واشر سرسیلندر لودر ZL30 ( یوچای 6108 )

عالی. این یک درخواست بسیار رایج و مهم است. لودر ZL30، خصوصاً با موتور **یوچای YC6108**، یکی از پرکاربردترین ماشین‌آلات در بازار ایران است و واشر سرسیلندر آن یکی از قطعات کلیدی در تعمیرات اساسی این موتور به شمار می‌رود.واشر سرسیلندر لودر ZL30 ( یوچای 6108 )

در ادامه، تحلیل کامل و فنی این قطعه، از مشخصات و انواع آن گرفته تا راهنمای فوق‌العاده حیاتی برای تعویض آن ارائه می‌شود.

—

### **بخش ۱: شناسایی قطعه و مشخصات فنی**

* **نام فنی:** Cylinder Head Gasket
* **نام فارسی:** واشر سرسیلندر
* **ماشین مربوطه:** لودر سری ZL30 (لودرهای ۳ تن چینی)
* **موتور مربوطه:** **یوچای YC6108** (موتور ۶ سیلندر خطی با قطر پیستون ۱۰۸ میلی‌متر)
* **نکته:** موتور YC6108 در مدل‌های مختلفی (مانند YC6108G, YC6B125) عرضه شده است. هرچند ساختار اصلی یکی است، اما ممکن است تفاوت‌های جزئی وجود داشته باشد.
* **شماره فنی (Part Number):** به دلیل وجود تولیدکنندگان متعدد و مدل‌های مختلف، شماره فنی می‌تواند بسیار متنوع باشد. شماره‌هایی مانند `G5800-1003011B` یا `630-1003011C` به عنوان نمونه وجود دارند.
* **هشدار جدی:** بهترین و مطمئن‌ترین راه برای خرید واشر صحیح، **ارائه نمونه واشر قدیمی** به فروشنده یا داشتن **اطلاعات دقیق پلاک موتور (Engine Nameplate)** است. به هیچ عنوان صرفاً بر اساس نام “یوچای 6108” خرید نکنید.واشر سرسیلندر لودر ZL30 ( یوچای 6108 )

#### **انواع جنس و ساختار واشر:**

برای این موتور، واشر سرسیلندر عمدتاً در دو نوع اصلی در بازار یافت می‌شود:

1. **واشر کامپوزیتی/آزبست-گرافیت (Composite/Graphite Gasket):**
* **ساختار:** این نوع سنتی‌تر از لایه‌های مواد نسوز (گرافیت فشرده) با یک هسته فلزی منبسط شده (Perforated metal core) ساخته شده است. رینگ‌های فلزی در دور سوراخ‌های سیلندر برای افزایش مقاومت تعبیه شده‌اند.
* **وضعیت:** امروزه کمتر توصیه می‌شود، مگر در موارد خاص. این نوع واشرها ارزان‌تر هستند اما دوام کمتری نسبت به نوع مدرن دارند.

2. **واشر چند لایه فولادی (MLS – Multi-Layer Steel):**
* **ساختار:** این واشر از **۳ تا ۵ لایه نازک فولاد ضد زنگ (Stainless Steel)** تشکیل شده که با پوشش‌های پلیمری خاص (مانند Viton) برای آب‌بندی بهتر پوشانده شده‌اند.
* **وضعیت:** **این نوع اکیداً توصیه می‌شود.** اگرچه ممکن است کمی گران‌تر باشد، اما مزایای آن بسیار چشمگیر است:
* **مقاومت حرارتی و فشاری فوق‌العاده:** تحمل فشار احتراق و دمای بالاتر موتورهای توربوشارژ.
* **آب‌بندی بی‌نقص:** لایه‌های متعدد، ناهمواری‌های میکروسکوپی سطح سرسیلندر و بلوک را به خوبی پوشش می‌دهند.
* **عمر طولانی:** مقاومت عالی در برابر انبساط و انقباض‌های مکرر.

*(تصویر نمونه یک واشر سرسیلندر مدرن MLS برای موتور YC6108)*

—

### **بخش ۲: عملکرد و اهمیت حیاتی**

واشر سرسیلندر باید به طور همزمان و بدون خطا، سه مدار سیال کاملاً مجزا و با فشار و دمای متفاوت را از یکدیگر جدا کند:

1. **آب‌بندی محفظه احتراق:** تحمل فشار انفجار تا بیش از $150$ بار ($bar$) و دمای بالاتر از $2000$ درجه سانتی‌گراد ($°C$) برای جلوگیری از فرار کمپرس.
2. **آب‌بندی مدار روغن:** جلوگیری از نشت روغن موتور که با فشار حدود $3-5$ بار در جریان است.
3. **آب‌بندی مدار خنک‌کاری:** جلوگیری از نشت مایع خنک‌کننده که با فشار حدود $1-2$ بار و دمای $90-105$ درجه سانتی‌گراد ($°C$) در جریان است.واشر سرسیلندر لودر ZL30 ( یوچای 6108 )

—

### **بخش ۳: علائم و دلایل خرابی (“واشر سوزاندن”)**

**علائم قطعی خرابی:**

* **گرم کردن بیش از حد موتور (جوش آوردن):** شایع‌ترین علامت. نشت گاز احتراق به سیستم خنک‌کننده باعث ایجاد فشار کاذب و حباب در رادیاتور می‌شود.
* **خروج دود سفید غلیظ و دائمی از اگزوز:** نشانه ورود آب به سیلندر.
* **کم شدن مکرر آب رادیاتور بدون نشتی خارجی.**
* **”کره‌ای شدن” یا “شیری شدن” رنگ روغن موتور:** نشانه ترکیب آب با روغن، بسیار خطرناک و نیازمند توقف فوری کار دستگاه.
* **مشاهده چربی و لکه‌های روغن در آب رادیاتور.**
* **کاهش شدید قدرت و کشش موتور** به همراه لرزش و بد کار کردن (میس‌فایر).
* **کم کردن کمپرس یک یا چند سیلندر.**

