یکی دیگر از قطعات مهم اما غالباً نادیده گرفته شده‌ی لودر کوماتسو WA90 یعنی دسته موتور (Engine Mount) می‌رویم. این قطعات نقشی حیاتی در راحتی اپراتور، کاهش استهلاک شاسی و سلامت کلی دستگاه ایفا می‌کنند.

در ادامه، تحلیل جامعی از دسته موتورهای این لودر، شامل عملکرد، انواع، شماره‌های فنی، علائم خرابی و نکات مهم هنگام تعویض ارائه می‌شود.

۱. وظیفه و اهمیت دسته موتور در لودر WA90

موتور دیزلی، به خصوص موتورهای قدیمی‌تر مانند Komatsu 4D102E که در لودر WA90 استفاده می‌شود، به دلیل ماهیت احتراق تراکمی، لرزش و ارتعاشات زیادی تولید می‌کند. وظایف اصلی دسته موتور عبارتند از:

1. جذب ارتعاشات (Vibration Damping): وظیفه اصلی دسته موتور، ایزوله کردن لرزش‌های موتور و جلوگیری از انتقال آن‌ها به شاسی اصلی لودر است. این کار باعث کاهش خستگی اپراتور و افزایش عمر سایر قطعات می‌شود.
2. تحمل وزن موتور (Weight Support): دسته موتورها باید وزن چند صد کیلوگرمی مجموعه موتور و گیربکس (در برخی طراحی‌ها) را تحمل کنند.
3. مقابله با گشتاور (Torque Resistance): هنگامی که موتور زیر بار قرار می‌گیرد یا شتاب می‌گیرد، گشتاور تولیدی باعث می‌شود که موتور تمایل به چرخیدن در جهت مخالف چرخش میل‌لنگ داشته باشد. دسته موتورها در برابر این نیروی پیچشی مقاومت کرده و موتور را در جای خود ثابت نگه می‌دارند.
4. حفظ هم‌راستایی (Alignment Maintenance): دسته موتورها موقعیت دقیق موتور را نسبت به سایر اجزای قوای محرکه (مانند شفت انتقال قدرت به گیربکس یا پمپ‌های هیدرولیک) حفظ می‌کنند. به هم خوردن این هم‌راستایی می‌تواند باعث خرابی‌های فاجعه‌بار در کوپلینگ‌ها و شفت‌ها شود.

<p style-=“text-align: center;”>

<img src=“https://i.imgur.com/kS94h3a.png” alt=“محل قرارگیری دسته موتورها در یک لودر” width=“700”>

<br>

<em>تصویر ۱: دیاگرام شماتیک نشان‌دهنده محل‌های اتصال موتور به شاسی از طریق دسته موتورها.</em>

</p>

۲. ساختار و انواع دسته موتور

دسته موتورهای مورد استفاده در ماشین‌آلات راه‌سازی معمولاً از نوع لاستیکی-فلزی (Rubber-Metal Mount) هستند. ساختار آن‌ها شامل:

• بخش فلزی (پایه و پیچ‌ها): این بخش وظیفه اتصال به بلوک سیلندر موتور از یک سو و به شاسی لودر از سوی دیگر را بر عهده دارد.
• بخش لاستیکی (الاستومر): این بخش که هسته اصلی دسته موتور است، بین دو قطعه فلزی قرار گرفته و وظیفه جذب ارتعاشات را انجام می‌دهد. کیفیت و فرمولاسیون این لاستیک در عملکرد و دوام قطعه تعیین‌کننده است.

معمولاً یک لودر WA90 دارای چهار نقطه اتکا برای مجموعه موتور است: دو عدد در جلو (چپ و راست) و دو عدد در عقب (چپ و راست).

۳. شماره فنی (Part Number) دسته موتورهای WA90

شناسایی شماره فنی صحیح برای سفارش قطعه بسیار مهم است. برای لودر کوماتسو WA90 (مخصوصاً مدل‌های رایج مانند WA90-3)، شماره‌های فنی زیر متداول هستند.

• دسته موتور جلو (Front Mount / Cushion):

• شماره فنی اصلی: 124-01-31130

• این قطعه ممکن است برای هر دو سمت چپ و راست یکسان باشد.

• دسته موتور عقب (Rear Mount / Cushion):

• شماره فنی اصلی: 124-01-31140

• این قطعه نیز معمولاً برای هر دو سمت چپ و راست یکسان است.

