بلبرینگ دنده چرخ لودر ولوو” یک مبحث کاملاً تخصصی و حیاتی است، زیرا این بلبرینگ‌ها (یا به طور دقیق‌تر رولبرینگ‌ها) وظیفه تحمل تمام وزن دستگاه و بارهای دینامیکی ناشی از حرکت و حفاری را بر عهده دارند.

بیایید این مجموعه را به صورت دقیق و ساختاری تشریح کنیم. وقتی صحبت از “بلبرینگ دنده چرخ” در یک لودر ولوو می‌شود، ما با چند گروه از بلبرینگ‌ها در مجموعه فاینال درایو (Final Drive) یا همان دنده سیاره‌ای داخل توپی چرخ (Planetary Gear Set in Wheel Hub) روبرو هستیم.بلبرینگ دنده چرخ لودر ولوو

1. آناتومی مجموعه دنده چرخ و موقعیت بلبرینگ‌ها

مجموعه دنده چرخ یک لودر ولوو، یک گیربکس کاهنده دور و افزاینده گشتاور است که در داخل توپی چرخ قرار دارد. این مجموعه از اجزای زیر تشکیل شده و بلبرینگ‌ها در نقاط کلیدی آن قرار دارند:

1. دنده خورشیدی (Sun Gear): این دنده اولین ورودی گشتاور از سمت پلوس به داخل مجموعه است و با سرعت بالا می‌چرخد.
2. دنده‌های سیاره‌ای (Planet Gears): معمولاً 3 یا 4 عدد دنده کوچک که دور دنده خورشیدی می‌چرخند و همزمان با داخل دنده رینگی درگیر هستند.
3. حامل سیاره‌ای (Planet Carrier): قفسی که محور دنده‌های سیاره‌ای را نگه می‌دارد و خروجی نهایی گشتاور به توپی چرخ است. این قطعه باعث چرخش چرخ می‌شود.
4. دنده رینگی (Ring Gear): یک دنده حلقه‌ای بزرگ که پوسته خارجی مجموعه را تشکیل می‌دهد و ثابت است (به پوسته اکسل متصل است).بلبرینگ دنده چرخ لودر ولوو

حالا بلبرینگ‌های اصلی در این مجموعه کجا قرار دارند؟

گروه اول: رولبرینگ‌های اصلی توپی چرخ (Main Wheel Hub Bearings)

این‌ها مهم‌ترین، بزرگ‌ترین و گران‌ترین رولبرینگ‌های این مجموعه هستند.

• نوع: تقریباً همیشه از نوع رولبرینگ مخروطی (Tapered Roller Bearing) هستند. این نوع رولبرینگ می‌تواند همزمان بارهای شعاعی (وزن دستگاه) و بارهای محوری (نیروهای وارده در دور زدن یا شیب‌ها) را تحمل کند.
• تعداد: در هر چرخ، دو عدد رولبرینگ مخروطی بزرگ وجود دارد که به صورت پشت به پشت یا روبرو نصب می‌شوند:
• رولبرینگ داخلی (Inner Bearing): بزرگتر است و به بدنه اکسل نزدیک‌تر است.
• رولبرینگ خارجی (Outer Bearing): کمی کوچکتر است و در قسمت بیرونی توپی قرار دارد.
• وظیفه: تحمل کل وزن دستگاه که به آن چرخ وارد می‌شود و اجازه چرخش روان توپی چرخ (و کل مجموعه فاینال درایو) حول محور ثابت اکسل. خرابی این دو رولبرینگ فاجعه‌بار است.

گروه دوم: رولبرینگ‌های دنده‌های سیاره‌ای (Planet Gear Bearings)

هر کدام از دنده‌های سیاره‌ای برای چرخش روان روی محور خود (که در حامل سیاره‌ای قرار دارد) نیاز به بلبرینگ دارند.

• نوع: معمولاً از نوع رولبرینگ سوزنی (Needle Roller Bearing) هستند. این رولبرینگ‌ها فضای کمی اشغال می‌کنند اما ظرفیت تحمل بار شعاعی بسیار بالایی دارند که برای تحمل فشارهای شدید بین دنده‌ها ایده‌آل است.
• تعداد: به تعداد دنده‌های سیاره‌ای (معمولاً 3 یا 4 عدد در هر چرخ).
• وظیفه: اجازه دادن به دنده‌های سیاره‌ای برای چرخش آزادانه و با حداقل اصطکاک روی پین‌های نگهدارنده خود.

