یکی از مهم‌ترین و پرفشارترین اجزای سیستم حرکتی لودرهای ولوو، یعنی رولبرینگ‌های چرخ (Wheel Bearings) برای مدل‌های بسیار رایج L90E و L120E می‌رویم. این قطعات وظیفه تحمل وزن عظیم دستگاه و بارهای دینامیکی سنگین را بر عهده دارند و سلامت آن‌ها برای عملکرد ایمن و صحیح لودر حیاتی است.
گرچه L90E و L120E از نظر اندازه و ظرفیت متفاوت هستند، اما معماری اکسل و سیستم رولبرینگ چرخ آن‌ها از اصول طراحی یکسانی پیروی می‌کند و بسیاری از مفاهیم، علائم خرابی و نکات نگهداری برای هر دو مدل مشترک است.رولبرینگ چرخ لودر ولوو مدل L90E,L120E
۱. رولبرینگ چرخ در لودر ولوو چیست و چه ساختاری دارد؟
رولبرینگ‌های چرخ در این لودرها، مجموعه‌ای از بلبرینگ‌های غلتشی هستند که بین توپی چرخ (Wheel Hub) و محور ثابت اکسل (Axle Housing Spindle) قرار می‌گیرند. وظیفه اصلی آن‌ها فراهم کردن یک سطح با اصطکاک بسیار کم است تا چرخ‌ها بتوانند به نرمی به دور محور بچرخند، در حالی که تمام نیروهای وارده را تحمل و به اکسل منتقل می‌کنند.
ساختار و نوع رولبرینگ:
- نوع: در لودرهای سنگینی مانند L90E و L120E، تقریباً همیشه از رولبرینگ‌های مخروطی (Tapered Roller Bearings) استفاده می‌شود.
- چرا مخروطی؟ این نوع رولبرینگ‌ها به دلیل طراحی هندسی خود، قابلیت تحمل همزمان نیروهای شعاعی (Radial Loads) و نیروهای محوری (Axial/Thrust Loads) را دارند.
- نیروی شعاعی: وزن دستگاه که به صورت عمودی بر چرخ وارد می‌شود.
- نیروی محوری: نیروهایی که در حین دور زدن، حرکت در سطوح شیب‌دار یا هنگام استفاده از باکت برای فشار دادن به تپه‌ها به چرخ وارد می‌شود و سعی در بیرون کشیدن یا به داخل فشار دادن چرخ دارد.
- آرایش: معمولاً از دو رولبرینگ مخروطی برای هر چرخ استفاده می‌شود که به صورت رو در رو (Face-to-Face) یا پشت به پشت (Back-to-Back) نصب می‌شوند. این آرایش دوتایی، یک تکیه‌گاه بسیار محکم و پایدار برای توپی چرخ ایجاد می‌کند و به آن اجازه می‌دهد تا بارهای سنگین و متغیر را بدون لقی یا انحراف تحمل کند.
مجموعه رولبرینگ چرخ شامل اجزای زیر است:
- کنس داخلی (Inner Ring / Cone): روی محور اکسل (Spindle) نصب می‌شود.
- قفسه و غلتک‌ها (Cage and Rollers): غلتک‌های مخروطی که بین کنس داخلی و خارجی می‌چرخند.
- کنس خارجی (Outer Ring / Cup): در داخل توپی چرخ (Hub) با فشار جا زده می‌شود.
- کاسه نمدها (Oil Seals): یک کاسه نمد بزرگ در قسمت داخلی توپی و گاهی یک محافظ در قسمت خارجی برای جلوگیری از خروج روغن/گریس و ورود آب، خاک و آلودگی‌ها نصب می‌شود.رولبرینگ چرخ لودر ولوو مدل L90E,L120E
۲. اهمیت تنظیم پیش‌بار (Preload) رولبرینگ‌ها
یکی از حیاتی‌ترین مراحل در نصب رولبرینگ‌های مخروطی، تنظیم “پیش‌بار” یا “لقی” صحیح است. این کار توسط یک مهره بزرگ در انتهای محور (Spindle Nut) انجام می‌شود.
- اگر مهره بیش از حد سفت شود (پیش‌بار زیاد):
- فشار زیادی به غلتک‌ها وارد شده و اصطکاک داخلی به شدت افزایش می‌یابد.
- رولبرینگ به سرعت داغ کرده، گریس یا روغن داخل آن می‌سوزد و در نهایت منجر به “قفل کردن” یا “سوختن” رولبرینگ و تخریب کامل آن می‌شود.
- اگر مهره بیش از حد شل باشد (لقی زیاد):
- توپی چرخ دچار لرزش و لقی می‌شود (اصطلاحاً چرخ “کله” می‌زند).
- این لقی باعث ایجاد ضربه به غلتک‌ها و مسیرهای غلتش (Raceways) شده و منجر به خرابی زودرس رولبرینگ، کاسه نمد و حتی آسیب به دنده‌های پلوس و توپی می‌شود.
نکته فنی: تنظیم پیش‌بار یک فرآیند دقیق است که نیازمند ابزارهای خاص (مانند ترک‌متر برای گشتاور اولیه و ساعت اندازه‌گیری برای سنجش لقی نهایی) و پیروی دقیق از دستورالعمل‌های تعمیراتی ولوو (Volvo Service Manual) است.
