یکی از غول‌های کوماتسو، لودر WA470-3 و قطعه حیاتی آن یعنی استارت موتور (Starter Motor) می‌رویم. این لودر به دلیل قدرت و اندازه بزرگش، به یک سیستم استارت بسیار قدرتمند و قابل اعتماد نیاز دارد.

لودر کوماتسو WA470-3 از موتور قدرتمند Komatsu SA6D125E یا S6D125E استفاده می‌کند. این موتور 6 سیلندر با حجم بالا (حدود 11 لیتر) دارای کمپرس بسیار زیادی است و برای چرخاندن آن به یک استارت با ولتاژ و توان بالا نیاز است.

مشخصات فنی کلیدی استارت لودر کوماتسو WA470-3

برخلاف لیفتراک یا ماشین‌آلات کوچکتر، این لودر از سیستم برق $24$ ولت بهره می‌برد. این ولتاژ بالاتر اجازه می‌دهد تا توان مورد نیاز برای استارت با جریان (آمپر) کمتری تأمین شود، که از داغ شدن بیش از حد کابل‌ها جلوگیری می‌کند.

• ولتاژ (Voltage): $24$ ولت (24V). این سیستم معمولاً از دو باتری $12$ ولت که به صورت سری به هم متصل شده‌اند، تغذیه می‌شود.
• توان (Power): بسیار بالا، معمولاً در محدوده $7.5$ کیلووات (kW) تا $11$ کیلووات (kW). این توان عظیم برای چرخاندن میل‌لنگ سنگین موتور SA6D125E ضروری است.
• تعداد دنده‌های دنده استارت (Pinion Teeth): رایج‌ترین تعداد دنده برای استارت این لودر $13$ دنده است. با این حال، بسته به مدل دقیق استارت (Nikko, Sawafuji, و غیره)، ممکن است مدل‌های $12$ دنده نیز وجود داشته باشد. تطابق این عدد با دنده فلایویل حیاتی است.
• نوع استارت: اغلب استارت‌های این لودر از نوع کاهنده دنده‌ای یا گیربکسی (Gear Reduction – GR) هستند تا بتوانند با ابعاد معقول، گشتاور بسیار بالایی تولید کنند.
• پارت نامبرهای رایج (Part Numbers):
• Komatsu Part No.: 600-813-9521, 600-813-9511, 600-863-1310
• Nikko Part No. (سازنده اصلی): 0-24000-3161, 0-24000-3160
• Sawafuji Part No.: 0350-602-0350, 0350-602-0311

نکته بسیار مهم: همیشه پارت نامبر روی استارت کهنه را با قطعه جدید مطابقت دهید. ظاهر استارت‌ها ممکن است شبیه هم باشد اما تفاوت در توان یا تعداد دنده می‌تواند منجر به آسیب جدی شود.

محل قرارگیری و دسترسی به استارت

در لودر WA470، استارت در سمت راست موتور (سمت شاگرد) قرار گرفته است. معمولاً در قسمت پایینی بلوک سیلندر و نزدیک به محل اتصال موتور به گیربکس (پوسته فلایویل) نصب می‌شود. برای دسترسی به آن، معمولاً نیاز به باز کردن کاپوت‌های جانبی موتور دارید. به دلیل وزن زیاد استارت (حدود 15 تا 25 کیلوگرم)، باز و بست کردن آن نیازمند دقت و گاهی استفاده از جک یا کمک نفر دوم است.

اجزای اصلی و نحوه عملکرد استارت WA470-3

اجزای این استارت مشابه استارت‌های کوچکتر است، اما در مقیاس بسیار بزرگتر و مقاوم‌تر:

1. اتوماتیک استارت (Solenoid / Magnetic Switch):

• به دلیل جریان بسیار بالا، این قطعه بسیار قدرتمند است. با دریافت سیگنال $24$ ولت از رله استارت، دو کار انجام می‌دهد:

1. پل ارتباطی: کنتاکت‌های مسی بسیار ضخیم داخل خود را به هم متصل کرده و جریان اصلی (چند صد آمپر) را از باتری‌ها به موتور الکتریکی استارت هدایت می‌کند.
2. درگیر کننده دنده: اهرم (دو شاخه) را با نیروی مغناطیسی زیاد به حرکت درآورده و دنده استارت را با دنده فلایویل درگیر می‌کند.
3. موتور الکتریکی:

• شامل آرمیچر و بالشتک‌های سنگین و سیم‌پیچی شده با سیم‌های مسی ضخیم برای تحمل جریان بالا. زغال‌ها (Brushes) نیز بسیار بزرگتر و مقاوم‌تر هستند.

3. دنده استارت و کلاچ یک‌طرفه (Pinion Gear & Overrunning Clutch):

• این مجموعه برای تحمل گشتاور عظیم ساخته شده است. کلاچ یک‌طرفه نقش حیاتی در محافظت از استارت پس از روشن شدن موتور دارد.