2. دلایل اصلی خرابی بلبرینگ‌های دنده چرخ

خرابی این قطعات تقریباً همیشه ناشی از مشکلات روانکاری یا نگهداری است:

1. کیفیت یا سطح نامناسب روغن: علت شماره یک!

• سطح پایین روغن: نرسیدن روغن کافی به بلبرینگ‌ها باعث افزایش اصطکاک، تولید گرمای شدید و سوختن آن‌ها می‌شود.
• روغن آلوده: نفوذ آب، گرد و خاک یا براده‌های فلزی (ناشی از سایش دیگر قطعات) به داخل روغن، خاصیت روانکاری آن را از بین برده و مانند سنباده عمل می‌کند.
• استفاده از روغن اشتباه: روغن اکسل لودرها باید ویسکوزیته (گرانروی) و افزودنی‌های تحمل فشار (EP – Extreme Pressure) خاصی داشته باشد. استفاده از روغن نامناسب باعث شکست لایه روغن بین اجزای بلبرینگ می‌شود.

2. خرابی کاسه نمد چرخ (Wheel Seal): این مورد مستقیماً به دلیل اول منجر می‌شود. خرابی کاسه نمد باعث فرار روغن و ورود آلودگی می‌شود که مرگ تدریجی بلبرینگ‌ها را رقم می‌زند.

3. بار بیش از حد (Overloading): بلند کردن بارهای سنگین‌تر از ظرفیت نامی دستگاه، فشار غیرمتعارفی به رولبرینگ‌های اصلی توپی وارد کرده و عمر آن‌ها را کاهش می‌دهد.

4. نصب نادرست: تنظیم لقی (Preload) رولبرینگ‌های مخروطی اصلی یک کار بسیار دقیق است. اگر این رولبرینگ‌ها بیش از حد سفت یا شل تنظیم شوند، به سرعت خراب خواهند شد.

5. ضربه و شوک: عبور با سرعت از روی موانع بزرگ یا سقوط بار می‌تواند ضربه‌های ناگهانی و شدیدی به بلبرینگ‌ها وارد کرده و باعث ایجاد ترک‌های میکروسکوپی در آن‌ها شود.بلبرینگ دنده چرخ لودر ولوو

3. علائم خرابی بلبرینگ دنده چرخ

• صدای غیرعادی از چرخ: شنیدن صدای “هوووم”، “خرخر” یا “تق تق” از سمت چرخ که با افزایش سرعت، فرکانس آن بیشتر می‌شود.
• لقی بیش از حد چرخ: اگر چرخ را با جک از زمین بلند کنید، وجود لقی عمودی یا افقی هنگام تکان دادن چرخ با دست، نشان‌دهنده خرابی رولبرینگ‌های اصلی توپی است.
• گرم شدن بیش از حد توپی چرخ: پس از کارکرد عادی، اگر توپی یک چرخ به طور محسوسی داغ‌تر از بقیه باشد، نشانه وجود اصطکاک غیرعادی و خرابی قریب‌الوقوع بلبرینگ است.
• وجود براده‌های فلزی براق در روغن: هنگام تعویض روغن فاینال درایو، وجود براده‌های نقره‌ای رنگ و براق (بر خلاف براده‌های سیاه رنگ ترمز) نشان‌دهنده خرد شدن و از هم پاشیدن قفسه یا ساچمه‌های بلبرینگ است.

4. توصیه‌های کلیدی

• بازدید منظم سطح روغن فاینال درایو: این ساده‌ترین و مؤثرترین راه برای پیشگیری از خرابی است.
• تعویض به موقع روغن: طبق دستورالعمل سازنده (معمولاً هر 1000 یا 2000 ساعت)، روغن اکسل را تعویض کنید.
• تعویض همزمان قطعات مرتبط: قانون طلایی: هنگام تعویض رولبرینگ‌های اصلی توپی، حتماً و حتماً کاسه نمدهای مربوطه را نیز تعویض کنید.
• استفاده از قطعات با کیفیت: با توجه به نقش حیاتی این قطعات، همیشه از برندهای معتبر و شناخته شده (مانند SKF, Timken, FAG) یا قطعات اصلی ولوو استفاده کنید.

نتیجه‌گیری:

بلبرینگ‌های دنده چرخ، قلب تپنده سیستم حرکتی لودر هستند. سلامت آن‌ها به طور مستقیم به کیفیت و کمیت روغن داخل فاینال درایو بستگی دارد. هرگونه سهل‌انگاری در این زمینه می‌تواند منجر به توقف کامل دستگاه و تعمیرات بسیار پرهزینه شود.