۳. علائم خرابی رولبرینگ چرخ
خرابی رولبرینگ چرخ معمولاً به تدریج اتفاق می‌افتد و علائم هشداردهنده‌ای دارد:
- صدای غیرعادی از چرخ‌ها:
- در ابتدا ممکن است یک صدای “هوم هوم” یا “زوزه” (Humming/Whining) از سمت چرخ معیوب شنیده شود که با افزایش سرعت، بلندتر می‌شود.
- با پیشرفت خرابی، این صدا به “خرخر” یا “قرچ قرچ” (Grinding/Rumbling) تبدیل می‌شود، مخصوصاً هنگام دور زدن.
- لقی بیش از حد چرخ (Wheel Play):
- برای تست، باید زیر اکسل جک زده شود تا چرخ از زمین بلند شود. سپس با گرفتن بالا و پایین چرخ (در موقعیت ساعت ۱۲ و ۶) و تکان دادن آن، می‌توان لقی را احساس کرد. هرگونه لقی محسوس نشان‌دهنده مشکل است.
- داغ شدن بیش از حد توپی چرخ:
- پس از کارکردن دستگاه، اگر توپی یک چرخ به طور قابل توجهی داغ‌تر از بقیه باشد، نشانه اصطکاک زیاد و خرابی قریب‌الوقوع رولبرینگ است.
- نشت روغن یا گریس از پشت چرخ:
- خرابی رولبرینگ اغلب باعث آسیب به کاسه نمد می‌شود. مشاهده روغن اکسل (در سیستم‌های Wet Axle) یا گریس در اطراف لبه داخلی چرخ، یک علامت خطر جدی است.رولبرینگ چرخ لودر ولوو مدل L90E,L120E
- کاهش سطح روغن دیفرانسیل:
- در اکسل‌های نوع تر (Wet Axle) که رولبرینگ‌ها با روغن دیفرانسیل روانکاری می‌شوند، نشت روغن از کاسه نمد چرخ باعث کاهش سطح روغن در دیفرانسیل مرکزی می‌شود.
۴. دلایل اصلی خرابی
- ورود آلودگی: آب، گرد و خاک و شن و ماسه، دشمن اصلی رولبرینگ‌ها هستند. خرابی کاسه نمدها اجازه ورود این آلودگی‌ها را می‌دهد که مانند سمباده عمل کرده و رولبرینگ را از بین می‌برند.
- روانکاری نامناسب:
- عدم تعویض به موقع و استفاده از روغن اکسل نامناسب در سیستم‌های تر.
- کمبود گریس یا استفاده از گریس نامرغوب در سیستم‌های گریسی.
- تنظیم نادرست پیش‌بار: همانطور که در بالا توضیح داده شد، این یکی از دلایل اصلی خرابی زودرس است.
- بارگذاری بیش از حد (Overloading): بلند کردن بارهای سنگین‌تر از ظرفیت نامی لودر، فشار مضاعفی بر رولبرینگ‌ها وارد می‌کند.
- ضربه و شوک‌های شدید: سقوط از ارتفاع، برخورد با موانع سخت یا رانندگی خشن می‌تواند به رولبرینگ‌ها آسیب برساند.
- فرسودگی طبیعی: پس از هزاران ساعت کار، رولبرینگ‌ها به پایان عمر مفید خود می‌رسند.
۵. نکات کلیدی برای تعویض و خرید
- تعویض جفتی: همیشه رولبرینگ‌های داخلی و خارجی یک چرخ را با هم تعویض کنید. همچنین، کنس‌های خارجی (Cup) کهنه را حتماً از توپی خارج کرده و کنس‌های نو را جا بزنید. استفاده از رولبرینگ نو با کنس کهنه اشتباه بزرگی است.
- تعویض کاسه نمد: همزمان با تعویض رولبرینگ، حتماً و حتماً کاسه نمدها را نیز با قطعه نو تعویض کنید.
- خرید قطعات باکیفیت:
- با توجه به نقش حیاتی و هزینه بالای تعمیرات، فقط از رولبرینگ‌های برندهای معتبر و شناخته شده جهانی مانند SKF, Timken, FAG یا رولبرینگ اصلی ولوو (Genuine Volvo) استفاده کنید. این برندها اغلب تأمین‌کننده اصلی (OEM) برای خود ولوو هستند.
- از خرید رولبرینگ‌های بی‌نام و نشان و ارزان‌قیمت جداً خودداری کنید.
- شماره فنی: بهترین راه برای خرید قطعه صحیح، استفاده از شماره فنی (Part Number) است که در کاتالوگ قطعات یدکی ولوو برای مدل و شماره سریال دقیق دستگاه شما (L90E یا L120E) ذکر شده است.رولبرینگ چرخ لودر ولوو مدل L90E,L120E
نتیجه‌گیری:
رولبرینگ‌های چرخ در لودرهای L90E و L120E قطعاتی تحت تنش بالا هستند که نیازمند بازرسی منظم، روانکاری صحیح و تعویض تخصصی می‌باشند. توجه به علائم اولیه خرابی می‌تواند از بروز مشکلات بزرگ‌تر، هزینه‌های سنگین تعمیرات و خطرات ایمنی جلوگیری کند.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.