یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین اجزای سیستم گردان بیل مکانیکی هیوندای R320LC-7، یعنی “روتاری گروپ هیدروموتور گردون” (Slew Motor Rotary Group) رفته‌اید.

هیدروموتور گردون وظیفه چرخاندن اتاق و دکل بیل مکانیکی (مجموعه superstructure) روی شاسی (مجموعه undercarriage) را بر عهده دارد. این حرکت باید بسیار نرم، دقیق، قدرتمند و قابل کنترل باشد. قلب تپنده این هیدروموتور، روتاری گروپ آن است.

روتاری گروپ هیدروموتور گردون بیل مکانیکی هیوندای R320-7

بیایید به صورت کاملاً فنی و جامع، روتاری گروپ هیدروموتور گردون بیل Hyundai R320LC-7 را تحلیل کنیم.

۱. هیدروموتور گردون (Slew Motor) در R320LC-7

بر خلاف پمپ اصلی که انرژی مکانیکی را به هیدرولیکی تبدیل می‌کند، هیدروموتور دقیقاً برعکس عمل می‌کند:

انرژی هیدرولیکی (فشار و جریان روغن) را به انرژی مکانیکی چرخشی (گشتاور و سرعت) تبدیل می‌کند.

در مدل R320LC-7، هیدروموتور گردون از نوع پیستونی محوری با صفحه مایل (Bent-Axis یا Swashplate Axial Piston Motor) است. این موتور برای تولید گشتاور بالا در سرعت‌های پایین طراحی شده است.

• برند سازنده: هیوندای در سری 7 خود عمدتاً از قطعات هیدرولیکی شرکت کاوازاکی (Kawasaki) استفاده کرده است. هیدروموتور گردون مدل R320LC-7 به احتمال بسیار بالا مدل Kawasaki M5X180CHB است. این مدل یکی از رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین هیدروموتورهای گردون در بیل‌های مکانیکی ۳۰ تا ۴۰ تن است.
• عملکرد: روغن پرفشار از پمپ اصلی وارد هیدروموتور شده، پیستون‌ها را به حرکت درآورده و باعث چرخش شفت خروجی می‌شود. این شفت از طریق یک گیربکس کاهنده دور (گیربکس گردون یا Slew Reduction Gearbox)، دنده پینیون را می‌چرخاند و پینیون با درگیر شدن با دنده غول‌پیکر رینگ گردون (Slew Ring Gear)، باعث چرخش اتاق می‌شود.روتاری گروپ هیدروموتور گردون بیل مکانیکی هیوندای R320-7

<p style=“text-align: center;”>

<img src=“https://i.imgur.com/vH3j1C3.png” alt=“موقعیت هیدروموتور و گیربکس گردون در بیل مکانیکی” width=“700”>

<br>

<em>تصویر ۱: موقعیت قرارگیری مجموعه هیدروموتور (۱) و گیربکس کاهنده گردون (۲) روی شاسی اصلی بیل مکانیکی.</em>

</p>

۲. روتاری گروپ (Rotary Group) هیدروموتور گردون M5X180

روتاری گروپ، مجموعه قطعات داخلی هیدروموتور است که مستقیماً در تبدیل انرژی هیدرولیکی به مکانیکی نقش دارند. این مجموعه به دلیل دقت ساخت فوق‌العاده بالا، معمولاً به صورت یک کیت کامل تعویض می‌شود.

اجزای اصلی روتاری گروپ هیدروموتور گردون R320LC-7:

1. بلوک سیلندر (Cylinder Block):

• قطعه اصلی چرخنده که پیستون‌ها در داخل سوراخ‌های آن قرار دارند. در هیدروموتور M5X180، این بلوک دارای ۹ سوراخ برای ۹ پیستون است. جنس آن معمولاً از چدن آلیاژی با کیفیت بالا است.

2. پیستون‌ها (Pistons):

• ۹ عدد پیستون فولادی که تحت فشار روغن، حرکت رفت و برگشتی کرده و نیروی اصلی را برای چرخش ایجاد می‌کنند. انتهای هر پیستون یک کفشک (Shoe) قرار دارد.

3. کفشک‌ها (Piston Shoes):

• قطعاتی قارچی شکل (معمولاً با سطح برنزی) که به انتهای پیستون متصل شده و روی سطح سواچ پلیت می‌لغزند. این قطعات برای کاهش اصطکاک و ایجاد یک لایه فیلم روغن طراحی شده‌اند.

4. صفحه نگهدارنده کفشک‌ها (Retainer Plate / Shoe Plate):

• صفحه‌ای که کفشک‌ها را در کنار هم و با فاصله یکسان نگه می‌دارد تا از جای خود خارج نشوند.

