یک قطعه کلیدی در سیستم سوخت‌رسانی یکی از محبوب‌ترین دامتراک‌های کوماتسو، یعنی HD325-6 است. بیایید به طور کامل و جامع به بررسی تایپیت (Tappet) پمپ انژکتور این مدل بپردازیم.

موتور مورد استفاده در دامتراک کوماتسو HD325-6، معمولاً موتور Komatsu SAA6D140E-3 است. این موتور از سیستم سوخت‌رسانی پیشرفته‌ای به نام HPCR (High-Pressure Common Rail) یا ریل مشترک فشار بالا استفاده می‌کند.تایپیت پمپ انژکتور دامتراک کوماتسو HD325-6

برخلاف سیستم‌های قدیمی‌تر که هر پمپ انژکتور جداگانه فشار تولید می‌کرد، در سیستم کامان ریل:

1. یک پمپ فشار قوی (Supply Pump یا High-Pressure Pump) وظیفه تولید فشار بسیار بالای سوخت (تا $1400$ بار یا $20,000$ psi و حتی بیشتر) را بر عهده دارد.
2. این سوخت پرفشار به یک ریل مشترک (Common Rail) ارسال می‌شود که مانند یک مخزن فشار عمل می‌کند.
3. انژکتورها (Injectors) به صورت الکترونیکی توسط واحد کنترل موتور (ECM/ECU) کنترل می‌شوند تا در زمان دقیق و به مقدار دقیق، سوخت را از ریل مشترک به داخل سیلندرها تزریق کنند.

نکته مهم: در این سیستم مدرن (HPCR)، قطعه‌ای به نام “تایپیت پمپ انژکتور” به شکل سنتی (که در سیستم‌های پمپ یونیت یا Unit Pump وجود داشت) حذف شده است. در واقع، شما با دو جزء اصلی و متفاوت روبرو هستید:

1. پمپ فشار قوی (Supply Pump): این پمپ دارای اجزای داخلی خود مانند پلانجرها، رولرها و بادامک است.
2. انژکتورها (Injectors): این قطعات خودشان واحد تزریق هستند.

با توجه به عبارت “تایپیت پمپ انژکتور”، به احتمال زیاد منظور شما یکی از دو مکانیزم زیر است که در سیستم‌های سوخت‌رسانی مختلف وجود دارد. هر دو را برای شما تشریح می‌کنم.

تحلیل ۱: تایپیت (Tappet) در پمپ فشار قوی کامان ریل (موتور SAA6D140E-3)

پمپ فشار قوی (Supply Pump) که روی موتور HD325-6 نصب شده، برای تولید فشار بالا از مکانیزمی شبیه به تایپیت‌های قدیمی استفاده می‌کند.

۱. تایپیت چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

در این پمپ، تایپیت (Tappet) یا رولر تایپیت (Roller Tappet) قطعه‌ای واسط است که بین میل بادامک پمپ (Camshaft) و پلانجر (Plunger) قرار می‌گیرد.

• شکل ظاهری: یک قطعه استوانه‌ای فلزی که در انتهای آن یک غلتک یا رولر (Roller) قرار دارد.
• وظیفه اصلی: تبدیل حرکت چرخشی و برجستگی‌های (Lobes) میل بادامک پمپ به حرکت خطی (رفت و برگشتی) برای به حرکت درآوردن پلانجرها.

۲. فرآیند عملکرد مکانیزم تایپیت در پمپ فشار قوی:

1. چرخش میل بادامک: میل بادامک پمپ توسط دنده‌های تایمینگ موتور به چرخش در می‌آید.
2. تماس با تایپیت: برجستگی (Lobe) میل بادامک با غلتک (Roller) تایپیت تماس پیدا می‌کند.
3. بالا رفتن تایپیت: با چرخش میل بادامک، برجستگی، تایپیت را به سمت بالا هل می‌دهد.
4. فشار بر پلانجر: تایپیت به نوبه خود، پلانجر (پیستون کوچک پمپ) را به داخل سیلندر پمپ فشار می‌دهد.
5. تولید فشار: این حرکت رفت و برگشتی پلانجرها باعث مکش سوخت در کورس پایین و فشرده‌سازی و پمپاژ آن با فشار بسیار بالا به سمت ریل مشترک در کورس بالا می‌شود.

