یکی از لودرهای مدرن و پرکاربرد در بازار ایران و جهان می‌رویم. لودر هیوندای HL760-7 یک دستگاه پیشرفته‌تر نسبت به مدل‌های کلاسیک است و سیستم سوخت‌رسانی آن نیز متفاوت است.

اصطلاح “پمپ سه گوش” در اینجا نیز به پمپ اولیه سوخت (Fuel Transfer Pump / Fuel Priming Pump) اشاره دارد. با این حال، در این مدل لودر، این پمپ دیگر یک قطعه مکانیکی ساده نیست، بلکه یک پمپ الکتریکی است.

بیایید به صورت کامل و تخصصی این قطعه را برای لودر هیوندای HL760-7 تحلیل کنیم.

تحلیل جامع پمپ اولیه سوخت (پمپ سه گوش) لودر هیوندای HL760-7

لودرهای سری 7 هیوندای، از جمله مدل HL760-7، معمولاً به موتورهای کامینز (Cummins) مجهز هستند. مدل دقیق موتور استفاده شده در این لودر، Cummins QSB6.7 است. این یک موتور 6 سیلندر خطی، مجهز به سیستم سوخت‌رسانی پیشرفته کامن ریل (Common Rail) است. این تفاوت در سیستم سوخت‌رسانی، ماهیت و عملکرد پمپ اولیه را کاملاً تغییر می‌دهد.

۱. مشخصات و جایگاه پمپ

• نام فنی: Electric Fuel Lift Pump یا Fuel Transfer Pump.
• نوع پمپ: این پمپ یک واحد الکتریکی (برقی) است، نه مکانیکی. این پمپ با ولتاژ $24$ ولت ($24VDC$) از سیستم برق دستگاه کار می‌کند.
• محل نصب: این پمپ دیگر مستقیماً روی بلوک موتور نصب نمی‌شود. معمولاً در نزدیکی فیلتر اولیه سوخت (جداکننده آب از سوخت) و روی شاسی دستگاه یا در محفظه موتور در محلی قابل دسترس نصب می‌گردد. دلیل این جانمایی، بهینه‌سازی مسیر مکش سوخت از باک و سهولت در دسترسی و تعویض است.
• ظاهر فیزیکی: این پمپ معمولاً یک استوانه فلزی است که یک سر آن ورودی سوخت (Inlet) و سر دیگر آن خروجی سوخت (Outlet) است. یک کانکتور برق نیز برای اتصال به دسته سیم دستگاه روی آن وجود دارد. عبارت “سه گوش” در اینجا به فلنج نصب آن روی یک براکت یا پایه اشاره دارد که ممکن است دارای سه جای پیچ باشد و این نام عامیانه را حفظ کرده است.
• مکانیزم کار:

1. با باز کردن سوئیچ (قبل از استارت)، واحد کنترل موتور (ECM) به این پمپ فرمان می‌دهد تا برای چند ثانیه کار کند.
2. این کار باعث می‌شود سوخت از باک کشیده شده، از فیلتر اولیه عبور کرده و سیستم را تا ورودی پمپ فشار قوی کامن ریل (High-Pressure Fuel Pump) پر کند و فشار اولیه لازم را ایجاد نماید.
3. پس از روشن شدن موتور، این پمپ به طور مداوم کار می‌کند تا جریان سوخت مورد نیاز برای پمپ فشار قوی را تأمین نماید.

۲. وظایف اصلی پمپ الکتریکی

1. تأمین سوخت پمپ فشار قوی: وظیفه اصلی آن مکش سوخت از باک و رساندن آن با یک فشار مثبت و نسبتاً پایین (معمولاً در محدوده $5$ تا $15$ PSI یا $0.3$ تا $1$ بار) به ورودی پمپ اصلی کامن ریل است. این کار تضمین می‌کند که پمپ فشار قوی دچار کمبود سوخت و پدیده کاویتاسیون نشود.
2. هواگیری خودکار: به دلیل الکتریکی بودن، فرآیند هواگیری بسیار ساده‌تر است. با باز و بسته کردن سوئیچ (بدون استارت زدن)، پمپ به کار می‌افتد و هوا را از سیستم به سمت فیلترها و مسیر برگشت هدایت می‌کند و نیازی به تلمبه زدن دستی نیست. این یک مزیت بزرگ در سیستم‌های کامن ریل است.

