سر پمپ کامیونت ایسوزو 5 تن

بسیار عالی. پرسش شما بسیار دقیق و متداول است. کامیونت‌های ۵ تن ایسوزو (معمولاً سری **NPR** با مدل موتور **4HG1** یا مدل‌های مشابه) جزو پرفروش‌ترین و محبوب‌ترین خودروهای تجاری در ایران هستند و “سر پمپ” یا همان **هد و روتور (Head & Rotor)** پمپ انژکتور آن‌ها یکی از قطعات کلیدی و مصرفی در سیستم سوخت‌رسانی این خودروها محسوب می‌شود.

بیایید به طور کامل و تخصصی این قطعه را برای کامیونت ۵ تن ایسوزو بررسی کنیم.

—سر پمپ کامیونت ایسوزو 5 تن

### **تحلیل جامع سر پمپ انژکتور (هد و روتور) کامیونت ایسوزو ۵ تن (موتور 4HG1 و مشابه)**

کامیونت‌های ایسوزو ۵ تن معمولاً از موتورهای دیزل ۴ سیلندر خطی استفاده می‌کنند. معروف‌ترین و رایج‌ترین موتور در این کلاس، **ایسوزو 4HG1** (یک موتور ۴.۵ لیتری) است. این موتورها به پمپ‌های انژکتور آسیابی (Rotary/Distributor) مجهز هستند که غالباً ساخت شرکت **ZEXEL** (تحت لیسانس بوش آلمان) می‌باشند.

“سر پمپ” در این مدل دقیقاً به مجموعه **هد و روتور** اشاره دارد که وظیفه پمپاژ، زمان‌بندی و توزیع سوخت برای هر چهار سیلندر را به عهده دارد.

#### **۱. مشخصات فنی و شناسایی قطعه**

* **نوع موتور:** معمولاً 4HG1 (۴ سیلندر)
* **نوع پمپ انژکتور:** پمپ آسیابی (روتاری) برند ZEXEL.
* **قطعه مورد نظر:** هد و روتور (Head & Rotor).
* **ویژگی کلیدی:** این یک مجموعه **جفت‌شده (Matched Set)** است. یعنی هد (بخش ثابت) و روتور (بخش چرخان) با تلرانس میکرونی با یکدیگر ساخته و آب‌بندی شده‌اند و به هیچ عنوان نمی‌توان آن‌ها را به صورت جداگانه تعویض کرد.
* **تفاوت با مدل ۶ تن:** سر پمپ ایسوزو ۵ تن (۴ سیلندر) دارای **۴ خروجی** فشار قوی سوخت است، در حالی که مدل ۶ تن (مانند موتور 6BG1) دارای ۶ خروجی است. این اصلی‌ترین تفاوت ظاهری آن‌هاست.

#### **۲. عملکرد دقیق هد و روتور در ایسوزو ۵ تن**

عملکرد این قطعه مشابه مدل‌های ۶ سیلندر است، اما برای ۴ سیلندر بهینه‌سازی شده است:

1. **مکش و اندازه‌گیری (Filling & Metering):** سوخت از پمپ اولیه (سه گوش) وارد بدنه پمپ انژکتور می‌شود. با چرخش روتور، مجرای ورودی آن باز شده و سوخت به محفظه داخلی روتور وارد می‌شود. میزان سوخت ورودی توسط گاورنر مکانیکی یا شیر برقی (بسته به مدل پمپ) کنترل می‌شود.سر پمپ کامیونت ایسوزو 5 تن

2. **فشرده‌سازی (Compression):** روتور همزمان با چرخش، توسط یک رینگ بادامک‌دار داخلی (Cam Ring) به صورت محوری فشرده می‌شود. این حرکت باعث می‌شود پیستون‌های کوچک (Plungers) داخل روتور به هم نزدیک شده و سوخت محبوس شده را تا فشار بسیار بالا (معمولاً بالای $180$ تا $200$ بار) فشرده کنند.

3. **توزیع (Distribution):** در اوج فشار، مجرای خروجی روی روتور دقیقاً با یکی از چهار مجرای خروجی روی هد هیدرولیک هم‌راستا می‌شود. سوخت پرفشار از این مسیر به سمت انژکتور سیلندر مربوطه هدایت می‌شود.

4. **پایان تزریق (Cut-off):** با ادامه چرخش، روتور از قله بادامک عبور کرده، فشار داخلی افت کرده و مجرای خروجی بسته می‌شود. این سیکل برای سه سیلندر دیگر به ترتیب تکرار می‌شود.

—

#### **۳. علائم خرابی سر پمپ ایسوزو ۵ تن**

علائم خرابی این قطعه بسیار شاخص و کلاسیک هستند:

1. **موتور گرم، روشن نمی‌شود (The classic Hot-Start Problem):**
* این **مهم‌ترین و قطعی‌ترین نشانه خرابی سر پمپ** است. وقتی موتور و پمپ سرد هستند، به دلیل انقباض قطعات و غلظت نسبی گازوئیل، آب‌بندی داخلی حفظ می‌شود و موتور با چند استارت روشن می‌شود.
* اما پس از کار کردن و گرم شدن موتور، انبساط حرارتی باعث ایجاد گشادی (افزایش لقی) بین هد و روتور فرسوده می‌شود. همچنین گازوئیل رقیق‌تر شده و خاصیت آب‌بندی‌اش کاهش می‌یابد. در نتیجه، پمپ دیگر نمی‌تواند فشار لازم برای باز کردن سوزن انژکتورها را تولید کند و موتور با اینکه استارت می‌خورد، روشن نمی‌شود.

