه تمام شده و سیستم هوا گرفته است، مکانیک با فشردن مکرر این تلمبه، سوخت را به صورت دستی در مدار به جریان انداخته و هوای محبوس شده را از طریق پیچ هواگیری خارج می‌کند تا سوخت خالص به پمپ انژکتور برسد.
3. ایجاد فشار اولیه: این پمپ یک فشار کاری پایین (معمولاً در محدوده $5$ تا $15$ PSI) ایجاد می‌کند که برای پر نگه داشتن گالری‌های داخلی پمپ انژکتور کافی است.

۳. ساختار و نحوه عملکرد

این پمپ معمولاً به صورت مکانیکی توسط یک بادامک (Cam Lobe) که روی میل بادامکِ خودِ پمپ انژکتور قرار دارد، به کار می‌افتد.

• بخش مکانیکی: با هر بار چرخش بادامک، اهرمی که از پشت پمپ سه گوش بیرون زده، فشرده شده و یک دیافراگم یا پیستون را به حرکت در می‌آورد. این حرکت، عمل مکش و پمپاژ را ایجاد می‌کند.
• بخش دستی: تلمبه‌ای که روی پمپ قرار دارد، به اپراتور اجازه می‌دهد تا به صورت دستی همین عمل پمپاژ را برای هواگیری انجام دهد.
• شیرهای یک‌طرفه (Check Valves): در داخل پمپ دو شیر یک‌طرفه وجود دارد؛ یکی در ورودی برای جلوگیری از بازگشت سوخت به باک، و دیگری در خروجی برای جلوگیری از بازگشت فشار از سمت پمپ انژکتور.

۴. علائم خرابی پمپ سه گوش

خرابی این قطعه نسبتاً ارزان می‌تواند کل دستگاه چند میلیاردی را متوقف کند. علائم خرابی آن عبارتند از:

1. کاهش قدرت موتور و ریپ زدن زیر بار: این شایع‌ترین علامت است. اگر دیافراگم داخلی پمپ ضعیف یا سوراخ شده باشد، نمی‌تواند سوخت کافی را به پمپ انژکتور برساند. در نتیجه، موتور زیر بار دچار کمبود سوخت شده، ریپ می‌زند و دود سیاه تولید می‌کند.
2. روشن نشدن یا به سختی روشن شدن موتور: اگر پمپ نتواند فشار اولیه لازم را ایجاد کند، موتور به خصوص در هوای سرد به سختی روشن خواهد شد.پمپ سه گوش گازوییل بیل مکانیکی هیوندای R210-7H
3. خاموش شدن ناگهانی موتور: در صورت خرابی کامل، جریان سوخت قطع شده و موتور ناگهان خاموش می‌شود.
4. نشتی گازوئیل: پارگی دیافراگم یا خرابی واشرهای آب‌بندی می‌تواند باعث نشت گازوئیل از بدنه پمپ یا سوراخ تخلیه آن شود.
5. سفت نشدن تلمبه دستی: هنگام هواگیری، اگر تلمبه دستی را فشار می‌دهید و پس از چند بار پمپ زدن سفت نمی‌شود (فشار در مدار ایجاد نمی‌شود)، نشان‌دهنده خرابی شیرهای یک‌طرفه داخلی پمپ است.
6. شل بودن و عدم بازگشت تلمبه دستی: اگر دکمه تلمبه پس از فشردن به حالت اولیه بازنگردد، فنر داخلی آن شکسته است.

۵. شماره فنی (Part Number) و نکات تعویض

برای موتور کامینز B5.9-C که روی بیل هیوندای R210-7H نصب است، شماره فنی پمپ سه گوش ممکن است یکی از موارد زیر یا معادل‌های آن باشد:

• Cummins Part Number: 3936316, 4988747, 3917994
• Hyundai Part Number: ممکن است هیوندای از پارت نامبر داخلی خود استفاده کند که با این شماره‌ها مطابقت دارد.

نکات مهم در هنگام تعویض:پمپ سه گوش گازوییل بیل مکانیکی هیوندای R210-7H

• خرید قطعه باکیفیت: با توجه به اهمیت و قیمت پایین این قطعه، همیشه از برندهای معتبر (مانند کامینز اصلی، Bosch, Delphi یا برندهای باکیفیت افترمارکت) استفاده کنید. پمپ‌های بی‌کیفیت خیلی زود دچار نشتی یا افت فشار می‌شوند.
• تعویض واشر: همیشه واشر یا اورینگ آب‌بندی بین پمپ و بدنه پمپ انژکتور را همراه با خود پمپ تعویض کنید.
• نصب صحیح: قبل از نصب پمپ جدید، مطمئن شوید که بادامک محرک پمپ انژکتور در پایین‌ترین نقطه خود قرار دارد. برای این کار می‌توانید موتور را با دست کمی بچرخانید. این کار از آسیب دیدن اهرم پمپ جدید هنگام سفت کردن پیچ‌ها جلوگیری می‌کند.
• هواگیری کامل: پس از نصب پمپ جدید، باید سیستم سوخت را به طور کامل هواگیری کنید. برای این کار پیچ هواگیری روی محفظه فیلتر یا پمپ انژکتور را کمی شل کرده و آنقدر تلمبه بزنید تا گازوئیل خالص و بدون حباب از آن خارج شود. سپس پیچ را سفت کنید.

با بررسی این علائم و رعایت نکات تعویض، می‌توانید به راحتی مشکل مربوط به پمپ سه گوش گازوئیل را تشخیص داده و برطرف نمایید.