واسطه حلزونی دود توربوشارژ لودر کاترپیلار 966

بسیار عالی. شما به یکی از حیاتی‌ترین، داغ‌ترین و در عین حال حساس‌ترین اجزای موتور لودر کاترپیلار 966 اشاره کردید. اصطلاح “واسطه حلزونی دود” توصیف بسیار دقیقی از قطعه‌ای است که در زبان فنی به آن **پوسته توربین (Turbine Housing)** یا **پوسته داغ (Hot Side Housing)** توربوشارژ می‌گویند.واسطه حلزونی دود توربوشارژ لودر کاترپیلار 966

این قطعه نقش کلیدی در تولید قدرت موتور دارد و خرابی آن مستقیماً بر عملکرد و سلامت موتور تأثیر می‌گذارد.

—

### **بخش ۱: تعریف و عملکرد پوسته توربین (حلزونی دود)**

* **نام فنی:** Turbine Housing / Exhaust Housing
* **وظیفه اصلی:** این قطعه اولین بخش از توربوشارژ است که با گازهای داغ خروجی از منیفولد دود موتور در تماس است. وظیفه آن جمع‌آوری، متمرکز کردن و هدایت این گازها با سرعت و فشار بالا به سمت پره توربین (Turbine Wheel) است.
* **چگونگی عملکرد:**
1. گازهای داغ خروجی از موتور وارد دهانه ورودی پوسته توربین می‌شوند.
2. طراحی حلزونی شکل (Volute) این پوسته باعث می‌شود که با حرکت گازها به سمت مرکز، سطح مقطع کانال تنگ‌تر شده و در نتیجه سرعت گازها به شدت افزایش یابد (اثر ونتوری).
3. این جریان گاز پرسرعت با قدرت به پره‌های توربین برخورد کرده و آن را با سرعت بسیار بالا (گاهی بیش از ۱۰۰,۰۰۰ دور در دقیقه) به چرخش در می‌آورد.
4. چرخش توربین، از طریق یک شفت مرکزی، کمپرسور هوای ورودی (پوسته سرد) را نیز به چرخش درآورده و هوای فشرده و غنی از اکسیژن را به موتور تزریق می‌کند که نتیجه آن افزایش چشمگیر قدرت موتور است.واسطه حلزونی دود توربوشارژ لودر کاترپیلار 966

—

### **بخش ۲: شناسایی پوسته توربین برای لودر کاترپیلار 966**

**نکته حیاتی:** مدل لودر 966 در نسل‌های مختلف (D, E, F, G, H, K, M) از موتورهای متفاوتی استفاده کرده است. بنابراین، پوسته توربین برای هر کدام متفاوت است. **داشتن شماره سریال موتور (Engine Serial Number – ESN) برای شناسایی قطعه دقیق الزامی است.**

در اینجا دو مدل رایج را بررسی می‌کنیم:

#### **الف) برای لودر 966D, 966E, 966F (موتور CAT 3306)**

* **طراحی:** این موتورها از توربوشارژهای کلاسیک و بسیار مقاومی استفاده می‌کنند. پوسته توربین آنها از **چدن آلیاژی بسیار مقاوم به حرارت (High-Nickel Cast Iron)** ساخته شده است.
* **شناسایی:**
* **A/R Ratio:** روی بدنه حلزونی، عددی مانند `$1.15$` یا `$1.39$` حک شده است. این عدد که نسبت A/R (Area/Radius) نام دارد، مشخصه عملکردی توربین است و در انتخاب پوسته جایگزین بسیار مهم است. A/R بالاتر برای قدرت در دورهای بالا و A/R پایین‌تر برای واکنش سریع‌تر توربو (spool) در دورهای پایین مناسب است.
* **نوع فلنج (Flange):** معمولاً از فلنج استاندارد **T4** یا **T6** برای اتصال به منیفولد دود استفاده می‌کنند.
* **وِست‌گِیت (Wastegate):** برخی مدل‌ها دارای وست‌گیت داخلی هستند (یک دریچه برای کنترل فشار بوست) و برخی دیگر فاقد آن می‌باشند.

#### **ب) برای لودر 966G, 966H (موتور CAT C9 / C9.3 ACERT)**

* **طراحی:** این موتورها از توربوشارژهای مدرن‌تر و پیچیده‌تر با فناوری **ACERT** استفاده می‌کنند. پوسته توربین همچنان از چدن مقاوم است اما طراحی آن برای هماهنگی با سیستم‌های الکترونیکی و وست‌گیت‌های دقیق، بهینه‌سازی شده است.
* **شناسایی:**
* این توربوها تقریباً همیشه دارای **وست‌گیت داخلی (Internal Wastegate)** با یک **اکتیویتور (Actuator)** هستند که فشار بوست را با دقت کنترل می‌کند.
* شماره قطعه حک شده روی پوسته یا پلاک توربوشارژ، بهترین راهنما برای شناسایی است.
* به دلیل پیچیدگی سیستم ACERT، استفاده از قطعه دقیقاً مطابق با شماره سریال موتور اهمیت دوچندان دارد.