2. **افت شدید قدرت و کشش، به خصوص در سربالایی:**
* ماشین “جان ندارد” و در سربالایی‌ها به شدت کم می‌آورد. این به دلیل ناتوانی پمپ در تأمین حجم و فشار کافی سوخت زیر بار است.

3. **افزایش مصرف سوخت و دود سیاه:**
* فرسودگی سر پمپ باعث به هم خوردن زمان‌بندی دقیق تزریق و پودر نشدن کامل سوخت می‌شود که نتیجه آن احتراق ناقص، افزایش مصرف سوخت و خروج دود سیاه از اگزوز است.

4. **خاموش شدن ناگهانی در حین کار:**
* در موارد حاد، با داغ شدن بیش از حد پمپ در ترافیک یا حین کار طولانی، فشار به قدری افت می‌کند که موتور ناگهان خاموش می‌شود.

—سر پمپ کامیونت ایسوزو 5 تن

#### **۴. دلایل اصلی خرابی**

* **دشمن شماره یک: کیفیت گازوئیل.** وجود آب، گوگرد زیاد و ذرات آلودگی در گازوئیل، به سرعت سطح صیقلی و فوق‌العاده حساس بین هد و روتور را از بین می‌برد. آب خاصیت روانکاری گازوئیل را گرفته و باعث سایش سریع می‌شود.
* **عدم تعویض به موقع فیلتر گازوئیل:** فیلتر کثیف یا نامرغوب، اجازه عبور ذرات مخرب را می‌دهد و مستقیماً به سر پمپ آسیب می‌زند.
* **هوا گرفتن سیستم سوخت‌رسانی:** تمام شدن گازوئیل در باک باعث می‌شود پمپ برای لحظاتی خشک کار کند که این امر به دلیل عدم روانکاری، آسیب شدیدی به آن وارد می‌کند.
* **استهلاک طبیعی:** این قطعه یک جزء مکانیکی با کارکرد بسیار بالاست و پس از پیمایش‌های طولانی (معمولاً بالای $300,000$ تا $400,000$ کیلومتر) دچار فرسودگی طبیعی می‌شود.

—

#### **۵. تشخیص، تعمیر و هزینه‌ها**

* **روش تشخیص سریع (تست آب سرد):**
* زمانی که خودرو گرم است و روشن نمی‌شود، یک بطری آب سرد را به آرامی روی بدنه پمپ انژکتور (قسمت فلزی بزرگ) بریزید تا خنک شود.
* چند دقیقه صبر کنید و سپس استارت بزنید. **اگر موتور به راحتی روشن شد، به احتمال قریب به یقین سر پمپ شما خراب است.** خنک شدن موقت باعث انقباض قطعات و بازیابی آب‌بندی داخلی می‌شود.

* **تعمیر و تعویض:**
* این قطعه **مطلقاً قابل تعمیر نیست**. هرگونه تلاش برای تراشکاری یا سنگ‌زنی آن به دلیل تلرانس‌های میکرونی بی‌نتیجه است.
* **تنها راه حل، تعویض کامل مجموعه هد و روتور است.** این قطعه باید به صورت یک کیت نو و آکبند خریداری شود.
* **کالیبراسیون الزامی است:** پس از نصب سر پمپ جدید، کل پمپ انژکتور باید توسط یک **متخصص پمپ انژکتور (پمپ‌ساز)** روی دستگاه تست (میز تست) قرار گیرد و بر اساس جداول استاندارد ZEXEL برای موتور 4HG1 کالیبره شود. بدون کالیبراسیون دقیق، عملکرد موتور صحیح نخواهد بود.

* **هزینه:**
* هزینه تعویض سر پمپ شامل دو بخش اصلی است:
1. **قیمت قطعه (کیت هد و روتور):** بسته به برند (اصلی ZEXEL، برندهای چینی با کیفیت‌های مختلف) قیمت‌ها متغیر است. همیشه توصیه می‌شود از برندهای معتبر استفاده کنید تا از کارکرد طولانی‌مدت و صحیح اطمینان حاصل شود.
2. **اجرت متخصص (پمپ‌ساز):** شامل باز و بست کردن پمپ از روی موتور، تعویض قطعه و کالیبراسیون کامل روی دستگاه.

**توصیه نهایی:** برای جلوگیری از این مشکل پرهزینه، همیشه از گازوئیل تمیز استفاده کنید، فیلتر گازوئیل را به موقع و با برند معتبر تعویض کنید و به طور مرتب آبگیر فیلتر را تخلیه نمایید. این کارها طول عمر سر پمپ کامیونت شما را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.