شافت پمپ هیدرولیک بیل مکانیکی هیتاچی (بلند)

بسیار عالی. شما به یکی از حیاتی‌ترین و دقیق‌ترین قطعات در قلب سیستم هیدرولیک بیل‌های مکانیکی هیتاچی اشاره کرده‌اید: **شافت بلند پمپ هیدرولیک**. این قطعه، ستون فقرات مجموعه پمپ است و وظیفه انتقال تمام قدرت موتور دیزل به پمپ‌های هیدرولیک را بر عهده دارد.

در ادامه، تحلیل کامل و جامعی در مورد این شافت ارائه می‌شود.

—شافت پمپ هیدرولیک بیل مکانیکی هیتاچی (بلند)

### **تحلیل جامع و فنی شافت پمپ هیدرولیک بیل مکانیکی هیتاچی (شافت بلند)**

شافت بلند (Main Shaft یا Drive Shaft) در پمپ‌های هیدرولیک هیتاچی، به خصوص در مدل‌های دوگانه (Tandem Pump)، نقشی محوری ایفا می‌کند. این شافت از یک سر به فلایویل موتور متصل شده و از سر دیگر، نیروی چرخشی را به اجزای داخلی هر دو پمپ (P1 و P2) منتقل می‌کند.

#### **۱. شناسایی نوع پمپ و شافت مربوطه**

هیتاچی در بیل‌های مکانیکی خود (سری EX و سری جدیدتر ZX یا Zaxis) عمدتاً از پمپ‌های هیدرولیک ساخت خود با نام تجاری **Hitachi (HPV Series)** یا پمپ‌های ساخت **کاوازاکی (Kawasaki)** استفاده می‌کند. شافت‌ها برای هر کدام از این برندها طراحی منحصربه‌فردی دارند.

* **پمپ‌های سری Hitachi (HPV):**
* مدل‌های رایج: `HPV091`, `HPV102`, `HPV116`, `HPV145`. این اعداد معمولاً به حجم پمپ (cc/rev) اشاره دارند.
* مثال: بیل مکانیکی **Hitachi EX200-2/3** از پمپ `HPV116` و مدل **EX200-5** از پمپ `HPV102` استفاده می‌کند.
* **مشخصه شافت:** این شافت‌ها دارای هزارخاری‌های (Splines) بسیار دقیق و خاص طراحی هیتاچی هستند و معمولاً در دو نسخه “شافت بلند” (برای پمپ اول یا P1) و “شافت کوتاه” (برای پمپ دوم یا P2) وجود دارند. شافت بلند از داخل شافت کوتاه عبور می‌کند.

* **پمپ‌های سری Kawasaki (KPM):**
* مدل‌های رایج: `K3V63`, `K3V112`, `K3V140`, `K5V140`, `K5V200`.
* مثال: بسیاری از بیل‌های هیتاچی سری Zaxis مانند **ZX200**, **ZX330** ممکن است از پمپ‌های کاوازاکی استفاده کنند.
* **مشخصه شافت:** طراحی هزارخاری و ابعاد این شافت‌ها با استاندارد کاوازاکی مطابقت دارد و با شافت‌های پمپ هیتاچی قابل جایگزینی نیست.شافت پمپ هیدرولیک بیل مکانیکی هیتاچی (بلند)

**نکته کلیدی:** اولین قدم برای تهیه شافت، **شناسایی دقیق مدل پمپ هیدرولیک** است که روی پلاک فلزی بدنه پمپ حک شده است.

#### **۲. ساختار و اجزای مرتبط با شافت بلند**

شافت بلند یک قطعه یکپارچه نیست، بلکه با اجزای حیاتی دیگری در ارتباط است:

1. **هزارخاری ورودی (Input Spline):** این قسمت به کوپلینگ متصل به فلایویل موتور وصل می‌شود. خرابی این قسمت (کچل شدن یا خوردگی) باعث قطع انتقال نیرو از موتور به پمپ می‌شود.

2. **محل قرارگیری بلبرینگ‌ها (Bearing Seats):** روی شافت، نشیمنگاه‌های بسیار دقیقی برای قرارگیری بلبرینگ‌های اصلی پمپ (معمولاً بلبرینگ‌های مخروطی یا Tapered Roller Bearings) تراشیده شده است. هرگونه آسیب به این قسمت‌ها، عملکرد کل پمپ را مختل می‌کند.

3. **هزارخاری داخلی (Internal Spline):** این قسمت شافت، روتاری گروپ (مجموعه پیستون‌ها و سیلندر) پمپ اول (P1) را به حرکت در می‌آورد.

4. **انتهای شافت (Tail End):** انتهای شافت بلند، نیروی چرخشی را به شافت کوتاه پمپ دوم (P2) و سپس به شارژ پمپ (پمپ پایلوت) که در انتهای مجموعه قرار دارد، منتقل می‌کند.

#### **۳. دلایل اصلی خرابی شافت بلند**

خرابی این قطعه معمولاً نتیجه مشکلات دیگر در سیستم است و به ندرت خود به خود اتفاق می‌افتد.

