دنده سر پلوس چرخ لودر ولوو L120E” است. این قطعه در واقع همان دنده خورشیدی (Sun Gear) است که در پاسخ قبلی به تفصیل در مورد آن صحبت کردیم.
بیایید این موضوع را با تمرکز بر ارتباط آن با “پلوس” و نام‌گذاری آن در بازار، دقیق‌تر بررسی کنیم.
توضیح دقیق “دنده سر پلوس” (دنده خورشیدی)
در زبان فنی و در کاتالوگ‌های قطعات، نام رسمی این قطعه “دنده خورشیدی” (Sun Gear) است. اما در بازار و بین تعمیرکاران، به دلیل نحوه اتصال آن، به آن “دنده سر پلوس” یا “شافت دنده خورشیدی” نیز می‌گویند.
- چرا این نام‌گذاری رایج است؟
شفت بلند و اصلی که از دیفرانسیل (در مرکز اکسل) به سمت چرخ‌ها می‌آید، پلوس (Axle Shaft) نام دارد. انتهای این شفت پلوس که وارد توپی چرخ (Hub) می‌شود، دارای هزارخاری (Splines) است. این هزارخاری دقیقاً با هزارخاری داخلی دنده خورشیدی درگیر می‌شود.
بنابراین، دنده خورشیدی اولین قطعه در مجموعه فاینال درایو است که نیروی چرخشی را مستقیماً از پلوس دریافت می‌کند. به همین دلیل، به صورت عامیانه به آن “دنده سر پلوس” گفته می‌شود، چون دقیقاً در “سرِ پلوس” قرار می‌گیرد.
نتیجه: دنده سر پلوس لودر L120E = دنده خورشیدی (Sun Gear) مجموعه فاینال درایو.
در تصویر بالا می‌توانید ببینید که چطور شفت پلوس (Axle Shaft) نیروی خود را به دنده خورشیدی (Sun Gear) منتقل می‌کند.
مشخصات فنی و ویژگی‌های دنده سر پلوس (خورشیدی) L120E
- جنس: این دنده از فولاد آلیاژی بسیار مقاوم (High-Strength Alloy Steel) ساخته شده و تحت عملیات حرارتی سخت‌کاری (Case Hardening) قرار می‌گیرد تا سطح دندانه‌ها در برابر سایش و مرکز آن در برابر شکستگی‌های ناشی از گشتاور بالا، مقاوم باشد.
- نوع دندانه‌ها: دندانه‌های این چرخ‌دنده معمولاً از نوع هلیکال (Helical) یا مارپیچ هستند. این طراحی باعث می‌شود درگیری دندانه‌ها نرم‌تر، کم‌صداتر و با سطح تماس بیشتر انجام شود که قابلیت تحمل گشتاور بالاتری را فراهم می‌کند.
- اتصال: دارای یک سوراخ مرکزی با هزارخاری (Internal Splines) برای اتصال دقیق و محکم به شفت پلوس است.
ارتباط خرابی دنده سر پلوس با شفت پلوس
این دو قطعه ارتباط مستقیمی با هم دارند و خرابی یکی می‌تواند به دیگری آسیب بزند:
- خوردگی هزارخاری (Spline Wear):
- علت: لرزش‌های شدید، شوک‌های ناگهانی، یا کار کردن طولانی مدت با لقی در سیستم.
- نشانه: ایجاد لقی بین پلوس و دنده خورشیدی. این لقی به مرور زمان باعث خوردگی و “کچل شدن” هزارخاری‌ها در هر دو قطعه می‌شود.
- پیامد: در نهایت، پلوس در داخل دنده خورشیدی هرز می‌چرخد و نیرویی به چرخ منتقل نمی‌شود. در این حالت، حتی اگر دندانه‌های خودِ دنده خورشیدی سالم باشند، کل سیستم از کار می‌افتد.
- شکستگی شفت پلوس:
- علت: گیرپاژ کردن یا قفل شدن ناگهانی مجموعه دنده‌های سیاره‌ای (به دلیل شکستگی دنده سیاره‌ای یا رینگی) می‌تواند فشار معکوس و ضربه شدیدی به دنده خورشیدی و سپس به پلوس وارد کند و باعث شکستن (بریدن) شفت پلوس شود.
نکته بسیار مهم در هنگام تعمیر:
اگر دنده سر پلوس (خورشیدی) یا شفت پلوس به دلیل خوردگی هزارخاری نیاز به تعویض داشت، حتماً و حتماً هر دو قطعه را با هم تعویض کنید. نصب یک قطعه نو (مثلاً دنده خورشیدی نو) روی قطعه دیگر که هزارخاری آن ساییده شده (مثلاً پلوس کارکرده)، باعث خرابی سریع قطعه نو و اتلاف هزینه می‌شود.
فرایند عیب‌یابی و تعویض (به صورت خلاصه)
- تخلیه روغن: ابتدا روغن واسکازین داخل توپی چرخ (هاب) را تخلیه کنید. وجود براده فلزی در روغن، اولین زنگ خطر است.
- باز کردن چرخ: چرخ و تایر را باز کنید.
- باز کردن درپوش فاینال درایو: درپوش بیرونی مجموعه دنده سیاره‌ای را باز کنید. با باز کردن آن، مجموعه قفسه سیاره‌ای (Planet Carrier) نمایان می‌شود.
- خارج کردن مجموعه سیاره‌ای: قفسه به همراه دنده‌های سیاره‌ای را خارج کنید.
- رسیدن به دنده خورشیدی: پس از برداشتن قفسه، دنده خورشیدی (دنده سر پلوس) که در مرکز قرار دارد و روی شفت پلوس سوار است، قابل مشاهده و دسترسی خواهد بود.
- بررسی و تعویض: دنده خورشیدی را بیرون کشیده و وضعیت دندانه‌ها و هزارخاری داخلی آن را به دقت بررسی کنید. همچنین سر شفت پلوس را نیز از نظر سلامت هزارخاری‌ها بازرسی نمایید.
یادآوری نکات کلیدی:
- روغن، روغن، و باز هم روغن: سلامت این قطعه حساس، مستقیماً به وضعیت روغن واسکازین فاینال درایو بستگی دارد. بازدید و تعویض به موقع آن حیاتی است.
- استفاده از قطعه اصلی: به دلیل اهمیت فوق‌العاده این قطعه در انتقال قدرت، سرمایه‌گذاری روی قطعه اصلی ولوو (Volvo Genuine Part) یا برندهای معتبر OEM در درازمدت کاملاً به صرفه است.
- بررسی کامل مجموعه: هنگام تعویض دنده خورشیدی، حتماً دنده‌های سیاره‌ای، بلبرینگ‌های آن‌ها و دنده رینگی را نیز از نظر سلامت بررسی کنید. خرابی یک قطعه در این مجموعه معمولاً به سایر قطعات نیز آسیب می‌زند.
امیدوارم این توضیحات تکمیلی، ارتباط بین “پلوس” و “دنده خورشیدی” را برای شما کاملاً روشن کرده باشد. اگر سوال دیگری دارید، در خدمتم.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.