یکی دیگر از قطعات کلیدی و اغلب دردسرساز در سیستم راه‌اندازی لودرهای ZL50، یعنی اتوماتیک استارت مکانیکی (Mechanical Starter Solenoid) می‌رویم. این قطعه رابط بین فرمان الکتریکی راننده و درگیری مکانیکی استارت با موتور است و خرابی آن به معنی روشن نشدن دستگاه خواهد بود.اتوماتیک استارت مکانیکی لودر ZL50

تحلیل جامع اتوماتیک استارت مکانیکی لودر ZL50

این قطعه که به آن “سلونوئید استارت” نیز می‌گویند، در واقع یک رله الکترومغناطیسی قدرتمند است که دو وظیفه حیاتی و همزمان را بر عهده دارد.

1. وظایف دوگانه اتوماتیک استارت

وقتی شما سوئیچ را در حالت “استارت” قرار می‌دهید، یک جریان الکتریکی ضعیف به اتوماتیک استارت فرستاده می‌شود. این قطعه با دریافت این فرمان، دو کار را انجام می‌دهد:

1. وظیفه مکانیکی (درگیر کردن دنده استارت):

• داخل اتوماتیک استارت یک سیم‌پیچ (بوبین) وجود دارد که با دریافت برق، تبدیل به یک آهنربای قوی می‌شود.
• این آهنربا یک هسته آهنی (پلانجر) را به سمت خود می‌کشد.
• این پلانجر از طریق یک اهرم دوشاخه (که به آن “دوشاخه استارت” می‌گویند)، دنده کوچک استارت (که به آن “بندیکس” یا “دنده فلایویل” هم می‌گویند) را به سمت جلو هل می‌دهد.
• در نتیجه، دنده استارت با دنده‌های بزرگ تعبیه شده روی چرخ طیار (فلایویل) موتور درگیر می‌شود.

2. وظیفه الکتریکی (وصل کردن جریان اصلی):

• در انتهای همان پلانجر که به داخل کشیده می‌شود، یک صفحه مسی (کنتاکتور) قرار دارد.
• همزمان با درگیر شدن دنده استارت، این صفحه مسی دو پیچ بزرگ مسی در انتهای اتوماتیک استارت را به یکدیگر متصل می‌کند.
• یکی از این پیچ‌ها مستقیماً از قطب مثبت باتری یک کابل بسیار ضخیم دریافت می‌کند (جریان دائمی) و دیگری به موتور الکتریکی خود استارت متصل است.
• با این اتصال، جریان بسیار شدید (چند صد آمپر) از باتری به موتور استارت منتقل شده و باعث چرخش قدرتمند آن و در نتیجه چرخاندن موتور اصلی دستگاه می‌شود.اتوماتیک استارت مکانیکی لودر ZL50

خلاصه فرآیند:

سوئیچ ⬅️ جریان ضعیف به اتوماتیک ⬅️ ایجاد میدان مغناطیسی ⬅️ کشیدن پلانجر ⬅️ (1) هل دادن دنده استارت به جلو و (2) وصل کردن جریان قوی باتری ⬅️ چرخش موتور استارت ⬅️ روشن شدن موتور دیزل.

2. اجزای داخلی اتوماتیک استارت ZL50

• بدنه (Housing): محفظه فلزی که تمام اجزا را در خود جای می‌دهد.
• سیم‌پیچ کشنده و نگهدارنده (Pull-in & Hold-in Coils): دو بوبین که میدان مغناطیسی لازم را ایجاد می‌کنند.
• پلانجر (Plunger): هسته آهنی متحرک که کار مکانیکی را انجام می‌دهد.
• دوشاخه استارت (Lever Fork): اهرمی که حرکت خطی پلانجر را به دنده استارت منتقل می‌کند.
• کنتاکت‌های مسی (Copper Contacts): دو پیچ ثابت و یک صفحه متحرک که نقش کلید اصلی جریان بالا را بازی می‌کنند.
• فنرهای بازگرداننده (Return Springs): فنرهایی که پس از رها کردن سوئیچ، پلانجر و دنده استارت را به جای اولیه خود باز می‌گردانند.
• ترمینال‌ها:
• ترمینال B (Battery): پیچ بزرگ مسی که کابل ضخیم از باتری به آن وصل می‌شود.
• ترمینال M (Motor): پیچ بزرگ مسی که به موتور استارت متصل است.
• ترمینال S (Switch/Start): فیش یا پیچ کوچک که سیم نازک از سوئیچ استارت به آن وصل می‌شود.