(تصویر شماتیک از مکانیزم میل‌بادامک، تایپیت و پلانجر در یک پمپ فشار قوی)

۳. علائم خرابی تایپیت پمپ فشار قوی:

خرابی این قطعه می‌تواند منجر به مشکلات جدی در عملکرد موتور شود:

1. کاهش فشار ریل سوخت (Low Rail Pressure):

• علت: اگر سطح تایپیت یا غلتک آن خورده شود، کورس کامل حرکت به پلانجر منتقل نمی‌شود. در نتیجه، پمپ نمی‌تواند فشار لازم را تولید کند.
• نشانه: روشن شدن چراغ چک موتور، ثبت خطای فشار پایین ریل سوخت، کاهش شدید قدرت موتور و حتی خاموش شدن موتور زیر بار.

2. ایجاد صدای غیرعادی از پمپ:

• علت: خوردگی یا شکستگی غلتک تایپیت باعث ایجاد لقی و ضربه در هنگام تماس با میل بادامک می‌شود.
• نشانه: صدایی شبیه به “تق تق” یا “چق چق” از ناحیه پمپ فشار قوی به گوش می‌رسد که با دور موتور تغییر می‌کند.

3. ورود براده به سیستم سوخت:

• علت: در موارد حاد، شکستگی تایپیت یا غلتک آن می‌تواند باعث تولید براده‌های فلزی شود.تایپیت پمپ انژکتور دامتراک کوماتسو HD325-6
• نشانه: این براده‌ها می‌توانند به سرعت پمپ و انژکتورها را از بین ببرند و منجر به هزینه‌های تعمیراتی بسیار سنگین شوند.

۴. دلایل خرابی:

• کیفیت پایین سوخت: سوخت آلوده یا با خاصیت روانکاری کم (گوگرد پایین بدون افزودنی مناسب) باعث سایش زودرس غلتک و سطح تایپیت می‌شود.
• استهلاک طبیعی: این قطعه تحت فشار و تنش بسیار بالایی کار می‌کند و پس از هزاران ساعت کارکرد، دچار فرسودگی می‌شود.
• روغن‌کاری نامناسب: اگر مشکلی در سیستم روغن‌کاری موتور وجود داشته باشد، این قطعات به درستی روانکاری نشده و به سرعت آسیب می‌بینند.

تحلیل ۲: تایپیت انژکتور در سیستم‌های قدیمی‌تر (برای مقایسه)

در مدل‌های قدیمی‌تر ماشین‌آلات (قبل از سیستم کامان ریل)، از سیستم پمپ یونیت (Unit Pump) یا یونیت انژکتور (Unit Injector) استفاده می‌شد. در آن سیستم‌ها، تایپیت نقش مستقیم‌تری در عملکرد هر انژکتور داشت.

• نحوه کارکرد: میل سوپاپ موتور (Engine Camshaft) دارای بادامک‌های اضافی برای سیستم سوخت بود. هر بادامک از طریق یک استکانی تایپیت (Tappet)، میل تایپیت (Push Rod) و اسبک (Rocker Arm)، پلانجر داخل یونیت انژکتور را فشار می‌داد تا فشار سوخت در لحظه تزریق در همان انژکتور تولید شود.

این سیستم در موتور SAA6D140E-3 و دامتراک HD325-6 وجود ندارد.

خلاصه و نتیجه‌گیری برای کوماتسو HD325-6

• قطعه مورد نظر شما، تایپیت (Tappet) یا به طور دقیق‌تر، رولر تایپیت (Roller Tappet) است که در داخل پمپ فشار قوی (Supply Pump) سیستم کامان ریل قرار دارد.
• وظیفه: این قطعه حرکت چرخشی میل بادامک پمپ را به حرکت خطی برای به کار انداختن پلانجرهای تولیدکننده فشار تبدیل می‌کند.
• اهمیت: سلامت این قطعه برای تولید فشار مناسب در ریل سوخت حیاتی است. خرابی آن منجر به افت شدید قدرت، روشن شدن چراغ چک و در موارد حاد، آسیب به کل سیستم سوخت‌رسانی می‌شود.
• تعمیر و نگهداری: هنگام تعمیر اساسی پمپ فشار قوی، تعویض تایپیت‌ها به همراه پلانجرها و سایر قطعات سایشی امری ضروری است. استفاده از سوخت تمیز و با کیفیت، بهترین راه برای افزایش عمر این قطعه است.

برای تهیه این قطعه، باید شماره فنی دقیق (Part Number) آن را از کاتالوگ قطعات یدکی مربوط به پمپ فشار قوی موتور SAA6D140E-3 استخراج کنید.تایپیت پمپ انژکتور دامتراک کوماتسو HD325-6