5. صفحه سواچ (Swash Plate):

• برخلاف پمپ که زاویه سواچ پلیت متغیر است، در هیدروموتور گردون، این صفحه معمولاً ثابت و با حداکثر زاویه ممکن طراحی می‌شود تا همیشه حداکثر گشتاور را تولید کند. سطح آن بسیار صیقلی و سخت‌کاری شده است.

6. صفحه تقسیم (Valve Plate / Port Plate):

• یک صفحه ثابت با دو پورت لوبیایی شکل (ورودی و خروجی). این صفحه مسیر ورود روغن پرفشار به سیلندرهای در حال پایین رفتن و خروج روغن کم‌فشار از سیلندرهای در حال بالا آمدن را مشخص می‌کند. طراحی این صفحه برای عملکرد نرم هیدروموتور حیاتی است.

7. شفت اصلی (Drive Shaft):

• شفت خروجی هیدروموتور که با بلوک سیلندر یکپارچه است و از طریق هزارخاری (Spline) به دنده ورودی گیربکس گردون متصل می‌شود.

<p style=“text-align: center;”>

<img src=“https://i.imgur.com/39uVf3D.jpg” alt=“اجزای کیت روتاری گروپ هیدروموتور گردون” width=“600”>

<br>

<em>تصویر ۲: نمونه‌ای از یک کیت کامل روتاری گروپ برای هیدروموتور گردون سری M5X کاوازاکی.</em>

</p>

۳. علائم خرابی روتاری گروپ هیدروموتور گردون

خرابی این مجموعه معمولاً با علائم واضحی همراه است:

1. ضعف شدید در حرکت گردون (Weak Slew Power):

• مهم‌ترین علامت. دستگاه در چرخاندن، به خصوص در شیب یا با بار داخل باکت، دچار مشکل می‌شود. این به دلیل نشت داخلی شدید روغن بین پیستون و سیلندر یا بین بلوک سیلندر و صفحه تقسیم است.

2. “فرار” یا “دریفت” گردون (Slew Drift):

• وقتی اپراتور اهرم گردون را رها می‌کند و ترمز گردون فعال می‌شود، اتاق به آرامی (معمولاً چند سانتی‌متر) به حرکت خود ادامه داده و دقیقاً در جای خود متوقف نمی‌شود. این نیز به دلیل نشتی داخلی در روتاری گروپ یا شیر ترمز است.

3. تولید براده فلزی در روغن گیربکس گردون:

• علامت بسیار خطرناک! اگر کاسه نمد بین هیدروموتور و گیربکس خراب شود، براده‌های ناشی از خرابی روتاری گروپ (که برنزی و فولادی هستند) وارد روغن گیربکس می‌شوند. مشاهده این براده‌ها هنگام تعویض روغن گیربکس، نشانه قطعی خرابی قریب‌الوقوع یا بالفعل هیدروموتور است.روتاری گروپ هیدروموتور گردون بیل مکانیکی هیوندای R320-7

4. صدای غیرعادی:

• شنیدن صدای زوزه، تق تق یا خرخر از مجموعه موتور گردون هنگام کار، می‌تواند نشانه خرابی بلبرینگ‌ها یا سایش شدید قطعات داخلی باشد.

5. قفل شدن حرکت گردون:

• در موارد حاد، شکستگی قطعات داخلی (مانند شفت یا پیستون) می‌تواند باعث قفل شدن کامل حرکت گردون شود.

۴. اطلاعات مورد نیاز برای تهیه و تعمیر

• اطلاعات دقیق دستگاه: مدل کامل بیل (R320LC-7) و شماره سریال آن.
• اطلاعات هیدروموتور: مهم‌ترین بخش، خواندن اطلاعات از روی پلاک فلزی روی بدنه هیدروموتور گردون است. این پلاک شامل مدل دقیق (مثلاً M5X180CHB-10A-01/320) و شماره سریال موتور است. این اطلاعات برای سفارش قطعه صحیح کاملاً ضروری است.
• برند قطعات:روتاری گروپ هیدروموتور گردون بیل مکانیکی هیوندای R320-7
• OEM (اصلی): قطعات با برند کاوازاکی که توسط هیوندای عرضه می‌شوند (گران‌ترین و باکیفیت‌ترین).
• Aftermarket (جایگزین): برندهای معتبر کره‌ای مانند Handok یا FLUTEK کیت‌های روتاری گروپ کاملی برای موتور M5X180 با کیفیت بسیار خوب و قیمت مناسب‌تر تولید می‌کنند که در بازار ایران به وفور یافت می‌شوند.

نکته مهم در تعمیر: تعویض روتاری گروپ یک کار تخصصی است که باید در محیطی کاملاً تمیز انجام شود. پس از تعویض، شستشوی کامل سیستم هیدرولیک برای حذف براده‌های احتمالی و همچنین بازرسی و تعویض روغن گیربکس گردون الزامی است.