—

### **بخش ۳: علائم و دلایل خرابی پوسته توربین**

این قطعه تحت تنش حرارتی و فشار فوق‌العاده‌ای کار می‌کند.واسطه حلزونی دود توربوشارژ لودر کاترپیلار 966

1. **ترک خوردگی (Cracking):** **شایع‌ترین نوع خرابی.** چرخه‌های متوالی گرم و سرد شدن شدید (گرمای بالای ۷۰۰ درجه سانتی‌گراد گازهای خروجی و سپس سرد شدن) باعث ایجاد تنش در فلز و در نهایت ترک خوردن بدنه می‌شود. ترک‌ها معمولاً در نازک‌ترین قسمت‌ها یا اطراف فلنج‌ها ظاهر می‌شوند.
2. **تاب برداشتن فلنج (Warped Flange):** گرمای بیش از حد یا باز و بست غیراصولی می‌تواند باعث تاب برداشتن سطح فلنج اتصال به منیفولد دود شود. این امر منجر به **نشتی دود**، کاهش فشار و عملکرد توربو، و تولید صدای “فس فس” از موتور می‌شود.
3. **خرابی وست‌گیت (Wastegate Failure):**
* **گیرپاژ کردن دریچه:** دوده و حرارت می‌تواند باعث گیر کردن دریچه وست‌گیت در حالت باز (باعث افت شدید قدرت) یا بسته (باعث افزایش خطرناک فشار بوست یا Overboost) شود.
* **فرسودگی نشیمنگاه:** فرسوده شدن محل نشستن دریچه وست‌گیت باعث نشتی دائمی و کاهش راندمان می‌شود.
4. **خوردگی و فرسایش داخلی:** گازهای خورنده و ذرات دوده در طول هزاران ساعت کار می‌توانند دیواره داخلی حلزونی را فرسایش داده و راندمان آن را کاهش دهند.

—

### **بخش ۴: نکات کلیدی برای خرید و تعویض**

* **شماره سریال حرف اول را می‌زند:** قبل از هر اقدامی، **شماره سریال کامل موتور (ESN)** و **شماره شناسایی دستگاه (PIN)** لودر 966 خود را پیدا کنید. این تنها راه تضمینی برای سفارش قطعه صحیح است.
* **بررسی قطعه قدیمی:** شماره‌های حک شده روی پوسته قدیمی (مانند A/R Ratio) را یادداشت کنید. از زوایای مختلف آن عکس بگیرید تا با قطعه جدید مقایسه کنید.
* **خرید پوسته به تنهایی یا توربوشارژ کامل؟**
* **پوسته به تنهایی:** اگر فقط پوسته ترک خورده و سایر اجزای توربو (پره‌ها، شفت، کارتریج مرکزی) سالم هستند، می‌توانید فقط پوسته را تعویض کنید. این کار اقتصادی‌تر است.
* **توربوشارژ کامل (یا کارتریج مرکزی CHRA):** اگر توربو عمر بالایی دارد یا علائم دیگری مانند روغن‌ریزی یا صدای غیرعادی از آن به گوش می‌رسد، تعویض کامل توربوشارژ یا کارتریج مرکزی آن (CHRA – Center Hub Rotating Assembly) انتخاب بسیار هوشمندانه‌تر و مطمئن‌تری است. نصب یک پوسته نو روی یک کارتریج فرسوده می‌تواند به سرعت منجر به خرابی کل مجموعه شود.
* **استفاده از واشر نو:** همیشه از واشرهای (Gasket) فلزی مخصوص و نو برای اتصال پوسته توربین به منیفولد و لوله اگزوز استفاده کنید.
* **سفت کردن پیچ‌ها:** پیچ‌ها و مهره‌ها را با گشتاور (Torque) مشخص شده توسط سازنده و به صورت ضربدری سفت کنید تا از تاب برداشتن و نشتی جلوگیری شود.واسطه حلزونی دود توربوشارژ لودر کاترپیلار 966

### **جدول خلاصه برای شناسایی سریع**

| مدل لودر 966 | موتور متداول | مشخصه کلیدی پوسته توربین (حلزونی دود) |
| :— | :— | :— |
| **966D / 966E / 966F** | **CAT 3306** | طراحی کلاسیک، چدنی، معمولاً با فلنج T4/T6، عدد A/R روی بدنه حک شده. |
| **966G / 966H** | **CAT C9 / C9.3 ACERT** | طراحی مدرن‌تر، همیشه دارای وست‌گیت داخلی و اکتیویتور، پیچیدگی بیشتر. |
| **966K / 966M** | **CAT C9.3 ACERT (پیشرفته)** | بسیار پیچیده، اغلب با سیستم‌های کنترل الکترونیکی پیشرفته، فقط با شماره سریال قابل شناسایی است. |