در مورد “فیلتر هواکش لودر ZL50” به یکی از حیاتی‌ترین و اصلی‌ترین بخش‌های سرویس و نگهداری این ماشین سنگین می‌پردازد. بی‌توجهی به سیستم فیلتراسیون هوا می‌تواند به سرعت منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیر و بسیار پرهزینه به موتور شود.

در ادامه به طور کامل و با جزئیات فنی، سیستم هواکش لودر ZL50، انواع فیلترهای آن، اهمیت، علائم زمان سرویس و نحوه صحیح تمیز کردن و تعویض آن را تشریح می‌کنم.

۱. چرا فیلتر هوا در لودر ZL50 اینقدر حیاتی است؟

موتورهای دیزلی غول‌پیکر مانند آنچه در لودر ZL50 استفاده می‌شود (مانند سری Weichai WD615 یا Cummins 6CTA)، برای احتراق به حجم عظیمی از هوا نیاز دارند. این نسبت هوا به سوخت تقریباً $14.7:1$ است؛ یعنی به ازای هر لیتر گازوئیل، حدود ۱۵,۰۰۰ لیتر هوا مصرف می‌شود!

لودرها معمولاً در محیط‌های بسیار پر گرد و غبار مانند معادن، کارگاه‌های ساختمانی و کارخانه‌های سیمان کار می‌کنند. وظیفه سیستم فیلتراسیون هوا این است که:

• جلوگیری از ورود ذرات مخرب: از ورود گرد و غبار، ماسه، شن، و دیگر ذرات ساینده به داخل سیلندرها جلوگیری کند.
• حفظ سلامت موتور: این ذرات می‌توانند مانند سمباده عمل کرده و باعث خراشیدگی دیواره سیلندر، رینگ‌های پیستون و سیت سوپاپ‌ها شوند که نتیجه آن کاهش کمپرس موتور، روغن‌سوزی و افت شدید قدرت خواهد بود.
• بهبود راندمان سوخت: یک فیلتر تمیز به موتور اجازه می‌دهد به راحتی “نفس” بکشد، که این امر منجر به احتراق کامل و مصرف سوخت بهینه می‌شود.

نکته کلیدی: هزینه تعویض یک ست کامل فیلتر هوا بسیار ناچیزتر از هزینه تعمیر یک موتور دیزل سنگین است که به دلیل ورود گرد و غبار آسیب دیده است.

۲. ساختار سیستم هواکش در لودر ZL50

سیستم هواکش لودرهای سنگین مانند ZL50 معمولاً یک سیستم دو مرحله‌ای (Two-Stage) و از نوع خشک (Dry Type) است که برای کار در شرایط سخت طراحی شده. این سیستم شامل اجزای زیر است:

1. پیش‌فیلتر (Pre-Cleaner):

• این قطعه که معمولاً یک کلاهک شفاف یا کاسه‌ای در بالاترین نقطه ورودی هواست، با ایجاد یک حرکت گردابی (Cyclonic Action)، ذرات سنگین‌تر گرد و غبار را قبل از رسیدن به فیلتر اصلی جدا کرده و در محفظه خود جمع می‌کند. این کار عمر فیلتر اصلی را به شدت افزایش می‌دهد.

2. محفظه فیلتر (Air Filter Housing):

• یک محفظه فلزی بزرگ که دو فیلتر اصلی و داخلی در آن قرار می‌گیرند.

3. فیلتر اصلی (Outer/Primary Filter):

• این فیلتر بزرگترین المنت کاغذی است که وظیفه اصلی جذب گرد و غبار ریز را بر عهده دارد. سطح چین‌خورده (Pleated) آن باعث افزایش سطح فیلتراسیون می‌شود.

4. فیلتر ایمنی (Inner/Safety Filter):

• یک فیلتر کوچکتر که درون فیلتر اصلی قرار می‌گیرد. وظیفه آن محافظت از موتور در دو حالت است:
• هنگام سرویس و تعویض فیلتر اصلی، از ورود گرد و غبار به موتور جلوگیری می‌کند.
• اگر فیلتر اصلی به هر دلیلی پاره یا معیوب شود، این فیلتر به عنوان آخرین خط دفاعی عمل می‌کند.

این فیلتر به هیچ وجه نباید با باد تمیز شود و فقط باید تعویض گردد.

5. نشانگر گرفتگی فیلتر (Filter Restriction Indicator):

• یک قطعه بسیار مهم که روی محفظه فیلتر یا لوله خروجی آن نصب می‌شود. با کثیف شدن فیلتر و افزایش مکش منفی (خلاء)، یک نشانگر قرمز رنگ در داخل یک محفظه شفاف بالا می‌آید و به اپراتور هشدار می‌دهد که زمان سرویس فیلتر فرا رسیده است.