4. گیربکس سیاره‌ای (Planetary Gear Set):

• مجموعه‌ای از چرخ‌دنده‌ها که گشتاور تولیدی توسط آرمیچر را چندین برابر افزایش می‌دهند. این همان چیزی است که به استارت اجازه می‌دهد موتور بزرگ لودر را بچرخاند.

مدار الکتریکی استارت در WA470-3 (بسیار مهم)

سیستم استارت این لودر برای ایمنی و کنترل جریان، کمی پیچیده‌تر است:

1. باتری‌ها: دو باتری $12$ ولت به صورت سری وصل شده‌اند تا ولتاژ $24$ ولت تأمین شود.
2. سوئیچ اصلی: یک کلید قطع‌کن اصلی معمولاً در نزدیکی جعبه باتری وجود دارد که باید قبل از هر کاری وصل باشد.
3. سوئیچ استارت (در کابین): اپراتور با چرخاندن سوئیچ، یک سیگنال به کنترلر ماشین یا مستقیماً به رله استارت می‌فرستد.
4. رله استارت (Starter Relay): این رله یک کلید مغناطیسی کوچک است که بین سوئیچ و اتوماتیک استارت قرار دارد. وظیفه آن این است که با دریافت سیگنال ضعیف از سوئیچ، جریان قوی‌تری را برای تحریک اتوماتیک استارت (که جریان بیشتری نیاز دارد) وصل کند. بسیاری از مشکلات “استارت نزدن” به خرابی این رله مربوط می‌شود.
5. اتوماتیک استارت و موتور استارت: رله، برق را به اتوماتیک می‌رساند و اتوماتیک نیز برق اصلی را به موتور استارت وصل می‌کند.

علائم خرابی و روش‌های عیب‌یابی

1. پس از چرخاندن سوئیچ، فقط صدای “تق” ضعیف از رله استارت می‌آید ولی استارت هیچ واکنشی ندارد:

• علت احتمالی: خرابی رله استارت، مشکل در سیم‌کشی از رله به اتوماتیک، یا خرابی کامل اتوماتیک استارت.

2. صدای “تق” بلند و محکم از خود استارت شنیده می‌شود ولی موتور نمی‌چرخد:

• شایع‌ترین علامت خرابی.
• علت اول (محتمل‌ترین): تمام شدن زغال‌های استارت.
• علت دوم: سوختن یا کثیفی شدید کنتاکت‌های مسی داخل اتوماتیک استارت.
• علت سوم: ضعیف بودن شدید باتری‌ها یا شل/کثیف بودن کابل‌های اصلی. ولتاژ زیر بار به شدت افت می‌کند.

3. استارت به کندی و سنگینی موتور را می‌چرخاند:

• علت: خرابی بوش‌ها یا بلبرینگ‌های داخل استارت، اتصال کوتاه داخلی در آرمیچر یا بالشتک (باعث آمپر کشیدن بیش از حد می‌شود)، یا ضعیف بودن باتری‌ها.

4. صدای چرخش سریع استارت (صدای ویز یا خرخر) شنیده می‌شود اما موتور درگیر نمی‌شود:

• علت: خرابی کلاچ یک‌طرفه (هرزگرد)، شکستگی دو شاخه، یا کچل شدن و از بین رفتن کامل دنده‌های استارت یا فلایویل.

5. استارت پس از روشن شدن موتور خلاص نمی‌کند:

• فوق‌العاده خطرناک! فوراً موتور را خاموش کنید.
• علت: چسبیدن کنتاکت‌های اتوماتیک، گیر کردن دنده استارت، یا خرابی مغزی سوئیچ. این اتفاق در چند ثانیه استارت را ذوب می‌کند.

نکات کلیدی تعمیر و نگهداری

• اهمیت اتصالات: در سیستم $24$ ولت، اتصالات کثیف یا شل مقاومت زیادی ایجاد کرده و باعث افت ولتاژ شدید می‌شوند. همیشه سر باتری‌ها، کابل اتصال بین دو باتری، کابل مثبت به استارت و کابل منفی به شاسی را چک و تمیز کنید.
• تست ولتاژ زیر بار: بهترین راه برای تشخیص سلامت باتری‌ها و کابل‌ها، تست ولتاژ در حین استارت زدن است. یک ولت‌متر را به دو سر باتری‌ها وصل کنید. در لحظه استارت زدن، ولتاژ نباید به زیر $20$ تا $21$ ولت افت کند. اگر افت ولتاژ شدید بود، مشکل از باتری یا اتصالات است، نه خود استارت.
• تعمیرات: به دلیل قیمت بالای استارت نو، تعمیر آن بسیار رایج و به‌صرفه است. قطعاتی مانند اتوماتیک، مجموعه زغال و جا زغالی، دو شاخه و دنده استارت به صورت مجزا در بازار موجود هستند.