1. **خرابی بلبرینگ‌ها:** این شایع‌ترین علت است. پایان عمر بلبرینگ، آلودگی روغن یا عدم روانکاری مناسب باعث قفل شدن یا خرد شدن بلبرینگ می‌شود. این اتفاق فشار شعاعی و محوری شدیدی به شافت وارد کرده و باعث شکستگی یا آسیب دیدن نشیمنگاه بلبرینگ می‌شود.

2. **خوردگی هزارخاری (Spline Wear):**
* **هزارخاری ورودی:** خرابی کوپلینگ پمپ (Rubber Coupling) باعث ایجاد ضربه و لرزش شده و به مرور زمان هزارخاری بین شافت و کوپلینگ را از بین می‌برد.
* **هزارخاری داخلی:** ورود براده یا آلودگی به داخل پمپ می‌تواند باعث سایش شدید و خوردگی هزارخاری متصل به روتاری گروپ شود.

3. **شکستگی ناگهانی (Catastrophic Failure):**
* **قفل شدن پمپ (Hydraulic Lock):** ورود یک جسم خارجی سخت (مانند تکه‌ای از یک فنر شکسته) به داخل قطعات چرخان پمپ می‌تواند باعث توقف ناگهانی روتاری گروپ و شکستن شافت به دلیل تنش برشی شدید شود.
* **فشار بیش از حد:** تنظیم نادرست یا خرابی شیرهای فشارشکن (Relief Valves) می‌تواند فشار سیستم را به حدی بالا ببرد که تنش روی شافت از حد تحمل آن فراتر رود.

4. **کاویتاسیون (Cavitation):** کار کردن پمپ با روغن کم یا گرفتگی در مسیر مکش، باعث ایجاد حباب‌های بخار در روغن می‌شود. ترکیدن این حباب‌ها در داخل پمپ، ضربات بسیار ریزی به قطعات داخلی از جمله شافت وارد کرده و به مرور زمان باعث ایجاد خوردگی حفره‌ای (Pitting) و تضعیف آن می‌شود.

#### **۴. علائم خرابی شافت پمپ**

* **قطع کامل تمام حرکات هیدرولیکی:** اگر شافت از قسمت ورودی بشکند یا هزارخاری آن کچل شود، هیچ نیرویی به پمپ‌ها نمی‌رسد.
* **صدای شدید و غیرعادی از محفظه پمپ:** صدای جیغ، زوزه یا تق تق شدید که با افزایش دور موتور بدتر می‌شود، معمولاً نشانه خرابی بلبرینگ‌ها یا قطعات داخلی است.
* **لرزش شدید پمپ و موتور.**
* **نشت شدید روغن از پمپ:** خرابی شافت و بلبرینگ‌ها معمولاً کاسه‌نمد (Oil Seal) اصلی پمپ را نیز از بین برده و باعث نشت روغن هیدرولیک می‌شود.
* **پیدا شدن براده‌های فلزی براق (فولادی) در فیلتر هیدرولیک:** این یک علامت خطر جدی است و نشان‌دهنده سایش یا تخریب قطعات فولادی مانند شافت، بلبرینگ یا روتاری گروپ است.شافت پمپ هیدرولیک بیل مکانیکی هیتاچی (بلند)

#### **۵. نکات کلیدی در تعویض و تعمیر**

1. **تهیه قطعه با کیفیت:** به دلیل تنش‌های بالایی که شافت تحمل می‌کند، استفاده از شافت‌های اصلی (Genuine) یا افترمارکت با کیفیت بسیار بالا (از برندهای معتبر کره‌ای مانند **Handok** یا **Tongmyung**) ضروری است. شافت‌های ارزان‌قیمت معمولاً فرآیند سخت‌کاری سطحی (Case Hardening) مناسبی ندارند و به سرعت خراب می‌شوند.

2. **تعویض مجموعه کامل:** هنگام تعویض شافت، **همیشه و حتماً** مجموعه بلبرینگ‌ها، کاسه‌نمد و واشرهای آب‌بندی (Seal Kit) را نیز تعویض کنید. استفاده از بلبرینگ‌های قدیمی روی شافت نو یک اشتباه بزرگ است.

3. **بررسی دقیق علت خرابی:** قبل از مونتاژ پمپ، باید علت اصلی خرابی شافت قبلی را پیدا کنید. آیا کوپلینگ خراب بوده؟ آیا روغن آلوده بوده؟ آیا پمپ دچار کاویتاسیون شده؟ بدون رفع مشکل ریشه‌ای، شافت جدید نیز به زودی خراب خواهد شد.

4. **مونتاژ دقیق و تمیز:** مونتاژ پمپ هیدرولیک نیازمند یک محیط کاملاً تمیز و ابزارهای دقیق (مانند پرس و فیلر) است. هرگونه آلودگی یا مونتاژ نادرست می‌تواند پمپ تعمیر شده را در همان دقایق اولیه راه‌اندازی از بین ببرد.

به طور خلاصه، شافت بلند پمپ هیدرولیک هیتاچی یک قطعه مهندسی دقیق و گران‌قیمت است. سلامت آن به سلامت سایر اجزای سیستم هیدرولیک وابسته بوده و تعویض آن نیازمند تخصص فنی بالا و توجه به جزئیات است.شافت پمپ هیدرولیک بیل مکانیکی هیتاچی (بلند)