<p style=“text-align: center;”>

<img src=“https://i.imgur.com/h90y8S9.png” alt=“اجزای سیستم فیلتراسیون هوای لودر ZL50” width=“800”>

<br>

<em>تصویر ۱: اجزای مختلف سیستم هواکش دو مرحله‌ای در لودر ZL50.</em>

</p>

۳. چه زمانی باید فیلتر هوا را سرویس یا تعویض کرد؟

بهترین راهنما، نشانگر گرفتگی فیلتر است. اما علائم زیر نیز نشان‌دهنده نیاز به سرویس هستند:

1. افزایش دود سیاه از اگزوز: این اولین و مهم‌ترین نشانه است. وقتی هوای کافی به موتور نرسد، سوخت به طور ناقص می‌سوزد و دود سیاه تولید می‌شود.
2. کاهش قدرت و کشش موتور: موتور برای تولید قدرت به هوا نیاز دارد. فیلتر کثیف، موتور را “خفه” کرده و باعث افت توان، به خصوص زیر بار، می‌شود.
3. افزایش مصرف سوخت: موتور برای جبران کمبود هوا، سوخت بیشتری مصرف می‌کند تا بتواند قدرت لازم را تولید کند.
4. بالا آمدن نشانگر گرفتگی: همانطور که گفته شد، این ابزار دقیق‌ترین راه برای تشخیص زمان سرویس است.

دوره زمانی سرویس:

• شرایط کاری عادی: هر ۲۵۰ ساعت کارکرد دستگاه، فیلتر اصلی را بررسی و در صورت نیاز تمیز کنید.
• شرایط کاری بسیار پر گرد و غبار: روزانه پیش‌فیلتر را تخلیه کرده و وضعیت فیلتر اصلی را بررسی کنید.

۴. راهنمای گام به گام سرویس و تعویض فیلتر هوا

ابزار مورد نیاز: کمپرسور هوا با فشار تنظیم شده، دستکش، پارچه تمیز.

مرحله ۱: خاموش کردن موتور

• هرگز و هرگز محفظه فیلتر را در زمان روشن بودن موتور باز نکنید. مکش شدید موتور فوراً هرگونه گرد و غبار موجود در هوا را به داخل می‌کشد.

مرحله ۲: باز کردن محفظه فیلتر

• بست‌ها یا گیره‌های درپوش انتهایی محفظه فیلتر را باز کرده و آن را بردارید.

مرحله ۳: خارج کردن فیلترها

• ابتدا فیلتر اصلی (بزرگ) را با دقت و به صورت مستقیم بیرون بکشید. مراقب باشید گرد و غبار از روی آن به داخل محفظه نریزد.
• فیلتر ایمنی (کوچک) را در جای خود باقی بگذارید. این فیلتر از ورود آلودگی در حین تمیزکاری جلوگیری می‌کند.

مرحله ۴: تمیز کردن فیلتر اصلی (در صورت امکان)

• بازرسی اولیه: فیلتر را در مقابل نور بگیرید. اگر پارگی، سوراخ یا تغییر شکل در کاغذ آن مشاهده کردید، فیلتر باید تعویض شود و قابل استفاده نیست.
• استفاده از باد: با استفاده از هوای فشرده با فشار پایین (حداکثر 30 PSI)، از داخل به سمت بیرون، گرد و غبار را از بین پره‌های کاغذی خارج کنید. نازل باد را با فاصله و به صورت زاویه‌دار نگه دارید تا به کاغذ فیلتر آسیب نرسد.
• هرگز از بیرون به داخل باد نگیرید، زیرا این کار گرد و غبار را بیشتر به عمق کاغذ فیلتر فرو می‌برد.
• هرگز فیلتر را با آب نشویید یا با ضربه زدن به زمین تمیز نکنید. این کارها ساختار کاغذ را از بین می‌برد.

نکته مهم: فیلتر اصلی حداکثر ۲ تا ۳ بار قابل تمیز کردن است. پس از آن، منافذ آن مسدود شده و حتی پس از تمیزکاری نیز کارایی لازم را نخواهد داشت و باید تعویض شود.

مرحله ۵: تمیز کردن محفظه فیلتر

• با یک پارچه مرطوب و تمیز، داخل محفظه فیلتر و درپوش آن را کاملاً از گرد و غبار پاک کنید.

مرحله ۶: تعویض فیلتر ایمنی (در صورت لزوم)

• فیلتر ایمنی (داخلی) نباید تمیز شود. طبق دستورالعمل سازنده (معمولاً پس از هر ۳ بار سرویس فیلتر اصلی یا سالی یک بار)، آن را با یک فیلتر نو تعویض کنید.

مرحله ۷: نصب مجدد فیلترها

• ابتدا فیلتر ایمنی (جدید یا قبلی) را در جای خود قرار دهید.
• سپس فیلتر اصلی (تمیز شده یا جدید) را به آرامی و مستقیم جا بزنید. از آب‌بندی صحیح انتهای فیلتر در محفظه اطمینان حاصل کنید.
• درپوش محفظه را گذاشته و بست‌ها را محکم کنید.
• اگر نشانگر گرفتگی مکانیکی است، دکمه ریست آن را فشار دهید تا به حالت اولیه بازگردد.

با انجام منظم و صحیح این سرویس، سلامت موتور لودر ZL50 خود را برای هزاران ساعت کار تضمین خواهید کرد.