3. دلایل خرابی و علائم رایج

خرابی اتوماتیک استارت معمولاً به یکی از اشکال زیر بروز می‌کند:

1. شنیدن صدای “تق” ولی استارت نخوردن (شایع‌ترین علامت):

• علت: وظیفه اول (مکانیکی) انجام می‌شود (پلانجر حرکت می‌کند و صدای “تق” می‌دهد)، اما وظیفه دوم (الکتریکی) انجام نمی‌شود. معمولاً به دلیل سوختن، اکسید شدن یا از بین رفتن کنتاکت‌های مسی داخل اتوماتیک استارت است. جریان ضعیف وصل می‌شود اما جریان قوی خیر.
• راه حل موقت: گاهی با چند ضربه آرام با چکش به بدنه اتوماتیک، کنتاکت‌های اکسید شده برای لحظه‌ای اتصال برقرار می‌کنند و استارت عمل می‌کند. این نشانه قطعی خرابی اتوماتیک استارت است.

2. هیچ صدا یا عملیاتی پس از چرخاندن سوئیچ رخ نمی‌دهد:

• علت:
• جریان برق از سوئیچ به فیش کوچک (S) نمی‌رسد (مشکل در سوئیچ، رله استارت یا سیم‌کشی).
• سیم‌پیچ داخلی خود اتوماتیک سوخته یا قطع شده است.
• اتصال بدنه استارت به موتور ضعیف است.اتوماتیک استارت مکانیکی لودر ZL50

3. استارت پس از روشن شدن موتور همچنان درگیر می‌ماند (صدای جیغ یا وز وز شدید):

• علت: پلانجر یا دنده استارت به دلیل کثیفی، آسیب مکانیکی یا خرابی فنر بازگرداننده، گیر کرده و به عقب برنمی‌گردد. این حالت بسیار خطرناک است و اگر سریعاً موتور را خاموش نکنید، باعث سوختن استارت و آسیب به دنده فلایویل می‌شود.

4. استارت ضعیف می‌چرخد یا “زور” ندارد:

• علت: این مشکل بیشتر به باتری ضعیف یا کثیفی کابل‌های اصلی مربوط است، اما اتصال ضعیف و نیم‌سوز در کنتاکت‌های مسی اتوماتیک نیز می‌تواند باعث افت ولتاژ شدید و کاهش قدرت استارت شود.

4. نحوه تست و عیب‌یابی ساده

احتیاط: این تست‌ها شامل جریان بالای باتری است. از عینک ایمنی استفاده کرده و مراقب ایجاد اتصال کوتاه باشید.

• تست بای‌پس (Bypass Test):

1. مطمئن شوید گیربکس در حالت خلاص است.
2. با استفاده از یک پیچ‌گوشتی قدیمی و دسته عایق، دو پیچ بزرگ مسی (B و M) پشت اتوماتیک استارت را به هم متصل کنید.
3. نتیجه:

• اگر استارت با قدرت چرخید (بدون اینکه دنده درگیر شود): موتور الکتریکی استارت سالم است و مشکل از خود اتوماتیک (سیم‌پیچ یا کنتاکت‌ها) یا مدار فرمان (سیم‌کشی تا سوئیچ) است.

• اگر استارت نچرخید یا جرقه‌های ضعیف زد: مشکل از موتور الکتریکی استارت، باتری ضعیف یا اتصالات کابل اصلی است.

• تست مدار فرمان:

1. فیش سیم نازک را از ترمینال S جدا کنید.
2. از یک نفر بخواهید سوئیچ را در حالت استارت نگه دارد.
3. با یک لامپ تست یا ولت‌متر، بررسی کنید که آیا در لحظه استارت زدن، به انتهای این سیم برق $24$ ولت می‌رسد یا خیر.
4. نتیجه: اگر برق می‌رسد، مدار فرمان سالم است و مشکل قطعاً از خود اتوماتیک استارت است. اگر برق نمی‌رسد، مشکل از سوئیچ، رله یا سیم‌کشی است.

نتیجه‌گیری:

اتوماتیک استارت لودر ZL50 یک قطعه مصرفی با عمر محدود است. به دلیل تحمل جریان بسیار بالا و حرارت ناشی از آن، کنتاکت‌های داخلی آن به مرور زمان فرسوده می‌شوند. شناخت علائم خرابی آن به شما کمک می‌کند تا به سرعت مشکل را تشخیص داده و از اتلاف وقت و هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید. در بیشتر موارد، تعویض کامل اتوماتیک استارت، راه‌حلی سریع‌تر، مطمئن‌تر و اقتصادی‌تر از تلاش برای تعمیر آن است.