واشر سرسیلندر لودر کاترپیلار 966 (معمولی)

عالی. لودر کاترپیلار 966، به خصوص مدل‌های “معمولی” (مانند 966C, 966D, 966E, 966F)، یکی از قدرتمندترین و قابل اعتمادترین لودرهای سنگین در تاریخ صنعت است. این ماشین‌ها به دلیل استفاده از موتورهای فوق‌العاده بادوام سری 3300 کاترپیلار شهرت دارند.واشر سرسیلندر لودر کاترپیلار 966 (معمولی)

تحلیل واشر سرسیلندر برای این مدل، شباهت‌های زیادی با مدل 950 دارد، اما به دلیل قدرت و حجم کاری بالاتر لودر 966، حساسیت‌ها و نکات فنی آن اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.

—

### **تحلیل جامع واشر سرسیلندر لودر کاترپیلار 966 (مدل معمولی)**

#### **۱. شناسایی مدل لودر و موتور کلیدی آن**

* **نوع دستگاه:** لودر چرخ لاستیکی سنگین (Heavy Wheel Loader)
* **مدل دستگاه:** کاترپیلار 966 (شامل سری‌های کلاسیک و پرکاربرد C, D, E, F)
* **موتور اصلی:** قلب تپنده تقریباً تمام لودرهای 966 در این نسل، موتور افسانه‌ای **Caterpillar 3306** است.
* **مشخصات موتور:** 6 سیلندر خطی، دیزل، با حجم موتور بالا ($10.5$ لیتر).
* **تفاوت با مدل 950:** در لودرهای 966، موتور 3306 معمولاً با تنظیمات قدرتمندتری عرضه می‌شود و بسیاری از مدل‌های آن (به‌خصوص از سری D به بعد) مجهز به **توربوشارژر (T)** یا **توربوشارژر و افترکولر (TA)** هستند. این موضوع فشار و دمای داخل محفظه احتراق را به مراتب بالاتر برده و وظیفه واشر سرسیلندر را حیاتی‌تر می‌کند.واشر سرسیلندر لودر کاترپیلار 966 (معمولی)

#### **نکته حیاتی: چگونه واشر سرسیلندر دقیق را پیدا کنیم؟**

همانند تمام موتورهای کاترپیلار، برای خرید واشر سرسیلندر صحیح، به اطلاعات زیر نیاز دارید:

1. **شماره سریال موتور (Engine Serial Number – ESN):** این شماره، شناسنامه موتور شماست و تنها راه برای اطمینان از خرید قطعه ۱۰۰٪ منطبق است.
2. **نوع موتور (DI یا PC):** موتورهای 3306 در دو نسخه تزریق مستقیم (DI) و پیش‌محفظه احتراق (PC) تولید شده‌اند و واشر سرسیلندر آن‌ها با یکدیگر **متفاوت** است. واشر مدل PC دارای سوراخ‌های کوچک اضافی برای پیش‌محفظه‌ها است.
3. **مدل دقیق لودر (مثلاً 966F):** این اطلاعات به محدود کردن گزینه‌ها کمک می‌کند.

—

### **۲. تحلیل ساختار فنی: سیستم آب‌بندی با صفحه میانی (Spacer Plate)**

موتور CAT 3306 از یک طراحی منحصربه‌فرد برای آب‌بندی سرسیلندر بهره می‌برد که درک آن برای تعمیر صحیح ضروری است.

* **ساختار سه‌تکه:** در این موتور، آب‌بندی بین سرسیلندر و بلوک توسط یک سیستم ساندویچی انجام می‌شود:
1. **سرسیلندر (Cylinder Head)**
2. **واشر سرسیلندر (Head Gasket)**
3. **صفحه میانی (Spacer Plate)**: یک صفحه فولادی ضخیم و دقیق.
4. **واشر صفحه میانی (Spacer Plate Gasket)**
5. **بلوک موتور (Engine Block)**

*(تصویر شماتیک نشان‌دهنده لایه‌های آب‌بندی در موتور کاترپیلار 3306)*

* **جنس و اجزای کیت واشر:**
* واشرها معمولاً از جنس **گرافیت تقویت شده با هسته فلزی** هستند.
* **رینگ آتش (Fire Ring):** حلقه‌های فولادی در دور سوراخ‌های سیلندر که فشار و حرارت احتراق را مهار می‌کنند.
* **بوش‌های آب (Water Ferrules):** حلقه‌های لاستیکی یا فلزی کوچک که مجاری عبور آب بین بلوک، صفحه میانی و سرسیلندر را آب‌بندی می‌کنند. **تعویض این بوش‌ها در هر بار تعمیر الزامی است.**

—

### **۳. علائم و دلایل شایع خرابی واشر سرسیلندر در لودر 966**

به دلیل شرایط کاری سخت و قدرت بالای موتور، علائم خرابی در لودر 966 معمولاً به سرعت و به شدت خود را نشان می‌دهند:

* **داغ کردن شدید موتور، خصوصاً هنگام خاکبرداری یا بالا رفتن از شیب.**
* **مشاهده حباب‌های مداوم و شدید در آب رادیاتور.**
* **کاهش محسوس قدرت موتور و افزایش دود اگزوز (دود سفید یا خاکستری).**
* **وجود روغن در سیستم خنک‌کننده (آب رادیاتور چرب و تیره می‌شود).**
* **ورود آب به روغن موتور (روغن شیری و کف‌آلود می‌شود) که بسیار خطرناک است.**
* **نشت خارجی آب، روغن یا کمپرس از بین سرسیلندر و بلوک.**واشر سرسیلندر لودر کاترپیلار 966 (معمولی)