۳. علائم خرابی پمپ الکتریکی HL760-7

1. موتور استارت نمی‌خورد یا خیلی طول می‌کشد تا روشن شود: این شایع‌ترین علامت است. اگر پمپ کار نکند، سوختی به پمپ فشار قوی نمی‌رسد و در نتیجه فشار در ریل اصلی به حد لازم برای تزریق نمی‌رسد.
2. صدای پمپ شنیده نمی‌شود: در یک محیط آرام، هنگام باز کردن سوئیچ، باید صدای “ویز” مانند کار کردن این پمپ برای چند ثانیه به گوش برسد. اگر صدایی شنیده نمی‌شود، احتمالاً پمپ سوخته یا برق آن قطع است.
3. کاهش قدرت موتور زیر بار (Loss of Power): اگر پمپ ضعیف شده باشد، نمی‌تواند دبی (جریان) سوخت مورد نیاز پمپ فشار قوی را در دورهای بالا و زیر بار تأمین کند. این امر باعث می‌شود ECM نتواند فشار مطلوب را در ریل اصلی حفظ کند و قدرت موتور را محدود می‌کند.
4. ثبت کد خطا (Fault Code): واحد کنترل موتور (ECM) فشار سوخت ورودی را توسط یک سنسور کنترل می‌کند. اگر فشار از حد معینی پایین‌تر بیاید، یک کد خطا با مضمون “فشار پایین سوخت اولیه” (Low Fuel Transfer Pump Pressure) در حافظه ECM ثبت شده و چراغ چک موتور روشن می‌شود.

۴. دلایل خرابی

• گرفتگی فیلترها: کثیف بودن و گرفتگی فیلتر اولیه (آبگیر) یا فیلتر ثانویه، باعث می‌شود پمپ برای مکش سوخت تحت فشار مضاعف قرار گرفته، جریان الکتریکی بیشتری بکشد، داغ کند و در نهایت بسوزد.
• مشکلات الکتریکی: خرابی در رله پمپ، سوختن فیوز، یا قطعی در سیم‌کشی می‌تواند مانع رسیدن برق به پمپ شود.
• کیفیت پایین سوخت: آب و ذرات معلق در گازوئیل به مکانیزم داخلی پمپ آسیب می‌زنند.
• کارکردن با باک خالی: کار کردن مکرر پمپ به صورت خشک (بدون سوخت) باعث از بین رفتن آن می‌شود، زیرا سوخت نقش خنک‌کننده و روانکار را نیز برای پمپ ایفا می‌کند.

۵. شماره فنی و نکات تعویض

• شماره فنی (Part Number): شماره فنی این پمپ‌ها برای موتورهای کامینز بسیار متنوع است. برای موتور QSB6.7، شماره‌هایی مانند 4935092 یا 5260632 بسیار رایج هستند. با این حال، برای اطمینان کامل، همیشه باید شماره فنی را از روی پمپ قدیمی بخوانید یا با استفاده از شماره سریال موتور (ESN) از نمایندگی استعلام بگیرید.
• نکات تعویض:
• قبل از تعویض، فیوز و رله مربوط به پمپ را چک کنید.
• هنگام نصب پمپ نو، جهت جریان سوخت (فلش روی بدنه پمپ) را رعایت کنید.
• همزمان با تعویض پمپ، تعویض فیلترهای سوخت (اولیه و ثانویه) اکیداً توصیه می‌شود، زیرا گرفتگی فیلترها یکی از دلایل اصلی سوختن پمپ است.
• پس از نصب، سوئیچ را چند بار باز و بسته کنید تا پمپ کار کرده و سیستم هواگیری شود، سپس استارت بزنید.

در نتیجه، “پمپ سه گوش” در لودر مدرن هیوندای HL760-7، یک پمپ برقی حیاتی در سیستم کامن ریل است که خرابی آن مستقیماً منجر به توقف کار دستگاه می‌شود. عیب‌یابی آن با بررسی صدا، فشار و کدهای خطا آغاز می‌شود.