نکته بسیار مهم: این شماره‌ها مربوط به مدل‌های خاصی هستند. همیشه بهترین راه، بررسی شماره سریال دستگاه و استفاده از کاتالوگ قطعات یدکی (Parts Book) مخصوص همان دستگاه برای یافتن پارت نامبر دقیق است. ممکن است بین مدل‌های WA90-1, WA90-3, WA90-5 و… تفاوت‌هایی وجود داشته باشد.

<p style=“text-align: center;”>

<img src=“https://i.imgur.com/cE5y5Cj.png” alt=“تصویر یک نمونه دسته موتور لودر کوماتسو” width=“500”>

<br>

<em>تصویر ۲: نمونه‌ای از دسته موتور (کوشن) که در لودرهای کوماتسو استفاده می‌شود.</em>

</p>

۴. علائم خرابی دسته موتور

خرابی دسته موتور معمولاً به صورت تدریجی رخ می‌دهد و علائم آن با گذشت زمان تشدید می‌شود.

1. افزایش لرزش و سر و صدا در کابین:

• این اولین و شایع‌ترین علامت است. اگر اپراتور احساس کند که لرزش فرمان، کف کابین و اهرم‌ها به طور غیرعادی زیاد شده، اولین مظنون دسته موتورها هستند. لاستیک خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و ارتعاشات را مستقیماً به شاسی منتقل می‌کند.

2. صدای “تقه” یا ضربه هنگام شتاب‌گیری، ترمز یا تعویض دنده:

• علت: وقتی لاستیک دسته موتور پاره یا “له” می‌شود، یک خلاصی بین موتور و شاسی ایجاد می‌شود. هنگام وارد شدن گشتاور ناگهانی (گاز دادن یا ترمز کردن)، موتور در جای خود حرکت کرده و به پایه فلزی ضربه می‌زند و صدای تقه ایجاد می‌کند.

3. مشاهده نشست یا پارگی در دسته موتور:

• علت: با بازرسی چشمی می‌توان خرابی را تشخیص داد. به دنبال ترک‌های عمیق، پارگی، له شدگی یا جدا شدن بخش لاستیکی از بخش فلزی باشید. همچنین اگر موتور به وضوح در یک سمت “نشست” کرده باشد، نشان‌دهنده خرابی دسته موتور همان سمت است.

4. مشکل در هم‌راستایی قطعات (در موارد شدید):

• علت: خرابی کامل دسته موتورها می‌تواند باعث جابجایی موتور و خارج شدن آن از تراز با گیربکس یا پمپ هیدرولیک شود. این وضعیت می‌تواند منجر به خرابی کوپلینگ‌ها، شکستن شفت‌ها یا آسیب به پمپ‌ها شود.

۵. راهنمای تعویض و نکات کلیدی

• ایمنی اولویت است: قبل از هر کاری، موتور باید توسط جک یا جرثقیل سقفی مهار شود. وزن موتور بسیار زیاد است و سقوط آن می‌تواند خطر جانی داشته باشد.
• تعویض به صورت جفتی: اکیداً توصیه می‌شود که دسته موتورها به صورت جفتی تعویض شوند (مثلاً هر دو دسته موتور جلو با هم یا هر دو دسته موتور عقب با هم). تعویض فقط یک عدد باعث می‌شود فشار نامتوازنی روی دسته موتور نو وارد شده و عمر آن نیز به سرعت کاهش یابد. بهترین حالت، تعویض هر چهار عدد با هم است.
• استفاده از قطعه اصلی یا برند معتبر: با توجه به نقش حیاتی دسته موتور در تحمل وزن و ارتعاش، استفاده از قطعات بی‌کیفیت و ارزان قیمت یک ریسک بزرگ است. این قطعات به سرعت خاصیت خود را از دست داده و می‌توانند منجر به خسارات ثانویه شوند.
• بررسی سایر اتصالات: هنگام تعویض دسته موتورها، فرصت خوبی است که اتصالات اگزوز، لوله‌های هیدرولیک و دسته‌سیم‌های متصل به موتور را برای هرگونه کشیدگی یا آسیب ناشی از حرکت اضافی موتور بررسی کنید.

خلاصه:

دسته موتورهای لودر WA90 قطعاتی حیاتی برای عملکرد نرم، ایمن و بادوام دستگاه هستند. با شناسایی علائم خرابی مانند لرزش بیش از حد و صدای ضربه، و تعویض به موقع آن‌ها با استفاده از قطعات باکیفیت، می‌توانید از هزینه‌های تعمیراتی سنگین‌تر در آینده جلوگیری کرده و شرایط کاری بهتری برای اپراتور فراهم آورید.