**دلایل اصلی خرابی:**

* **اور هیت (Overheating):** گرم شدن بیش از حد موتور به هر دلیلی (خرابی ترموستات، گرفتگی رادیاتور، خرابی فن، کمبود آب) اصلی‌ترین دشمن واشر سرسیلندر است.
* **نصب نادرست:** عدم رعایت گشتاور و ترتیب سفت کردن پیچ‌ها، استفاده مجدد از پیچ‌های کهنه.
* **کیفیت پایین واشر یا مایع خنک‌کننده:** استفاده از واشرهای متفرقه و ضدیخ نامرغوب که باعث خوردگی می‌شود.
* **کف‌تراشی غیراصولی یا عدم کنترل تابیدگی سرسیلندر.**

—

### **بخش ۴: راهنمای گام به گام و نکات طلایی تعویض**

این یک تعمیر اساسی است. موفقیت آن به رعایت دقیق مراحل زیر بستگی دارد:

1. **کنترل تابیدگی سرسیلندر (مهم‌ترین گام):**
* پس از باز کردن سرسیلندر، سطح آن و سطح بلوک باید با یک **خط‌کش دقیق مهندسی و فیلر** کنترل شود.
* اگر تابیدگی بیش از حد مجاز باشد (معمولاً بیشتر از $0.05$ میلی‌متر)، سرسیلندر **حتماً باید کف‌تراشی شود**. نصب واشر نو روی سطح تاب‌دار، تضمین خرابی مجدد است.

2. **استفاده از پیچ‌های سرسیلندر نو:**
* پیچ‌های سرسیلندر این موتورها از نوع کششی (TTY) هستند و پس از یک بار سفت شدن، دچار تغییر طول دائمی می‌شوند. **استفاده مجدد از آنها مطلقاً ممنوع است** و منجر به عدم آب‌بندی صحیح می‌شود.

3. **تمیزکاری بی‌نقص:**
* سطوح بلوک و سرسیلندر باید کاملاً تمیز، خشک و عاری از هرگونه روغن، کربن و باقیمانده واشر قبلی باشند.
* **سوراخ‌های پیچ روی بلوک** باید با فشار باد از هرگونه آب یا روغن کاملاً تخلیه شوند. وجود مایع در ته سوراخ پیچ می‌تواند باعث ترک خوردن بلوک هنگام سفت کردن شود.واشر سرسیلندر لودر ZL30 ( یوچای 6108 )

4. **نصب واشر به صورت خشک:**
* واشرهای MLS را **کاملاً خشک** نصب کنید. به هیچ عنوان از چسب واشر، گریس یا اسپری رنگ روی سطح آن‌ها استفاده نکنید.

5. **رعایت دقیق گشتاور و ترتیب سفت کردن:**
* این مرحله حیاتی است. از یک **ترک‌متر (آچار گشتاورسنج) دقیق و کالیبره** استفاده کنید.
* **ترتیب سفت کردن:** همیشه از **پیچ‌های مرکزی شروع کرده و به صورت حلزونی یا مارپیچ به سمت بیرون** حرکت کنید. این کار باعث توزیع یکنواخت نیرو می‌شود.

*(نمونه الگوی سفت کردن پیچ‌های سرسیلندر موتور 6 سیلندر خطی)*

* **مراحل سفت کردن (به عنوان مثال – مقادیر دقیق را از دفترچه تعمیراتی موتور چک کنید):**
* **مرحله ۱:** همه پیچ‌ها را طبق الگو با گشتاور $60$ نیوتن‌متر ($Nm$) سفت کنید.
* **مرحله ۲:** همه پیچ‌ها را مجدداً طبق الگو با گشتاور $120$ نیوتن‌متر ($Nm$) سفت کنید.
* **مرحله ۳:** همه پیچ‌ها را برای بار آخر طبق الگو با گشتاور نهایی **$180$ تا $200$ نیوتن‌متر ($Nm$)** سفت کنید.
* برخی دستورالعمل‌ها ممکن است مرحله نهایی را به صورت زاویه‌ای (مثلاً $90$ درجه چرخش بیشتر) مشخص کنند. **همیشه به دستورالعمل سازنده واشر یا موتور اولویت دهید.**

### **جدول خلاصه**

| مشخصه | توضیحات |
| :— | :— |
| **نام قطعه** | واشر سرسیلندر (Cylinder Head Gasket) |
| **دستگاه / موتور** | لودر ZL30 / موتور Yuchai YC6108 |
| **نوع پیشنهادی** | **MLS (چند لایه فولادی)** |
| **علائم اصلی خرابی** | جوش آوردن، دود سفید، مخلوط شدن آب و روغن |
| **اقدامات الزامی قبل از نصب** | **کنترل تابیدگی سرسیلندر** و در صورت نیاز **کف‌تراشی** |
| **الزامات تعویض** | **استفاده از پیچ‌های سرسیلندر نو** و سفت کردن با **ترک‌متر** طبق الگو و گشتاور صحیح |
| **گشتاور نهایی (نمونه)** | حدود **$180-200 Nm$** (در چند مرحله) |
| **هشدار جدی** | هرگز از پیچ‌های قدیمی استفاده نکنید و سطوح را با چسب یا گریس آغشته نکنید. |