**دلایل اصلی خرابی:**

1. **گرم شدن بیش از حد (Overheating):** عامل شماره یک. گرفتگی رادیاتور، خرابی واترپمپ، ترموستات یا فن می‌تواند به سرعت واشر را بسوزاند.
2. **عدم کنترل بیرون‌زدگی بوش سیلندر (Liner Protrusion):** **این مهم‌ترین نکته فنی در تعمیر موتور 3306 است.** لبه بوش‌های سیلندر باید به اندازه مشخصی (چند هزارم اینچ) از سطح بلوک بالاتر باشند تا فشار لازم بر روی رینگ آتش واشر اعمال شود. اگر این اندازه صحیح نباشد، واشر به سرعت دوباره خواهد سوخت.
3. **استفاده مجدد از پیچ‌های سرسیلندر:** این پیچ‌ها کششی (TTY) هستند و پس از یک بار باز و بسته شدن، کارایی خود را از دست می‌دهند. **استفاده مجدد از آن‌ها منجر به خرابی قطعی خواهد شد.**
4. **تابیدگی سطوح:** عدم بررسی و کف‌تراشی سرسیلندر، صفحه میانی یا بلوک در صورت وجود تابیدگی.

—

### **۴. نکات کلیدی و مراحل تعویض (راهنمای حرفه‌ای)**

این تعمیر نیازمند دقت، ابزار تخصصی و دانش فنی بالا است.

1. **تهیه قطعات صحیح:**
* با استفاده از **شماره سریال موتور (ESN)**، **کیت کامل واشر سرسیلندر (Overhaul Gasket Kit)** را تهیه کنید. این کیت باید شامل هر دو واشر (بالایی و پایینی)، تمام بوش‌ها، اورینگ‌ها و واشرهای منیفولد باشد.
* **پیچ‌های نو سرسیلندر** را حتماً تهیه کنید.
2. **آماده‌سازی سطوح (مهم‌ترین بخش کار):**
* سرسیلندر را برای هرگونه ترک‌خوردگی (به خصوص بین سوپاپ‌ها) بررسی و تست کنید.
* تابیدگی سرسیلندر، صفحه میانی و سطح بلوک را با خط‌کش دقیق و فیلر اندازه‌گیری کنید. تلرانس مجاز بسیار کم است (معمولاً کمتر از `$0.004$ اینچ یا `$0.1$ میلی‌متر). در صورت نیاز، سطوح باید کف‌تراشی شوند.
* **اندازه‌گیری بیرون‌زدگی بوش‌ها:** این کار با ابزار دقیق (Dial Indicator) انجام می‌شود. در صورت کم بودن بیرون‌زدگی، باید با استفاده از شیم‌های مخصوص کاترپیلار که زیر لبه بوش قرار می‌گیرند، ارتفاع آن را تنظیم کرد.
3. **تمیزکاری نهایی:** تمام سطوح باید کاملاً خشک و تمیز باشند. داخل سوراخ‌های پیچ روی بلوک نباید هیچ‌گونه آب یا روغنی باقی بماند.
4. **نصب و سفت کردن پیچ‌ها (Torquing):**
* **الگو (Sequence):** همیشه از پیچ‌های مرکزی شروع کرده و به صورت حلزونی به سمت بیرون حرکت کنید.
* **گشتاور (Torque):** این مرحله باید دقیقاً طبق **دفترچه تعمیرات کاترپیلار (Service Manual)** مربوط به شماره سریال موتور شما انجام شود. یک رویه معمول برای موتور 3306 به صورت زیر است (مقادیر صرفاً برای مثال است):
1. **روغن‌کاری:** رزوه پیچ‌ها و زیر گل پیچ را با روغن موتور تمیز، روغن‌کاری کنید.
2. **مرحله اول:** تمام پیچ‌ها را طبق الگو با گشتاور `$110 Nm$` سفت کنید.
3. **مرحله دوم:** تمام پیچ‌ها را دوباره طبق الگو با گشتاور `$190 Nm$` سفت کنید.
4. **مرحله سوم (نهایی):** تمام پیچ‌ها را برای بار آخر طبق الگو با گشتاور `$285 Nm$` سفت کنید.
* **هشدار:** مقادیر گشتاور می‌تواند بسته به نوع پیچ و سریال موتور متفاوت باشد. **همیشه به منوال رسمی مراجعه کنید.**

### **جدول خلاصه و جمع‌بندی**

| مشخصه | توضیحات برای لودر کاترپیلار 966 |
| :— | :— |
| **نام قطعه** | کیت کامل واشر سرسیلندر (Head Gasket Full Kit) |
| **موتور محتمل** | **Caterpillar 3306** (معمولاً توربوشارژ) |
| **ویژگی ساختاری کلیدی** | سیستم آب‌بندی سه‌تکه با **صفحه میانی (Spacer Plate)** |
| **کلید شناسایی قطعه** | **شماره سریال موتور (ESN)** |
| **قطعات الزامی برای تعویض** | کیت کامل واشر + **پیچ‌های نو سرسیلندر** |
| **مهم‌ترین کنترل فنی** | اندازه‌گیری و تنظیم **بیرون‌زدگی بوش سیلندر (Liner Protrusion)** |
| **مراحل نصب حیاتی** | رعایت دقیق **الگو و گشتاور سفت کردن پیچ‌ها** طبق دستورالعمل CAT |
| **هشدار نهایی** | به دلیل قدرت بالای موتور و وجود توربوشارژر، هرگونه کوتاهی در مراحل آماده‌سازی و مونتاژ، منجر به شکست سریع و پرهزینه تعمیر خواهد شد. این کار باید توسط مکانیک با تجربه و آشنا به موتورهای کاترپیلار انجام شود. |واشر سرسیلندر لودر کاترپیلار 966 (معمولی)